Helena Boguszewska

Helena Boguszewska
Helena Boguszewska-Kornacka
Ilustracja
ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
Data i miejsce urodzenia

18 października 1886
Warszawa

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1978
Warszawa

Dziedzina sztuki

powieść

Epoka

dwudziestolecie międzywojenne, współczesność

Ważne dzieła
Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Multimedia w Wikimedia Commons

Helena Boguszewska-Kornacka (ur. 18 października 1886 w Warszawie, zm. 11 listopada 1978 tamże) – polska pisarka.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Była córką Ignacego Radlińskiego, polskiego religioznawcy, historyka i filologa klasycznego. W 1903 wyszła za mąż za Stefana Boguszewskiego.

Ukończyła, rozpoczęte w 1904, studia na Wydziale Przyrodniczym UJ w Krakowie. W 1906 przełożyła na polski dramat Maksyma Gorkiego Dzieci Słońca[1]. Debiutowała w latach 1909–1910 drobnymi opowiadaniami dla dzieci na łamach „Promyka” – ilustrowanego dwutygodnika dla dzieci i „Promyczka” – dodatku do „Promyka” dla młodszych dzieci[2]. W 1917 osiadła w Warszawie. W latach 1918–1919 opublikowała cykl podręczników przyrodniczych dla szkół podstawowych. Kierowała Studium Pracy Społecznej przy Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej, działała w Polskim Komitecie Opieki nad Dzieckiem i w Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. W latach dwudziestych rozpoczęła działalność publicystyczną, zajmując się głównie problematyką społeczną i oświatową, losem dzieci biednych i kalekich. Publikowała artykuły m.in. w czasopismach „Świat, Dom i Szkoła” (1929), „Bluszcz” (1925–1939, z przerwami), „Kobieta Współczesna” (1927–1934), „Tygodnik Ilustrowany”. Za prawdziwy debiut Boguszewskiej uznać należy szkice opowiadania z życia niewidomych dzieci Zakładu dla Ociemniałych w Laskach pod Warszawą drukowane pt. Świat po niewidomemu w „Kobiecie Współczesnej” (1930–1931), wydane osobno w 1932. Od 1934 współpracowała z Jerzym Kornackim, późniejszym mężem. W latach 1933–1937 współzałożycielka i przewodnicząca zespołu literackiego „Przedmieście” działającego w Warszawie i Lwowie. Współredagowała zbiorowe publikacja grupy: Przedmieście (1934) i Pierwszy maja (1934).

W 1938 Aleksander Ford i Jerzy Zarzycki wyreżyserowali film Ludzie Wisły będący ekranizacją powieści Heleny Boguszewskiej i Jerzego Kornackiego Wisła[3].

Okupację spędziła w Warszawie, biorąc udział w konspiracyjnym życiu literackim i społecznym. Działała w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego. W latach 1944–1946 była posłanką do Krajowej Rady Narodowej. Uczestniczyła w pracach Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich. Współorganizowała Instytut Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów. W 1958 reaktywowała zespół Przedmieście.

Jest pochowana na cmentarzu reformowanym przy ul. Żytniej w Warszawie (kwatera O-1-2a)[4].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
  • 1932 Świat po niewidomemu
  • 1933 Ci ludzie
  • 1933 Czerwone węże
  • 1934 Całe życie Sabiny
  • 1934 Dzieci znikąd
  • 1934 Za zielonym wałem
  • 1938 Anielcia i życie
  • 1945 Wspomnienie o Halinie Górskiej
  • 1946 Nigdy nie zapomnę
  • 1947 Czekamy na życie
  • 1949 Żelazna kurtyna
  • 1952 Czarna kura
  • 1955 Pozbierane dzieci
  • 1956 Siostra z Wisły
  • 1958 Maria Elzelia
  • 1961 Poprzez ulice
  • 1965 Zwierzęta śród ludzi
  • 1979 Adolf i Marian

Razem z Jerzym Kornackim:

  • 1935 Jadą wozy z cegłą
  • 1935 Wisła
  • 1936–1939 cykl Polonez
    • Nous
    • Parisien
    • Deutsches Heim
    • Święcona kreda
  • 1946 Ludzie śród ludzi
  • 1955 Las
  • 1959 Zielone lato 1934
  • 2011 Powieść pod różą (książka ukończona w 1963 roku, lecz nie opublikowana ze względów politycznych)

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Tadeusz Władysław Świątek, Rafał Chwiszczuk, Od Sawy do Kamy, czyli kobiecy ruch społecznikowski, Wydawca Fundacja Cultus Warszawa 2011 s. 32.
  2. ↑ EBIB 9/2006 (79) - B. Łaszewska-Radwańska: Czasopisma dla dzieci i młodzieży - od „Rozrywek dla dzieci” do wybuchu drugiej wojny światowej [online], www.ebib.pl [dostęp 2019-12-28].
  3. ↑ Ludzie Wisły [online], www.iluzjon.fn.org.pl [dostęp 2019-12-28].
  4. ↑ śp. Helena Boguszewska
  5. ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 "za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie kultury i sztuki"
  6. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 "w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki"
  7. ↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 233 "za organizację i budowę Związków Zawodowych Literatów Polskich"
  8. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. Tom 1, wyd. PWN, Warszawa 2000.
  • Grzegorz Gazda: Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008, s. 24, 155–156. ISBN 978-83-7420-110-0.
  • Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 497, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.