Henryk Borowski

Henryk Borowski
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1910 ; Płock
Data i miejsce śmierci	13 listopada 1991 ; Warszawa
Zawód	aktor
Lata aktywności	1934–1991
	Zespół artystyczny
	Teatr Współczesny w Warszawie
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Henryk Borowski (ur. 14 lutego 1910 w Płocku, zm. 13 listopada 1991 w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy.

Życiorys

Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Jagiełły w Płocku. Po skończeniu szóstej klasy, z rodzicami przeniósł się do Warszawy. Tam w 1934 ukończył Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Aktorstwa uczył się pod okiem Stanisławy Wysockiej, Juliusza Osterwy, Leona Schillera, Stefana Jaracza^[1]. Przed II wojną światową grał w wileńskim Teatrze na Pohulance (1934–1937), Teatrze Miejskim we Lwowie (1937–1938), Teatrze Buffo w Warszawie (1938–1939)^[2].

W czasie okupacji niemieckiej pracował fizycznie, brał też udział w konspiracyjnym życiu artystycznym Warszawy. Walczył w powstaniu warszawskim^[2].

Po wojnie występował w łódzkich teatrach: Wojska Polskiego (1945–1949), Kameralnym Domu Żołnierza (1949), następnie warszawskich: Współczesnym (1949–1958, 1960–1991), Polskim (1958–1960). Występował także w spektaklach Teatru Telewizji i słuchowiskach Teatru Polskiego Radia. W latach 1947–1958 był wykładowcą w warszawskiej PWST. Od 1979 członek zasłużony SPATiF-ZASP^[2].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu parafialnym w Starych Babicach^[3].

Filmografia

1946: Zakazane piosenki – wykonawca wyroku na Marii Kędziorek
1949: Za wami pójdą inni – profesor Brzozowski
1950: Miasto nieujarzmione – nazwisko pojawia się w napisach „Robinsona warszawskiego”
1954: Trudna miłość – Bielecki
1954: Autobus odjeżdża 6.20 – Słaboński, kier. działu kadr w hucie „Bolesław”
1954: Domek z kart – redaktor gazety
1956: Pożegnanie z diabłem – Maciej Rubach, ojciec Jasia
1957: Król Maciuś I – minister spraw wewnętrznych
1959: Kamienne niebo – profesor
1960: Krzyżacy – Zygfryd de Löwe, komtur Szczytna
1962: I ty zostaniesz Indianinem – Jerzy Kubiak, ojciec Mirka
1966–1968: Klub profesora Tutki – sędzia, rozmówca profesora Tutki
1966: Mistrz – mecenas
1967: Tortura nadziei – inkwizytor
1968: Hrabina Cosel – minister Adolf Magnus Hoym
1968: Hrabina Cosel (serial) – minister Adolf Magnus Hoym
1969: Pożarowisko – Warecki, kolega Rojeckiego
1970: Epilog norymberski – Joachim von Ribbentrop
1972: Kopernik – Tiedemann Giese
1972: Kopernik – Tiedemann Giese (odc. 3)
1972: Wesele – Dziad
1972: Kaprysy Łazarza – Jacenty
1975: Noce i dnie – Klemens, stryj Bogumiła
1984: 5 dni z życia emeryta – emeryt Brodowski, kawiarniany znajomy Bzowskiego
1985: Jezioro Bodeńskie – Wildermayer
1988: Alchemik – ojciec Salezy
1988: Alchemik Sendivius – ojciec Salezy

Teatr Telewizji

1957: Julietta ze snów – Georges Neveaux – reżyseria: Czesław Szpakowicz

Goście o zmierzchu – Krystyna Salaburska – reżyseria: Władysław Sheybal

1958: Zawieja – Wiera Panowa – reżyseria: Stanisław Wohl
1960: Zemsta – Aleksander Fredro – reżyseria: Jerzy Kreczmar

