Hector-Martin Lefuel
.jpg) Widok z bliska na popiersie nagrobne | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Hector-Martin Lefuel (ur. 14 listopada 1810 w Wersalu, zm. 31 grudnia 1880 w Paryżu) – XIX-wieczny francuski architekt historycystyczny. Jest obok Charlesa Garniera, jednym z najbardziej charakterystycznych architektów Drugiego Cesarstwa Francuskiego. Posiadał biuro projektowe zatrudniające prawie pięćdziesięciu pracowników. Jego agencja pozostawiła po sobie bogatą dokumentację wszystkich projektów, w których brała udział[1].
Biografia
[edytuj | edytuj kod]
Młodość i szkoła
[edytuj | edytuj kod]Hector-Martin był synem Alexandre'a Henry'ego Lefuela (1782-1850), budowniczego i spekulanta z Wersalu. W 1829 został przyjęty do École des Beaux-Arts, gdzie był uczniem Jeana-Nicolasa Huyota, a w 1833 zajął drugie miejsce w konkursie Prix de Rome. Pierwszą nagrodę otrzymał dopiero w 1839 r. za projekt d'Hôtel de ville, który pozwolił mu wyjechać na studia do Rzymu. Od 1840 do 1844 był pensjonariuszem Akademii Francuskiej w Rzymie w Villa Medici. W 1841 roku odnowił Palazzo Renai, florencki pałac Sabatier-Ungher. Po powrocie do Francji otworzył własne biuro i został mianowany inspektorem francuskiego Zgromadzenia Narodowego.
Drugie Cesarstwo
[edytuj | edytuj kod]Po przeprowadzeniu zmian w zamku de Meudon (1848) i w Sèvres na potrzeby Królewskiej Manufaktury Porcelany (1852), został mianowany głównym architektem zamku de Fontainebleau, wówczas jednej z letnich rezydencji cesarza Napoleona III. Tam zaprojektował nowy Théâtre Impérial (1853-1855) inspirowany małym teatrem Marii Antoniny w Petit Trianon.
Został wybrany na członka Académie des beaux-arts w 1855 r., zajmując miejsce Martina Gauthiera, a w 1854 r. został mianowany „kawalerem” Legii Honorowej, a później w 1857 r. jej „dowódcą”.
Nowy Luwr
[edytuj | edytuj kod]W tym samym czasie, gdy pracował nad Fontainebleau, po nagłej śmierci architekta Louisa Viscontiego w 1853 roku, Lefuelowi powierzono projekt Nouveau Louvre (Nowego Luwru). Projekt zakładał budowę nowych skrzydeł, które miały połączyć tzw. Vieux Louvre (Stary Luwr, pierwotne zalążek Luwru) z Pałacem Tuileries (rezydencją cesarską). W nowych budynkach znalazły się nie tylko muzealne sale wystawowe, ale także nowe cesarskie stajnie i obszerna sala tronowa, w której odbywały się wspólne posiedzenia francuskiego parlamentu (la Salle des États ) w południowej części oraz różne biura ministerialne i Bibliothèque du Louvre w północnej części. Dekoracja wnętrz trwała do 1861 roku. Asystentem Lefuela był młody amerykański architekt Richard Morris Hunt, który studiował pod okiem Lefuela w École des Beaux-Arts . Po ukończeniu studiów przez Hunta Lefuel zaproponował mu stanowisko inspektora prac w Luwrze i pozwolił zaprojektować fasadę Pavillon de la Bibliothèque od strony Rue de Rivoli .
.jpg)
Rekonstrukcja Pavillon de Flore i Grande Galerie
[edytuj | edytuj kod]Gdy w 1861 roku zakończono prace nad secesyjnym Luwrem, Lefuel uznał za konieczne zbadanie stanu najstarszych części budowli. Odkryto, że położony nad Sekwaną Pavillon de Flore groził zawaleniem (od 1850 r. pawilon był podparty, a w 1860 r. odpadła część gzymsu). Lefuel zaproponował jego zburzenie i odbudowanie na nowo. Architekt przekonał także cesarza, aby zrobił to samo z zachodnią częścią Wielkiej Galerii, częściowo ze względów konstrukcyjnych, częściowo dlatego, że kolosalny porządek jej fasady uznał za „niefortunny wynalazek, który miał katastrofalny wpływ”.
