Haki Stërmilli

Haki Stërmilli
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 maja 1895
Dibra

Data i miejsce śmierci

17 stycznia 1953
Tirana

Przynależność polityczna

Bashkimi (Zjednoczenie)

Faksymile

Haki Stërmilli (ur. 17 maja 1895 w Dibrze, zm. 17 stycznia 1953 w Tiranie[1]) – albański pisarz i działacz narodowy.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny albańskiej, osiadłej w Macedonii. Kształcił się w tureckim gimnazjum w Bitoli, ale musiał przerwać naukę po wybuchu I wojny bałkańskiej. W tym czasie rozpoczął działalność w albańskim ruchu narodowym[2]. Prześladowany przez władze serbskie wyjechał z Macedonii i osiedlił się wraz z rodziną w Albanii[3]. W okresie I wojny światowej pełnił funkcje urzędnika w podprefekturze Mati[1].

W 1920 objął stanowisko sekretarza w ministerstwie spraw wewnętrznych[3]. W latach 1923–1924 kierował tajnym sekretariatem działającym przy urzędzie premiera Albanii[1]. Po śmierci Avni Rustemiego w 1924 został wybrany sekretarzem młodzieżowej organizacji Bashkimi (Zjednoczenie). Jako zwolennik rządu Fana Noliego, po jego upadku Stermilli opuścił kraj i wyjechał do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Tam też został aresztowany i przekazany władzom albańskim. W sierpniu 1929 stanął przed sądem w Tiranie, który skazał go na pięć lat więzienia za działalność antypaństwową. 28 listopada 1933 został uwolniony w wyniku amnestii[1].

W czasie okupacji włoskiej uciekł z więzienia i związał się z ruchem oporu. Pełnił funkcję przewodniczącego Antyfaszystowskiego Frontu Narodowowyzwoleńczego w Dibrze. Po zakończeniu wojny od 1950 zasiadał jako deputowany w parlamencie albańskim[1]. W latach 1946–1949 pełnił funkcję dyrektora Biblioteki Narodowej, a następnie dyrektora Muzeum Wojny Narodowowyzwoleńczej[3].

Pierwsze utwory pisał w początkach lat 20. XX w. W jego dorobku znalazły się opowiadania, powieści, a także dramaty. W swoich dramatach poruszał problem walki ludności albańskiej przeciwko Serbom w okręgu Dibry (np. Dashuni e besnikri – Miłość patrioty). Najbardziej znanym jego dziełem była powieść Sikur të isha djalë (Kiedy byłem małym chłopcem). Był to jeden z pierwszych w literaturze albańskiej tekstów dotykających problemu funkcjonowania kobiet w rodzinie patriarchalnej. Osobne miejsce w jego twórczości zajmowały dzienniki, pisane w czasie pobytu w więzieniu, a także w czasie działalności w ruchu oporu. Powieść Kalorësi i Skënderbeut (Jeźdźcy Skanderbega) wydano już po śmierci pisarza, w roku 1968.

Imię Stërmilliego noszą ulice w Tiranie, Kamzie i w Kuçovë.

Dzieła

[edytuj | edytuj kod]
  • 1923: Dibranja e mjerueshme (Nieszczęśliwa Dibranka) – dramat
  • 1923: Dashuni e besnikri (Miłość patrioty)
  • 1935: Burgu (Więzienie)
  • 1936: Sikur t’isha djalë (Kiedy byłem małym chłopcem)
  • 1950: Trashëgimtarët tanë (Nasi spadkobiercy)
  • 1966: Shtigjeve të lirisë (Ścieżki wolności)
  • 1968: Kalorësi i Skënderbeut (Jeźdźcy Skanderbega)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Elona Lata, Haki Stermilli (1895–1953) = 2017-01-31 [online], radiokosovaelire.com, 16 maja 2016 (alb.).
  2. ↑ Josif Papagjoni: Enciklopedi. Teatri & Kinematografia Shqiptare. Tirana: Toena, 2009. ISBN 978-99943-1-456-0. (alb.).
  3. ↑ a b c Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press: 2010, s. 431. ISBN 978-0-8108-6188-6.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]