Islamizacja Azji Południowo-Wschodniej

Islamizacja Azji Południowo-Wschodniej – proces wypierania hinduizmu, buddyzmu oraz rodzimych wierzeń wyznawanych przez mieszkańców Azji Południowo-Wschodniej przez islam^[1].

Geneza zjawiska

Inskrypcja zapisana na kamieniu i znana jako Batu Bersurat Terengganu(inne języki), datowana na 1303 rok, została odnaleziona w Terengganu. Stanowi ona dowód potwierdzający występowania islamu w Archipelagu Malajskim.

Pierwsza muzułmańska inskrypcja na nagrobku z tego obszaru datowana jest na 1082 rok^[2]. Początkowo islam docierał do Azji Południowo-Wschodniej za pośrednictwem muzułmańskich kupców, którzy przemierzali drogę wzdłuż głównego szlaku handlowego wiodącego z Azji Południowej na Daleki Wschód^[3]. Następnie islam był dalej rozpowszechniany przez bractwa sufickie i ekspansję terytorialną lokalnych władców nawróconych na islam^[3]. W XII wieku władca Kedah Phra Ong Mahawangsa zmienił religię z hinduizmu na islam i stał się tym samym ostatnim królem i jednocześnie pierwszym sułtanem Kedah jako Mudzafar Shah I^[4]. Jego rządy jako sułtana trwały od 1136 do 1179. Pierwsze wspólnoty muzułmańskie w wyspiarskiej części regionu powstały w północnej Sumatrze w dzisiejszym rejonie Aceh.

Od początku XV wieku sułtanat Malakka pozostawał ostoją islamu w Archipelagu Malajskim^[3]. Stamtąd został on rozpowszechniony wzdłuż szlaków handlowych regionu. Nie wiadomo do końca, kiedy islam pojawił się w Azji Południowo-Wschodniej. Nie da się zatem dokładnie odtworzyć procesu islamizacji na podstawie dostępnych źródeł. Część naukowych teorii na ten temat pozostaje w sferze przypuszczeń.

Dalszy rozwój

Mapa sułtanatu Samudera Pasai.

Marco Polo w opisie swojej podróży do Chin w 1292 roku odnotował istnienie muzułmańskiego państwa-miasta Perlak^[2].

Chińskie źródła odnotowują w 1282 roku obecność muzułmańskich delegacji do cesarza Chin z sułtanatu Samudera Pasai^[3]. Tę relację uwiarygadnia marokański podróżnik Muhammad Ibn Battuta, który przez piętnaście dni przebywał w 1345 w Samudera Pasai i napisał później, że tamtejszy władca był muzułmaninem i wykonywał swoje obowiązki religijne ze szczególną gorliwością.

Źródła odnotowują również obecność społeczności muzułmańskich w Królestwie Melaju. Jeszcze inne potwierdziły tam obecność pochodzących z Chin muzułmańskich handlarzy z regionów takich jak Fujian^[2].

Rozprzestrzenianie się islamu na ogół następowało na szlakach handlowych prowadzących na wschód^[3]. Około 1400 roku w Malakce doszła do władzy pierwsza muzułmańska dynastia, której władcy zaczęli tytułować się sułtanami. Pierwszy władca Malakki Parameswara, w 1409 r.^[a], przeszedł na islam, poślubił córkę władcy Pasai oraz przyjął imię Muhammad Iskandar Shah^[b][3][5]. W 1380 roku sufici przenieśli z Malakki swoją religię na należącą dziś do Filipin wyspę Mindanao^[6].

Pod koniec XVI wieku wyznawcy islamu osiągnęli przewagę liczebną nad hinduistami i buddystami na Jawie i Sumatrze. Do tamtej pory właśnie te religie były tam dominujące. Dużo mniejsze postępy islam uczynił we wschodnich wyspach Archipelagu Malajskiego. Do czasu przybycia chrześcijańskich misjonarzy w XVII wieku, także Nowa Gwinea była w większości muzułmańska.

W 2010 roku muzułmanie stanowili większość w następujących krajach Azji Południowo-Wschodniej^[7]: Indonezji – 88,1%; Malezji – 61,4% oraz Brunei – 51,9% mieszkańców. Poszczególne wyspy różnią się między sobą pod względem religii. Na przykład Małe Wyspy Sundajskie Wschodnie, Papua Zachodnia, Timor Wschodni i Nowa Gwinea są w przeważającej mierze chrześcijańskie. Innym rejonem, gdzie chrześcijanie są liczniejsi niż muzułmanie jest malezyjski Sarawak na wyspie Borneo^[8]. Oprócz tego islamizacja prawie nie dotknęła wyspy Bali. Tam zdecydowaną większość stanowią wyznawcy hinduizmu, który znany jest tam jako hinduizm balijski^[9]. Kraje Azji Południowo-Wschodniej położone na północ od Malezji z wyjątkiem Wietnamu są buddyjskie^[10].

Zobacz też

• islamizacja
• panislamizm
• podboje arabskie
• Majapahit

Uwagi

1. Według kronik malajskich Peremeswara używał tytułu Iskandar Shah jeszcze w latach 90. XIV wieku, kiedy był królem Singapury.
2. Szach jest pierwotnie perskim tytułem.

Przypisy

1. Jajat Burhanudin, Kees van Dijk, Islam in Indonesia: Contrasting Images and Interpretations, Amsterdam University Press, s. 109.
2. Colin Brown, A Short History of Indonesia, Allen & Unwin, 2003, s. 31–33.
3. Peter Malcolm Holt, Bernard Lewis, The Cambridge History of Islam, Cambridge University Press, 1977, s. 123–125.
4. Welcome to the Our Sultan website – The Genealogy of His Highnesses [online], www.mykedah2.com [dostęp 2017-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-11] .
5. Parameswara [online], www.sabrizain.org [dostęp 2017-11-18] .
6. Nazeer Ahmed, „Islam in Global History: From the Death of Prophet Muhammed to the First World War”, Xlibris Corporation, December 1, 2000, s. 394–396.
7. The Future of the Global Muslim Population | Pew Research Center [online], www.pewforum.org [dostęp 2017-11-18]  (ang.).
8. Sarawak [online], www.tititudorancea.net [dostęp 2018-05-15]  (ang.).
9. AfterMarket.pl [online], obecni.net.pl [dostęp 2017-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-09]  (pol.).
10. Table: Religious Composition by Country, in Percentages | Pew Research Center [online], www.pewforum.org [dostęp 2017-11-18]  (ang.).

Bibliografia

• Nazeer Ahmed, Islam in Global History: From the Death of Prophet Muhammed to the First World War, Xlibris Corporation, 2000, ISBN 0-7388-5962-1.
• ColinC. Brown ColinC., A Short History of Indonesia, Crows Nest, N.S.W.: Allen & Unwin, 2003, ISBN 1-86508-838-2, OCLC 52900720 . Brak numerów stron w książce
• The Cambridge History of Islam, Peter MalcolmP.M. Holt, Ann K.S.A.K.S. Lambton, BernardB. Lewis, Cambridge [England]: Cambridge University Press, 1977, ISBN 0-521-29137-2, OCLC 3549123 . Brak numerów stron w książce
• Jajat Burhanudin, Kees van Dijk, Islam in Indonesia: Contrasting Images and Interpretations, Amsterdam University Press.