IV bitwa o Marsa al-Burajka

IV bitwa o Marsa al-Burajka

Wojna domowa w Libii (2011)
Czas	I faza: 14–21 lipca 2011 II faza: 9–20 sierpnia 2011
Miejsce	Marsa al-Burajka, Libia
Przyczyna	dyktatorskie rządy Muammara Kadafiego
Wynik	zwycięstwo wojsk rządowych w I fazie i zwycięstwo rebeliantów w II fazie bitwy
Strony konfliktu
Siły opozycji  NATO  Libia
Dowódcy
Abd al-Fatah Junis † Mutusim al-Kaddafi
Siły
5 tys. rebeliantów 3-7 tys. żołnierzy
Straty
73 zabitych 627 rannych 30 zabitych 20 pojmanych
Położenie na mapie Libii miejsce bitwy
30°26′06″N 19°40′01″E/30,435000 19,666944

IV bitwa o Marsa al-Burajka (Bregę) – zbrojne starcie stoczone w dniach 14–21 lipca oraz 9–20 sierpnia 2011 między libijską armią rządową a rebeliantami wspieranymi przez lotnictwo NATO podczas libijskiej wojny domowej na froncie wschodnim.

Tło

Pierwsze walki o Marsę al-Burajkę odbyły się na początku marca 2011. Wówczas kontrolę na miastem przejęli rebelianci. Dwa tygodnie później miasto odbiły siły rządowe.

Na przełomie marca i kwietnia kolejną ofensywę przeprowadzili rebelianci, początkowo zwycięską, jednak siły rządowe odpowiedziały kontratakiem i od tamtej pory Marsa al-Burajka była miastem frontowym, o którego utrzymanie zmagały się wojska Kaddafiego, a zdobycie rebelianci na froncie wschodnim.

Po trzech miesiącach patowej sytuacji na froncie wschodnim w połowie lipca rebelianci zaatakowali to strategiczne miasto, będące centrum przemysłu naftowego. Decyzja o odbiciu miasta została podjęta po tym, jak 9 lipca lojaliści zaczęli niszczyć instalacje naftowe pod miastem^[1].

Bitwa

14 lipca rebelianci podjęli szturm na Marsę al-Burajkę. Bojownicy poruszający się czołgami T-72 i T-55, pojazdami opancerzonymi oraz ciężarówkami zaatakowali siły rządowe od wschodu, południa oraz od strony morza. Mimo natowskiej pomocy z powietrza, szturm został odparty. Rebelianci zostali odrzuceni na 20 km od rogatek miasta. W walkach zginęło przynajmniej trzech rebeliantów, a 73 zostało rannych^[2].

15 lipca siły rządowe wysunęły się z Marsy al-Burajki na wschód, by zapobiec ewentualnemu atakowi rebeliantów. Ci faktycznie przygotowali i podjęli drugi atak. Walki toczyły się tym razem na przedpolach miasta. Ciężkie straty ponieśli zarówno lojaliści jak i bojownicy. Z terenów pustynnych rebelianci przedostali się do godz. 22:00 na 2,5 km od miasta. Wojsko ufortyfikowało centrum miasta. Siły opozycji zniszczyły 100 min przeciwpiechotnych pod miastem. Jego obrzeża zostały silnie zaminowane^[3].

Rankiem kolejnego dnia rebelianci przedostali się do rogatek, ale napotkali tam ciężki ostrzał. Broniące miasto wojsko detonowało miny. W czasie walk powstańcy pojmali czterech żołnierzy. Napastnicy podjęli atak w kierunku centrum, jednak natknęli się tam na okopy wypełnione chemicznymi substancjami łatwopalnymi. Ponadto rebelianci z powodu wybuchów setek min nie byli w stanie utrzymać zajętych pozycji, co spowodowało wycofanie się z peryferii miasta. Wieczorny intensywny ogień rakietowy ponownie odrzucił rebeliantów na 20 km od miasta. Tego dnia zginęło 12 rebeliantów, a 178 zostało rannych^[4].

W rejonie Marsy al-Burajki toczyły się 17 lipca ciężkie walki, w których oddziały powstańcze próbowały zająć port położony 20 kilometrów od miasta. Rebelianci przedostali się do dzielnicy mieszkalnej, gdzie toczono zacięte walki uliczne^[5]. Siły opozycji zdobyły północno-wschodnie sektory miasta, walki przenosiły się na południowy zachód. Powstańcy czekali na posiłki. Siły wierne Kadafiemu, prowadziły nieustannie ostrzał za pomocą rakiet Grad, co bardzo utrudniało zadanie powstańcom. Zginęło trzech, a ponad 200 rebeliantów zostało rannych^[6][7].

