Gołyń

Gołyń

wieś
Dwór
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	rawski
Gmina	Biała Rawska
Wysokość	około 190 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	111[2]
Strefa numeracyjna	46
Kod pocztowy	96-200[3]
Tablice rejestracyjne	ERW
SIMC	0723508
Położenie na mapie gminy Biała Rawska Gołyń
Położenie na mapie Polski Gołyń
Położenie na mapie województwa łódzkiego Gołyń
Położenie na mapie powiatu rawskiego Gołyń
51°51′25″N 20°24′13″E/51,856944 20,403611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Gołyń – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Biała Rawska.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie bielskim ziemi rawskiej województwa rawskiego^[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Wieś leży w północno-wschodniej części województwa łódzkiego i usytuowana jest pomiędzy miejscowościami Mszczonów i Rawa Mazowiecka, około 2 km od drogi szybkiego ruchu Warszawa – Katowice (E-67).

Osada leży wśród pól i sadów, a zamieszkana jest przez około 130 mieszkańców.

W odległości niespełna 1 km od Gołynia leży wieś Antoninów.

Historia

Dwór przed 1911

Wieś występuje w dokumentach historycznych już w 1404 r.

Od początków XVIII wieku dobra wsi Gołyń należały do rodziny Rylskich. W 1807 roku zostały one nabyte od braci Baltazara i Szymona Rylskich przez Ignacego Woyczyńskiego. Po śmierci Ignacego Woyczyńskiego w 1820 roku dobra przeszły w ręce jego żony Nepomuceny z Trzcińskich. W 1825 roku dotychczasowa właścicielka uczyniła swoim plenipotentem syna Stanisława Woyczyńskiego.

W 1827 roku było w Gołyniu 19 domów i 127 mieszkańców. Folwark wraz z wsią posiadał 859 mórg ziemi, w tym gruntów ornych i ogrodów 722 morgi, 8 mórg łąk, 64 morgi pastwisk, 47 mórg lasu oraz 18 mórg nieużytków. Stosowano płodozmian 10 polowy. Budynków murowanych było 5. We wsi Gołyń mieszkało również 24 osadników z gruntami. Od 1828 roku wieś Gołyń należała do Kacpra Lesiewskiego, a następnie do jego następców Adama, Józefa i Romany. W 1837 roku majątek nabył Adam Józef Sułowski i przekazał swojemu synowi Mieczysławowi. Staraniem Mieczysława Sułowskiego około 1850 roku na kamiennych fundamentach starego dworu, powstał nowy murowany z cegły. Dwór przybrał formę neoklasycystycznego i został założony na planie prostokąta z frontowym ryzalitem na osi. Został zrealizowany jako dwutraktowy, parterowy z facjatką, częściowo podpiwniczony, z dachem czterospadowym, krytym blachą. W rękach rodziny Sułowskich dobra Gołyń pozostawały do początku XX wieku. W 1911 roku Gołyń nabył Stanisław Stefanowicz.

Następnie w dniu 30 czerwca 1914 roku na mocy "aktu zeznanego w księdze wieczystej" dobra ziemskie Gołyń, obejmujące wówczas obszar 184 hektarów, nabył Józef Chrystowski. Na początku lat trzydziestych XX w. majątek ziemski wraz z dworem, został przekazany przez Józefa Chrystowskiego córce Halinie Brejnakowskiej. Jednakże faktyczny zarząd folwarkiem sprawował mąż Haliny Brejnakowskiej – Władysław Brejnakowski. W 1935 roku zmarł Józef Chrystowski, a dobra przejęła jego córka wraz z mężem. W 1945 roku Halina i Władysław Brejnakowski zostali wyrzuceni z majątku przez władze komunistyczne, zaś sam majątek został rozparcelowany. Natomiast we dworze założono szkołę podstawową, która funkcjonowała do końca lat osiemdziesiątych XX wieku. W 1989 roku planowano we dworze umieszczenie Domu Pracy Twórczej, jednakże nic z tych planów nie wyszło. W 1993 roku dwór wraz z parkiem krajobrazowym odzyskali Halina i Władysław Brejnakowscy, którzy następnie przekazali go swojemu siostrzeńcowi, architektowi, Jackowi Zamościk.

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa^[5] na listę zabytków wpisane są obiekty:

• zespół dworski, 2 poł. XIX w.:
  • dwór, nr rej.: 592 z 28.07.1983
  • park, nr rej.: 493 z 16.09.1978
    • pomniki przyrody: drzewa parkowe

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34864
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 324 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
5. NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-18].

Linki zewnętrzne

• Gołyń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 680 .
• [1]