Nowy Pavillon de Flore został odbudowany z narzuconym porządkiem, bogato zdobiony płaskorzeźbami i rzeźbami oraz wysokim dachem. Na gzymsie Jean-Baptiste Carpeux wyrzeźbił bujny „Triumf Flory”. Podobna artykulacja utrzymała się w fasadach Grande Galerie, a dodatkowo w części centralnej zbudowano monumentalny portyk, który skomunikował się z Cour du Carrousel. W rezultacie fasady były znacznie bardziej obfite niż oryginalne fasady z początku wieku XVII[2][3].
Wnętrza uległy poważnym zmianom, pawilon musiał zostać poświęcony księciu cesarskiemu, Galerie zmniejszono o połowę, a na pierwszym piętrze zaplanowano mieszkanie dla wizytujących zagranicznych władców. Podobnie dodano nowy pawilon (Pavillon des Sessions)[4], naprzeciwko Cour du Carrousel, który miał zawierać dużą salę tronową, która miała zastąpić Salle des États w secesyjnym Luwrze. Latem 1870 roku, kiedy wybuchła wojna francusko-pruska, prace wstrzymano zanim zdążono udekorować i wyposażyć wnętrza.
Po spaleniu Pałacu Tuileries w trakcie Komuny Paryskiej w 1871 r. Lefuel dodał w latach 1874–1879[5] północną fasadę do Pavillon de Flore, podobną pod względem projektu do elewacji południowej. W tym samym stylu przebudował także Pavillon de Marsan .
Inne prace
[edytuj | edytuj kod]Do czasów współczesnych przetrwało niewiele przykładów twórczości Lefuela, poza Luwrem.
Architekt był także odpowiedzialny za dekorację różnych rezydencji cesarskich, w tym apartamentów cesarzowej Eugenii, Pałacu Tuileries i zamku Saint-Cloud - oba zostały zniszczone w wyniku pożaru tych budynków podczas wojny francusko-pruskiej (1870) i Komuny Paryskiej (1871). Pokoje te można uznać za reprezentatywny wzór stylu dekoracyjnego Drugiego Cesarstwa, który łączył boazerie w stylu Ludwika XVI, odrodzenie historyczne, antyki i nowe, wygodne meble z pikowaną tapicerką[6].
Lefuel zaprojektował i zbudował także kilka hoteli particulier, takich jak hotel Achille Foulda, ministra skarbu za czasów Napoleona III, Hôtel de Nieuwekerke w Parc Monceau dla dyrektora Luwru, Émiliena de Nieuwerkerke i Hôtel Emonville w Abbeville . Jego zasługą jest także tymczasowy Pałac Sztuk Pięknych i Przemysłu, wybudowany na Wystawę Powszechną w 1855 roku
Zaprojektował kilka pomników nagrobnych, m.in. dla kompozytorów Daniela-François-Esprita Aubera i François Bazina na cmentarzu Père Lachaise .
Jego autorstwa był też zamek Neudeck (obecnie Świerklaniec) na Śląsku. Zbudowany w latach 1868-1872 na zlecenie hrabiego Guido Henckela von Donnersmarcka, zamożnego niemieckiego arystokraty i przemysłowca. Ceglano-kamienny zamek został spalony przez Armię Czerwoną w 1945 r. i rozebrany w 1961 r.
Hector-Martin Lefuel zmarł w Paryżu w 1880 roku i został pochowany na cmentarzu Passy.