18 lipca inicjatywę w bitwie przejęli rebelianci, którzy zajęli dzielnicę przemysłową. Rozpoczął się proces oczyszczania miasta z min. Otoczono główny port naftowy z rafinerią i zakładami chemicznymi. Lojaliści kontrolowali centrum, jednak trzon wojska wycofał się w kierunku Ras al-Unuf^[8].

19 lipca w walkach o port naftowy w Bredze zginęło 27 powstańców libijskich, a 83 zostało rannych. Liczba zabitych rebeliantów była tak wysoka, ponieważ napotkali oni silny atak rakietowy. W mieście pozostawało 200 żołnierzy Kaddafiego, którzy bronili centrum. Na pomoc im ruszały posiłki z Ras al-Unuf, jednak zostały one ostrzelane przez śmigłowce NATO. Rebelianci umocnili swe pozycje na południu i wschodzie miasta^[9].

Rebelianci miasto Marsa al-Burajka określili jako wielkie pole minowe. Wycofali się z niego 21 lipca i otoczyli je. Bazę wypadową założono 20 km od miasta w miejscowości Bishr. Rozpoczęto akcje usuwania min z instalacji naftowych, by zapobiec ich wysadzeniu, w przypadku kiedy wojska rządowe przegrałyby bitwę^[10].

28 lipca 2011 w niejasnych okolicznościach w Bengazi zginął dowódca wojsk powstańczych Abd al-Fatah Junis. Generał został aresztowany i wezwany na przesłuchanie w związku z niezdobyciem miasta Marsa al-Burajka. Padły oskarżenia, że prowadził potajemne rozmowy z rządem w Trypolisie i dlatego został zabity przez swoich ludzi^[11].

Druga ofensywa rebeliantów

6 sierpnia rebelianci ponowili atak na Marsę al-Burajkę. Szturm, stosunkowo słaby ze względu na silne zaminowanie, został wyprowadzony z trzech stron. Podczas niego udało zabezpieczyć się kilka ważnych wzgórz otaczających miasto^[12].

9 sierpnia rebelianci podjęli drugi szturm. Ciężkie walki toczone były na obrzeżach miasta. Zginęło dwóch bojowników, 14 odniosło rany. Część powstańców dostała się do dzielnicy mieszkalnej^[13]. Dzień później ciężkie walki toczyły się w dzielnicy mieszkalnej. Obie strony używały artylerii do ostrzeliwania swoich pozycji. Zginęło co najmniej trzech bojowników^[14]. 11 sierpnia rebelianci przejęli całkowitą kontrolę na dzielnicą mieszkalną. W bitwie zginęło ośmiu kolejnych powstańców, a 25 zostało rannych. Po stronie armii rządowej nie zanotowano ofiar, jednak 40 żołnierzy zostało otoczonych^[15].

12 sierpnia rebelianci zaniechali atak na dzielnicę przemysłową, która obejmowała terminal ropy naftowej, z powodu silnego zaminowania^[16]. Opozycjoniści kontrolujący dzielnicę mieszkalną, próbowali się przedostać do dzielnicy przemysłowej i dlatego w ciągu trzech dni od 13 do 15 sierpnia, saperzy zneutralizowali ponad 3 tys. min. 13 sierpnia w czasie ataku, powstańcy zniszczyli dwa czołgi. W uderzeniu NATO pod Marsą al-Burajką zniszczone zostały dwa pojazdy oraz zabito sześć osób, prawdopodobnie żołnierzy^[17]. Wobec tego lojaliści przypuścili szturm na sektor mieszkalny, jednak musieli uznać wyższość bojowników^[18]. 14 sierpnia lojaliści podpalili kilka zbiorników z ropą naftową w dzielnicy przemysłowej^[19].

Armia stacjonująca w Syrcie wystrzeliła 15 sierpnia pocisk R-11 w stronę Adżdabii, który spadł bezpiecznie na pustynię 50 km od prawdopodobnego celu. Według zachodnich mediów miała być to demonstracja siły wojska wobec klęsk na froncie^[20].

16 sierpnia w Bredze zginęło 26 rebeliantów, a 40 odniosło rany^[21]. 17 sierpnia w czasie walk o miasto zginęło kolejnych 15 osób^[22]. 18 sierpnia NRT poinformowała o opanowaniu przez powstańców południowego przedmieścia Marsa al-Burajki, Alargop^[23].