Amy Foster – Joseph Conrad Korzeniowski – reżyseria: Adam Hanuszkiewicz

1961: Rzecz o teatrze – Johann Wolfgang von Goethe – harfiarz – reżyseria: Stanisław Wohl
1962: Krzyżówka – Michał Choromański – sąsiad – reżyseria: Jerzy Gruza

Męczeństwo Piotra Ohey’a – Sławomir Mrożek – Piotr Ohey – reżyseria: Erwin Axer

Pan Topaz – Pagnol Marce – Muche – reżyseria: Edward Dziewoński

1963: Szkoda wąsów – Ludwik A. Dmuszewski reżyseria: Tadeusz Aleksandrowicz

Dym – William Faulkner – reżyseria: Ludwik René

Pierwszy dzień wolności – Leon Kruczkowski – reżyseria: Adam Hanuszkiewicz

Szelmostwa Skapena – Molier – Argant – reżyseria: Jan Kulczyński

1964: Ślub – Andrzej Górny – reżyseria: Adam Hanuszkiewicz

Ostry dyżur – Jerzy Lutowski – reżyseria: Andrzej Szafiański

Mistrz – Zdzisław Skowroński – reżyseria: Jerzy Antczak

1965: Ifigenia w Taurydzie – Johann Wolfgang Goethe – postać: król Taurydy Toas, reżyseria: Erwin Axer

Volpone – Ben Jonson – reżyseria: Zygmunt Hübner

Szósty lipca – Szatrow Michał – postać: Aleksandrowicz – reżyseria: Jerzy Krasowski

Stanisław i Bogumił – Dąbrowska Maria – postać: Henryk, Opat Waltenburski – reżyseria: Jerzy Krasowski

Głos Zdzisław Skowroński – postać: Delegat I – reżyseria: Jerzy Antczak

Adwokat i róże – Jerzy Szaniawski – reżyseria: Andrzej Łapicki

Damy i huzary – Aleksander Fredro – reżyseria: Józef Słotwiński

1966: Aszantka – Włodzimierz Perzyński – postać: Wuj Bratkowski – reżyseria: Stanisław Brejdygant

Dwie humoreski o stosunku do zwierząt – Sławomir Mrożek – postać: Staruszek – reżyseria: Erwin Axer

Horsztyński – Juliusz Słowacki – postać: Ojciec Prokop – reżyseria: Jerzy Kreczmar

Skowronek – Jean Anouilh – postać: Cauchon – reżyseria: Jerzy Antczak

1967: Kartoteka – Tadeusz Różewicz – postać: Ojciec – reżyseria: Konrad Swinarski

Antygona – Sofokles – postać: Posłaniec – reżyseria: Jerzy Gruza

Król Edyp – Sofokles – postać: Posłaniec – reżyseria: Jerzy Gruza

Stawka większa niż życie (odc. Cicha przystań) – postać: Hotelarz Tietz – reżyseria: Andrzej Konic

1968: Drewniany talerz – Edmund Morris – postać: Glenn – reżyseria: Jan Bratkowski

Grube ryby – Michał Bałucki – postać: Pagatowicz – reżyseria: Jerzy Rakowiecki

Sędzia Irving – według Roberta Penna Warrena – postać: Willy Stark – reżyseria: Andrzej Konic

Gruszeczka, czyli wizyta obcej pani – Stanisława Fleszarowa-Muskat – postać: Cieślak – reżyseria: Józef Słotwiński

Grający pomnik – Maciej Patkowski – postać: Ojciec Anny – reżyseria: Jan Bratkowski

Trąd w pałacu sprawiedliwości – Ugo Betti – postać: Croz – reżyseria: Gustaw Holoubek

Spóźnione kwiaty – Anton Czechow – postać: Nikifor – reżyseria: Anatolij Nall

1969: Kollokacja – Józef Korzeniowski – postać: Pan Cepowski – reżyseria: Maryna Broniewska

