Granowice
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
180 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
257[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
59-430[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DJA |
| SIMC |
0368208 |
Położenie na mapie gminy Wądroże Wielkie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
 51°04′39″N 16°21′03″E/51,077500 16,350833[1]
| |
Granowice (niem. Grändorf[4], do 1996 Granowiec) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Wądroże Wielkie.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa wywodzi się od polskiej nazwy "granicy"[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę Granowice podając jej znaczenie "Grenzort" czyli po polsku "Miejscowość graniczna, leżąca na granicy"[5]. Niemcy fonetycznie zgermanizowali nazwę na Grunwitz w wyniku czego utraciła ona swoje znaczenie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś powstała na terenie wcześniejszego osadnictwa (już z okresu tzw. kultury grobów jamowych) u podnóża Wzgórz Granowickich, blisko źródeł Chotli (prawy dopływ Wierzbiaka), wzmiankowana już w roku 1218 [róża M. Lutra] jako Preduchno, a w roku 1305 jako Granowitz. Późniejsze nazwy Crenovicz, Grenewicz, Granowicz, Grenevitz, Gronowitz, Graenowitz były modyfikacjami tej ostatniej, świadczącymi o słowiańskim pochodzeniu wsi. W roku 1816 oprócz Gränowitz wieś nazywano również Grändorf. W latach 1947–1996 wieś nosiła nazwę Granowiec.
Reformacja na teren wsi dotarła za panowania ks. legnickiego Fryderyka II. W roku 1542 powstała jedna z pierwszych parafii ewangelickich. W roku 1696 ochrzczony został tutaj prekursor niemieckiego romantyzmu Johann Christoph Günther, uważany za pierwszego poetę mieszczańskiego usiłującego utrzymywać się ze swojej twórczości. W XVIII wieku parafia obejmowała Księżyce, Damianowo Górne i Marcinowice, a nieliczni katolicy należeli do parafii w Konarach.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[6]:
- kościół filialny pw. Serca Pana Jezusa, wzmiankowany w 1335 r., obecny późnogotycki z pocz. XVI w., przebudowany w XVIII-XIX w. Wewnątrz: późnogotyckie sakramentarium z pocz. XVI w., renesansowe epitafium z 1619 r., barokowy ołtarz z ok. 1700 r., ambona barokowa z 1. ćw. XVIII w. Na murze epitafia z XVIII-XIX wieku. W latach 1542 za panowania księcia legnickiego Fryderyka II, wprowadzono reformację i od tego czasu kościół należał do ewangelików. Na cmentarzu znajduje się grobowiec Kunick. W ścianie po lewej stronie znajduje się płyta nagrobna poświęcona Johannowi Gottliebowi Kunick oraz jego żonie Johannie Elisabeth z domu Krause[7].
- cmentarz parafialny przy kościele.
Znane osoby
[edytuj | edytuj kod]- w Granowicach urodził się rosyjsko-niemiecki historyk i etnolog Ernst-Eduard Kunick
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 38156
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 337 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 67, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 35. [dostęp 2012-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Epitafia i płyty nagrobne [online], www.dokumentyslaska.pl [dostęp 2024-10-14].
