| Imię i nazwisko |
Ali Muhammad Abd al-Aziz az-Zar’ani al-Fachiri |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1963 |
| Data i miejsce śmierci |
9 maja 2009 |
| Zawód, zajęcie |
terrorysta |
| Narodowość |
libijska |
Ibn asz-Szajch al-Libi (arab. إبْنُ ٱلشَّيْخِ اللّيبي), właściwie Ali Muhammad Abd al-Aziz az-Zar’ani al-Fachiri (ur. w 1963 w Adżdabiji[1], zm. 9 maja 2009[2] w Trypolisie) – libijski terrorysta, członek Al-Ka’idy. Jego wymuszone torturami zeznania rząd Stanów Zjednoczonych uznał za dowód na istnienie związków między Al-Ka’idą a irackim reżimem Saddama Husajna, co było jednym z pretekstów inwazji wojsk USA i sojuszników na Irak w 2003.
Al-Libi był szefem położonego w Afganistanie obozu szkoleniowego Al-Ka’idy Al-Chaldan[3], gdzie szkolenie odbył m.in. Zacarias Moussaoui, uwikłany w organizację zamachów z 11 września 2001[4][5]. W listopadzie 2001 został zatrzymany przez służby pakistańskie[6], próbując przekroczyć granicę afgańsko-pakistańską[3]. Przesłuchiwany przez funkcjonariuszy amerykańskich i egipskich (ci ostatni poddali go torturom, m.in. stosując waterboarding, przetrzymując go przez 17 godzin w ciasnej skrzyni, a następnie bijąc przez 15 minut) zeznał, że Irak szkolił członków Al-Ka’idy do użycia broni biologicznej i chemicznej[7][3]. Administracja prezydenta Stanów Zjednoczonych George'a W. Busha przedstawiła zeznania al-Libiego jako dowód na powiązania reżimu Saddama Husajna z Al-Ka’idą[7][8], co Stany Zjednoczone wykorzystały do usprawiedliwienia inwazji na Irak w 2003[9]. DIA już w lutym 2002 wyraziła jednak opinię, że al-Libi celowo wprowadzał w błąd przesłuchujących go funkcjonariuszy[10]. Podobne wątpliwości co do wiarygodności świadectwa al-Libiego wyraziła CIA w raporcie sporządzonym latem 2002[11]. Sam al-Libi odwołał swoje zeznania w styczniu 2004, twierdząc, że sfabrykował je, chcąc uniknąć dalszej przemocy ze strony śledczych[7], co potwierdził opublikowany w 2006 raport Komisji do spraw Wywiadu Senatu Stanów Zjednoczonych[12]. Wiosną 2006 al-Libi został wydany Libii, gdzie w tajnym procesie został skazany na dożywocie[3]. Al-Libi, chorujący na gruźlicę i cukrzycę[3], zmarł w więzieniu Abu Salim w Trypolisie, krótko po wizycie zespołu z organizacji Human Rights Watch[13]. Według władz Libii, miał popełnić samobójstwo[2]. Z kolei zdaniem Ajmana az-Zawahiriego, jednego z przywódców Al-Ka’idy, al-Libi został zamęczony torturami przez władze libijskie[14].
Report on Postwar Findings about Iraq's WMD Programs and Links to Terrorism and How they Compare with Prewar Assessments [online], Senat Stanów Zjednoczonych, 8 września 2006 [dostęp 2009-01-22] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-21].