Goździeniec różowy

Goździeniec różowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

goździeńcowate

Rodzaj

goździeniec

Gatunek

goździeniec różowy

Nazwa systematyczna
Clavaria rosea Dalman
Swartz, K. Vetensk-Acad. Nya Handl. 32: 157 (1811)
Grupa owocników Clavaria rosea
Młode owocniki o jaśniejszej barwie

Goździeniec różowy (Clavaria rosea Dalman) – gatunek grzybów podstawkowych (Basidiomycota) należący do rodziny goździeńcowatych (Clavariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clavaria, Clavariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson po raz pierwszy został poprawnie sklasyfikowany i opisany w 1811 roku przez szwedzkiego lekarza i przyrodnika Johana Wilhelma Dalmana.

Polską nazwę zaproponowali Beata Bilska–Zaleska i Marek Zaleski w 2018 roku, jako pierwsi, którzy rok wcześniej znaleźli i udokumentowali stanowisko tego gatunku w Polsce. Uznali, że proste tłumaczenie nazwy łacińskiej Clavaria rosea najlepiej oddaje makroskopowe cechy owocników[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Pojedynczy ma postać cylindrycznej pałeczki rozszerzającej się ku wierzchołkowi, o wysokości 2–6 cm i grubości 1–5 mm. Pałeczki są nierozgałęzione, początkowo podobne do maczugi, następnie stają bardziej wrzecionowate. Mogą mieć różną grubość, tak że z jednej kępki mogą wyrastać pałeczki smukłe do dość grubych. W przekroju początkowo okrągłe, z wiekiem robią się spłaszczone, o gładkiej powierzchni. Wierzchołki szpiczaste za młodu, następnie zaokrąglone lub tępo zakończone. Owocniki w kolorze jasnoróżowym, różowym, amarantowym, a nawet purpurowym zazwyczaj z jaśniejszą podstawą. Wierzchołek z wiekiem staje się odbarwiony i ma tendencję do żółknięcia. Wyrastają pojedynczo lub w niewielkich grupach tworzących kępki[3][4][5].

Miąższ

Jasny, białoróżowy, kruchy. Smak łagodny[3][6]. Zapach świeżych owocników lekko ziołowy, przyjemny, a po wysuszeniu przypominający aromatyzowany tytoń[4].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki o rozmiarach 5−8 × 2,5−3,5 μm, gładkie, pestkowate, szkliste, nieamyloidalne[3][6].

Cechy mikroskopowe

Podstawki wydłużone, w kształcie maczugi, 4−sterygmowa. Cystydy wydłużone, robakowate z ziarnistą zawartością. Sprzążek brak[3][6].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek rozpowszechniony głównie w Ameryce Północnej i Europie, lecz wszędzie tam uważany jest za rzadki[7]. W Polsce, w 2018 roku, znalezione zostało pierwsze stanowisko tego gatunku, zlokalizowane kilka kilometrów od miejscowości Borne Sulinowo (woj. zachodniopomorskie, powiat szczecinecki)

Rośnie na ziemi, na glebie wapiennej[4], zwykle wśród traw na pastwiskach, otwartych siedliskach trawiastych z niskimi murawami, w lasach mieszanych wśród traw i mchów, ale również w lasach świerkowych i czasem na użytkach zielonych[5]. Owocniki pojawiają się od lata do jesieni[3][6].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Saprotrof. Grzyb jadalny[6], lecz bez wartości konsumpcyjnej z uwagi na niezwykłą rzadkość występowania. Z tego powodu zasługuje na szczególną ochronę i nie powinien być zbierany.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Index Fungorum – Names Record [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2019-06-14].
  2. Beata Bilska-Zaleska, Clavaria rosea – pierwsze notowanie w Polsce, „Przegląd Przyrodniczy”, 29 (2), 2018, ISSN 1230-509X [dostęp 2019-06-14] (pol.).
  3. a b c d e Stefan Buczacki, Collins fungi guide, wyd. 1, London: Collins, 2012, s. 454, ISBN 978-0-00-724290-0, OCLC 793683235 [dostęp 2019-06-11].
  4. a b c Ladislav Hagara, Ottova encyklopedie hub, wyd. 1, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 588, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511 [dostęp 2018-11-17].
  5. a b Les champignons du Québec [online], www.mycoquebec.org [dostęp 2019-06-14].
  6. a b c d e Roger Phillips, Mushrooms, Derek Reid i inni, London: Macmillan, 2006, s. 327, ISBN 0-330-44237-6, OCLC 68770488 [dostęp 2019-06-11].
  7. Anton Shiryaev, Diversity and distribution of clavarioid fungi in Estonia, „Folia Cryptogamica Estonica”, 45, 2009, s. 65–80, ISSN 1736-7786 [dostęp 2019-06-14] (ang.).