Konsul Bernick – Henrik Ibsen – postać: Krap – reżyseria: Jan Bratkowski

Burza – Aleksander Ostrowski – postać: Kuligin – reżyseria: Jan Kulczyński

Epilog norymberski – Jerzy Antczak – postać: Ribbentrop – reżyseria: Jerzy Antczak

1970: Powrót o 7-ej – Robert C. Sherriff – postać: Inspektor – reżyseria: Andrzej Konic

Dziewczęta z Nowolipek (część II – Kwiryna) – Pola Gojawiczyńska – reżyseria: Stanisław Wohl

Dziewczęta z Nowolipek (część IV – Amelka) – Pola Gojawiczyńska – postać: Aptekarz – reżyseria: Stanisław Wohl

Balladyna – Juliusz Słowacki – postać: Pustelnik – reżyseria: Ewa Petelska, Czesław Petelski

Trąd w pałacu sprawiedliwości – Ugo Betti – postać: Croz – reżyseria: Gustaw Holoubek

Żaglowce, białe żaglowce – Jarosław Abramow-Newerly – postać: Major – reżyseria: Kazimierz Braun

Pan Tadeusz (Księga II – Zamek) – Adam Mickiewicz – postać: Gerwazy – reżyseria: Adam Hanuszkiewicz

1977: Przed burzą – Ryszard Frelek, Włodzimierz Kowalski – postać: lord Halifax, reżyseria: Roman Wionczek

Radio

Występował w słuchowiskach radiowych, m.in. Jacka Janczarskiego i Adama Kreczmara.

Saga Rodu Wymęga-Zarawiejskich – pradziad Hubert

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
Złoty Krzyż Zasługi (15 lipca 1954)^[4]
Warszawski Krzyż Powstańczy
Medal 30-lecia Polski Ludowej
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[5]
Medal Komisji Edukacji Narodowej (1978)
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1976)
Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”

Nagrody

1953 – Nagroda Państwowa III stopnia (zespołowa) za rolę Mariana Korbickiego w przedstawieniu „Domek z kart” w Teatrze Współczesnym w Warszawie
1970 – nagroda Komitetu ds. PRiTV za wybitne kreacje aktorskie w spektaklach Teatru TV
1971 – nagroda ministra kultury i sztuki I stopnia za wybitne kreacje aktorskie
1973 – nagroda Komitetu ds. PRiTV za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze TV
1977 – nagroda teatralna tygodnika „Przyjaźń” za rolę Kelina Ababija w przedstawieniu „Największa świętość” Iona Drucego w Teatrze Współczesnym w Warszawie
1977 – Złota Syrenka
1977 – Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy
1978 – Grand Prix za najwybitniejszą kreację aktorską na festiwalu – rolę Kelina w sztuce „Największa świętość” w Teatrze Współczesnym w Warszawie
1980 – nagroda przewodniczącego Komitetu ds. PRiTV za wybitne kreacje aktorskie w programach radiowych i tv
1990 – Złoty Wawrzyn Grzymały

Przypisy

↑ Uczeń Jagiellonki [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2024-01-04] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Henryk Borowski w bazie filmpolski.pl
↑ Akcja – zapal znicz u aktora [online], Babice24.pl, 30 października 2017 [dostęp 2018-05-09] (pol.).
↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 119.

Linki zewnętrzne

Zdjęcie Henryk Borowski
Henryk Borowski w bazie IMDb (ang.)
Henryk Borowski w bazie Filmweb
Henryk Borowski w bazie filmpolski.pl
Henryk Borowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Henryk Borowski w bazie IMDb (ang.)
Henryk Borowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[1] Uczeń Jagiellonki [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2024-01-04] (pol.).

[:0-2] Henryk Borowski w bazie filmpolski.pl

[babice24-3] Akcja – zapal znicz u aktora [online], Babice24.pl, 30 października 2017 [dostęp 2018-05-09] (pol.).

[4] M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[5] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]