19 sierpnia powstańcy ogłosili także całkowite opanowanie Marsy-al-Burajki^[24][25]. Powstańcy po południu 20 sierpnia wycofali się z przemysłowej części Marsy al-Burajki na skutek intensywnego ostrzału artyleryjskiego; podjęto oblężenie części przemysłowej^[26]. W wyniku kontrataku, rebelianci ponownie zdobyli centrum miasta^[27].

U boku rebeliantów działali brytyjscy oraz francuscy agenci, którzy stacjonowali na terenach nieczynnej rafinerii w mieście Az-Zuwajtina pod Marsą al-Burajką. Agenci pomagali powstańcom podczas letniej ofensywy na froncie wschodnim; mieli odegrać także znaczącą rolę podczas bitwy w Trypolisie^[28].

Zobacz też

• I bitwa o Marsa al-Burajka
• II bitwa o Marsa al-Burajka
• III bitwa o Marsa al-Burajka

Przypisy

1. Government troops destroy petro-chemical plant in Brega: spokesman for Libyan rebels. english.peopledaily.com.cn, 2011-07-09. [dostęp 2011-07-15]. (ang.).
2. Libyan rebels in Brega fall back. news.smh.com.au, 2011-07-14. [dostęp 2011-07-20]. (ang.).
3. Libya rebels breach Brega: military. news.smh.com.au, 2011-07-15. [dostęp 2016-01-03]. (ang.).
4. Libya rebels continue offensive, Kadhafi defiant. headlines.sakapfetstore.com, 2011-07-16. [dostęp 2011-07-20]. (ang.).
5. Krwawa bitwa o strategiczny port w Bredze
6. Battles rage on in Libya. pretorianews.co.za, 2011-07-17. [dostęp 2011-07-20]. (ang.).
7. Libyan rebels claim victory in battle for Brega. BBC News, 2011-07-17. [dostęp 2011-07-20]. (ang.).
8. Siły Kadafiego zaminowały port naftowy. wp.pl, 2011-07-19. [dostęp 2011-07-20]. (ang.).
9. Powstańcy zrobili wielki krok ku obaleniu Kadafiego. wp.pl, 2011-07-19. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-07)]. (ang.).
10. Libyan Rebels: Qaddafi Has Boobytrapped Oil Fields. foxnews.com, 2011-07-21. [dostęp 2011-07-22]. (ang.).
11. Rebelianci zabili dowódcę. tvn24.pl. [dostęp 2011-07-29]. (pol.).
12. Libyan rebels push towards Az Zawiyah. Al Jazeera, 6 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-08]. (ang.).
13. Libya rebels push in eastern oil town, 2 killed. todayonline.com, 9 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 kwietnia 2012)]. (ang.).
14. Rebels, gaddafi forces exchange fire at Brega. khaleejtimes.com, 11 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 sierpnia 2011)]. (ang.).
15. Friday, August 12, 2011 – 05:49 – Libya. Al Jazeera, 11 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-11]. (ang.).
16. WRAPUP 6-Libya rebels take casualties in fight for Brega. Reuters, 12 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-12]. (ang.).
17. Libyan rebels advance on Zawiyah, battle in Brega. Reuters, 13 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-15]. (ang.).
18. Libyan rebels battle for Zawiyah. news.smh.com.au, 16 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-16]. (ang.).
19. Libyan rebels battle for full control of Brega. news.smh.com.au, 16 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-16]. (ang.).
20. Col Gaddafi fires scud missile at rebel territory as Nato braces itself for final violent showdown. Al Jazeera, 16 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-16]. (ang.).
21. August 16th Updates. libyafeb17.com, 16 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 sierpnia 2011)]. (ang.).
22. Libya rebels continue turning the screws. heraldsun.com.au, 17 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-17]. (ang.).
23. Libya rebels claim control of key refinery. Al Jazeera English, 18 August 2011. [dostęp 2011-08-18].
24. "Libyan Rebels: Eastern Oil Terminal Brega Taken", Associated Press, 20 VIII 2011.
25. "Libya Rebels Close In on Gadhafi – 'We Have Liberated Brega and All of It Is Under Our Control'", MSNBC, 20 VIII 2011.
26. Polka z trójką dzieci chce uciekać z Libii
27. Libyan rebels 'take control' of central Brega. Al Jazeera, 20 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-20].
28. Europa wysłała agentów do Libii – pomagają rebeliantom. wp.pl, 25 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-25]. (pol.).