Honoré d’Estienne d’Orves

Honoré d’Estienne d’Orves
Pełne imię i nazwisko

Henri Louis Honoré d’Estienne d’Orves

Data i miejsce urodzenia

5 czerwca 1901
Verrières-le-Buisson

Data i miejsce śmierci

29 sierpnia 1941
Mont Valérien

Siły zbrojne

Marine nationale

Odznaczenia
Legia Honorowa (1935), Order Wyzwolenia (1944)
Multimedia w Wikimedia Commons
Obwieszczenie wykonania wyroku śmierci przez rozstrzelanie wywieszone na ulicach Paryża przez niemieckie władze okupacyjne

Honoré d’Estienne d’Orves (ur. 5 czerwca 1901 w Verrières-le-Buisson, zm. 29 sierpnia 1941 na Mont Valérien) – francuski oficer marynarki. Podczas II wojny światowej związany z ruchem Wolnej Francji, zaangażowany w budowę siatki wywiadowczej na terenie okupowanej Francji(inne języki), aresztowany przez Niemców i rozstrzelany[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny szlacheckiej – ze strony ojca z rodu d’Estienne o korzeniach prowansalskich, ze strony matki – z rodu Vilmorin. W 1923 roku ukończył naukę na École polytechnique[2], po czym podjął studia oficerskie w uczelni marynarki wojennej École navale. Ostatni rok nauki odbył na okręcie szkolnym „Jeanne d’Arc”[3].

Jako młodszy oficer, w stopniu enseigne de vaisseau de 1re classe(inne języki), służył na pokładzie krążownika „Provence”(inne języki) (1925), na Morzu Śródziemnym, a następnie na krążowniku „Jules Michelet”(inne języki), na Dalekim Wschodzie. W 1928 roku odbył kurs w szkole broni torpedowej w Tulonie, po czym rozpoczął służbę na krążowniku „Condorcet”(inne języki), a później, do 1931 roku, „Suffren”(inne języki), uzyskując stopień lieutenant de vaisseau(inne języki)[3].

W latach 1931–1933 jako instruktor służył na nowym krążowniku szkolnym „Jeanne d’Arc”. Następnie, do 1936 roku pracował w ministerstwie marynarki wojennej(inne języki) (ministère de la Marine) w Paryżu. 11 stycznia 1935 roku mianowany został kawalerem Legii Honorowej. Jako adiutant wiceadmirała Georgesa Roberta(inne języki) uczestniczył w konferencji w Londynie, która zakończyła się podpisaniem drugiego londyńskiego traktatu morskiego (1936)[3].

W latach 1937–1939 służył na pokładzie niszczyciela „Bison”. Po kolizji 29 kwietnia 1939 roku z krążownikiem „Georges Leygues”, która wyłączyła okręt ze służby, został przeniesiony do załogi niszczyciela „Jaguar”(inne języki), a wkrótce – „Cyclone”(inne języki).

II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Po wybuchu II wojny światowej służył na pokładzie krążownika „Duquesne”(inne języki), który wszedł w skład eskadry Force X(inne języki), skierowanej w 1940 roku przez admirała René-Émile’a Godfroya(inne języki) do Aleksandrii (Egipt), w celu wsparcia floty brytyjskiej na Morzu Lewantyńskim[3]. Tam też znajdował się on w momencie podpisania przez rząd francuski rozejmu w Compiègne (22 czerwca). Okręty francuskie stacjonujące w Aleksandrii wkrótce zostały rozbrojone przez Brytyjczyków w ramach operacji Catapult[2].

Wbrew poleceniom dowództwa d’Estienne d’Orves planował kontynuować walkę. Wraz z niewielką grupą współpracowników usiłował przedostać się do Somali Francuskiego, gdzie generał Paul Legentilhomme prowadził starania mające skłonić władze kolonii do przystąpienia do ruchu Wolnej Francji. W Adenie, dowiedziawszy się o niepowodzeniu Legentilhomme’a, postanowił przedostać się do Londynu. Dotarł tam we wrześniu 1940 roku na pokładzie statku „Arundel Castle”[1].

W Londynie przydzielony został do sztabu generalnego Sił Morskich Wolnych Francuzów(inne języki) (Forces navales françaises libres), jednocześnie uzyskał starszy stopień oficerski, capitaine de corvette(inne języki). Zaangażował się w rozwój siatki wywiadowczej na terenie okupowanej przez Niemców Francji(inne języki), mianowany zastępcą André Dewavrina(inne języki), kierownika agencji wywiadowczej Bureau central de renseignements et d’action(inne języki) (BCRA)[2].

21 grudnia 1940 roku osobiście przedostał się do Francji, gdzie dołączył do przebywających tam już od kilku miesięcy Maurice’a Barliera(inne języki) i Jana Doornika(inne języki). Wyruszył tam na pokładzie łodzi rybackiej z portu w Newlyn, wraz z radiooperatorem Alfredem Gaesslerem(inne języki); wylądowali w Bretanii, nieopodal przylądka Pointe du Raz. 27 grudnia w Paryżu nawiązał kontakt z francuskim ruchem oporu[2].

W nocy z 21 na 22 stycznia 1941 roku d’Estienne d’Orves oraz cała siatka szpiegowska (łącznie od 26[3] do 34[1] osób) została aresztowana przez Gestapo, po donosie Gaesslera, który był w rzeczywistości podwójnym agentem. Uwięziony w paryskim więzieniu Cherche-Midi(inne języki), w maju skazany został przez niemiecki sąd wojskowy na karę śmierci za działalność szpiegowską, jednak wykonanie wyroku wstrzymano. Ten sam wyrok otrzymało ośmiu jego współpracowników, w tym Barlier i Doornik. Skazanych przeniesiono do więzienia Fresnes(inne języki)[2].

O wykonaniu wyroku postanowiono wkrótce po zamachu na niemieckiego żołnierza na paryskiej stacji metra Barbès–Rochechouart, który miał miejsce 21 sierpnia. Nad ranem 29 sierpnia d’Estienne d’Orves, a wkrótce po nim Barlier i Doornik zostali rozstrzelani na podparyskim wzgórzu Mont Valérien; pozostałych sześciu skazanych ułaskwiono[2]. Mort pour la France[4], 30 października 1944 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Wyzwolenia[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Ministère des armées: Honoré d'Estienne d'Orves. Chemins de Mémoire. [dostęp 2025-01-28]. (fr.).
  2. ↑ a b c d e f Ministère des armées: Honoré d'Estienne d'Orves (1901-1941). Chemins de Mémoire. [dostęp 2025-01-28]. (fr.).
  3. ↑ a b c d e f Honoré Henri Louis d'Estienne d'Orves. Association Aux Marins. [dostęp 2025-01-28]. (fr.).
  4. ↑ Estienne d'Orves, Honoré d' (1901-1941). [w:] Catalogue général [on-line]. Bibliothèque nationale de France. [dostęp 2025-01-28]. (fr.).