Główne prace
[edytuj | edytuj kod]- Théâtre Imperial de Fontainebleau (1853-1855)
- Budowa secesyjnego Luwru (1854-1857)
- Klimatyzacja i dekoracja wnętrz secesyjnego Luwru (1857-1861)
- Przebudowa apartamentów cesarskich w Pałacu Tuileries (1858-1860)[7]
- Rekonstrukcja Pavillon de Flore w Tuileries i zachodniej części Wielkiej Galerii w Luwrze (1861-1870)
- Budowa małego neobarokowego teatru w zamku Chimay (1863)[8]
- Budowa zamku Neudeck (1869-1876)[9]
- Rekonstrukcja pawilonów Flore i Marsan, zniszczonych podczas pożaru Tuileries (1874-1879)
Galeria zdjęć
[edytuj | edytuj kod]- Zewnętrzne części Luwru autorstwa Lefuela
-
-
Pawilon Mollien w skrzydle Denon -
Pavillon de Flore -
Południowa fasada Guichets du Carrousel (1861)
- Wnętrza Luwru autorstwa Lefuela
-
Wielka Sala Apartamentów Napoleona III -
Centralny żyrandol Wielkiej Sali -
Wielka Jadalnia apartamentów Napoleona III -
Sala Augusta (pierwotnie Sala Cesarska) -
Dziedziniec Lefuela (skrzydło Denona) z rampami dla koni prowadzącymi do dawnych stajni cesarskich -
Tympanon nad drzwiami do dawnych stajni od strony dziedzińca Lefuel -
Sala Manège (stare stajnie)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Amaury Hutt: LEFUEL OU LA SALLE DISPARUE. [dostęp 25 de octubre de 2016].
- ↑ Philip Gilbert Hamerton: Paris in old and present times. 1885, s. 38.
- ↑ Augustus John Cuthbert Hare: Paris. G.Allen, 1887, s. 20.
- ↑ ROSENBERG: Dictionnaire amoureux du Louvre. edi8, 9 de diciembre de 2010. ISBN 978-2-259-21161-1.
- ↑ Aulanier 1971, pp. 91–93.
- ↑ Mathieu Caron. Les appartements de l’impératrice Eugénie aux Tuileries : le xviiie siècle retrouvé ?. „Bulletin du Centre de recherche du château de Versailles. Sociétés de cour en Europe, XVIe-XIXe siècle - European Court Societies, 16th to 19th Centuries”, 24 de agosto de 2015. DOI: 10.4000/crcv.13316. ISSN 1958-9271. (fr.).
- ↑ Mathieu Caron. Les appartements de l’impératrice Eugénie aux Tuileries : le xviiie siècle retrouvé ?. „Bulletin du Centre de recherche du château de Versailles. Sociétés de cour en Europe, XVIe-XIXe siècle - European Court Societies, 16th to 19th Centuries”, 24 de agosto de 2015. DOI: 10.4000/crcv.13316. ISSN 1958-9271. (fr.).
- ↑ Riquet de Caraman | Château de Chimay – Site Officiel | Official Web pages. www.chateaudechimay.be. [dostęp 31 de octubre de 2016]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 de octubre de 2014)].
- ↑ Musée d'Orsay: Architektur. www.musee-orsay.fr. [dostęp 31 de octubre de 2016].
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- Aulanier, Christiane (1971). Histoire du Palais et du Musée du Louvre: Le Pavillon de Flore . Paryż: Editions des Musées nationaux. OCLC 468520874 .
- Bautier, Genevieve Bresc (1995). Luwr: historia architektury . Nowy Jork: The Vendome Press. ISBN 9780865659636 .
- Miód pitny, Christopher (1996). „Lefuel, Hector-Martin”, tom 19, s. 69–70 w The Dictionary of Art (przedruk z niewielkimi poprawkami w 1998 r.), pod redakcją Jane Turner. Londyn: Macmillan. ISBN 9780333749395 .
- Le Photographe et l'architecte (Édouard Baldus, Hector-Martin Lefuel et le chantier du nouveau Louvre de Napoléon III). Paris: Réunion des musées nationaux, 1995, s. 135. ISBN 978-2-7118-3245-3. OCLC 32906071.