Jacek Czaputowicz

Jacek Czaputowicz
Ilustracja
Jacek Czaputowicz (2018)
Data i miejsce urodzenia

30 maja 1956
Warszawa

Minister spraw zagranicznych
Okres

od 9 stycznia 2018
do 26 sierpnia 2020

Przynależność polityczna

bezpartyjny (z rekomendacji PIS)

Poprzednik

Witold Waszczykowski

Następca

Zbigniew Rau

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Okres

od 15 września 2017
do 9 stycznia 2018

Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej
Okres

od 24 kwietnia 2008[1]
do 15 października 2012[2]

Poprzednik

Józefina Hrynkiewicz

Następca

Marek Haliniak (p.o.)[2]

podpis
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności Krzyż Oficerski Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Wielki Krzyż Komandorski Orderu „Za Zasługi dla Litwy” Order „Za zasługi” III klasy (Ukraina)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Jacek Czaputowicz i Mike Pompeo w Waszyngtonie (2020)
Jacek Czaputowicz z Borisem Johnsonem w trakcie wizyty w Wielkiej Brytanii (2018)

Jacek Krzysztof Czaputowicz (ur. 30 maja 1956 w Warszawie[3]) – polski politolog, nauczyciel akademicki i urzędnik państwowy, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, jeden z założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów oraz Ruchu Wolność i Pokój.

Profesor nauk społecznych, pracownik naukowy Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW[4]. Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej (2008–2012), podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (2017–2018), minister spraw zagranicznych w pierwszym i drugim rządzie Mateusza Morawieckiego (2018–2020).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina, wykształcenie i działalność zawodowa

[edytuj | edytuj kod]

Syn Eugeniusza i Teresy[5]. W drugiej połowie lat 70. pracował jako programista w Centrum Projektowania i Zastosowania Informatyki, następnie był zatrudniony w zakładach prywatnych oraz w parafii Miłosierdzia Bożego w Warszawie. W latach 1980–1983 studiował geografię na Uniwersytecie Warszawskim, w 1986 ukończył studia na Wydziale Ekonomiczno-Społecznym Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie[3]. W 1997 na podstawie pracy pt. System bezpieczeństwa europejskiego po zakończeniu zimnej wojny napisanej pod kierunkiem Antoniego Kamińskiego uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Na podstawie rozprawy Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja otrzymał w 2008 stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. 20 października 2016 otrzymał tytuł profesora nauk społecznych[6]. Absolwent podyplomowych studiów na uczelniach zagranicznych (m.in. na Uniwersytecie Oksfordzkim). Został kierownikiem Zakładu Metodologii Badań Europejskich Instytutu Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego[7] oraz członkiem Rady Naukowej instytutu[8]. Wykładał także w Collegium Civitas, Szkole Głównej Handlowej w Warszawie i Wyższej Szkole Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu. Obejmował stanowiska redaktora naczelnego w kwartalnikach „Polska w Europie”, „Służbie Cywilnej” oraz „The Polish Yearbook of the Civil Service”.

Działalność opozycyjna w PRL

[edytuj | edytuj kod]

Był współpracownikiem Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” i Studenckiego Komitetu Solidarności w Warszawie, w latach 1978–1980 prowadził bibliotekę wydawnictw podziemnych, był kilkukrotnie zatrzymywany za działalność niezależną[3]. W maju 1980 był jednym z założycieli Akademickiego Biura Interwencyjnego[9], we wrześniu 1980 należał do założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów, został członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NZS i pełnomocnikiem ds. rejestracji, następnie wszedł w skład prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej NZS[10]. Został internowany 13 grudnia 1981, przebywał w Białołęce i Strzebielinku, został zwolniony w listopadzie 1982; następnie angażował się w działalność podziemnego NZS, w latach 1983–1985 redagował pismo „Czas Przyszły”[3].

W marcu 1985 należał do organizatorów głodówki w obronie Marka Adamkiewicza, uwięzionego za odmowę złożenia przysięgi wojskowej[3]. W kwietniu 1985 został jednym z założycieli Ruchu Wolność i Pokój[11][12][13][14]. Za działalność w WiP został uwięziony w lutym 1986. W jego obronie występowali znani intelektualiści[15]. Zwolniono go we wrześniu 1986 na mocy amnestii[3]. Koordynował również kontakty zagraniczne WiP. Utrzymywał kontakty z opozycją w NRD, w Czechosłowacji i na Węgrzech[16][17]. Jeden z inicjatorów i sygnatariusz Memorandum helsińskiego[18][19]. W maju 1987 należał do organizatorów międzynarodowego seminarium Pokój międzynarodowy a porozumienia helsińskie odbywającego się w Warszawie w kościele przy ul. Żytniej[20][21][22], uczestniczył także w podobnym niezależnym seminarium w Budapeszcie w listopadzie 1987. W tym samym roku wznowił wydawanie pisma „Czas Przyszły”[3]. Od jesieni 1987 uczestniczył w spotkaniach środowisk niezależnych skupionych wokół Lecha Wałęsy, w grudniu 1988 został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność”, uczestniczył w pracach komisji ds. reform politycznych i młodzieży oraz podkomisji spraw zagranicznych[3]. Głosił postulaty wycofania wojsk sowieckich i wprowadzenia demokracji w Polsce oraz zjednoczenia Europy Wschodniej i Zachodniej[23][24][25]. Latem 1989 krytykował Lecha Wałęsę za jego autorytarne podejście[26].

Działalność publiczna w III RP

[edytuj | edytuj kod]

W III RP został członkiem Stowarzyszenia Wolnego Słowa[27].

W latach 1989–1990 pracował w Ośrodku Studiów Międzynarodowych przy Senacie RP jako główny specjalista i sekretarz[3][28]. W 1990 rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, był wicedyrektorem, następnie dyrektorem Departamentu Konsularnego i Wychodźstwa (1990–1992). W latach 1993–1998 był starszym doradcą ministra w Departamencie Studiów i Planowania[28]. W 1998 został wicedyrektorem Departamentu Negocjacji Akcesyjnych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, ale jeszcze w tym samym roku objął funkcję zastępcy szefa służby cywilnej[28], pełnił tę funkcję do 2006[29]. Następnie do 2008 był dyrektorem Departamentu Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej MSZ[7].

Był zastępcą przewodniczących Rady Służby Publicznej (2007–2009) oraz rady administracyjnej Europejskiego Instytutu Administracji Publicznej w Maastricht (2006–2010)[29]. W latach 2008–2012 pełnił funkcję dyrektora Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W 2014 został członkiem rady programowej partii Prawo i Sprawiedliwość[30]. Od stycznia 2017 pełnił funkcję dyrektora Akademii Dyplomatycznej MSZ[29]. Wszedł także w skład rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych[31]. 15 września 2017 premier Beata Szydło powołała go na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych[32].

9 stycznia 2018 został powołany na stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Mateusza Morawieckiego[33]. Pozostał na tej funkcji również w utworzonym 15 listopada 2019 drugim gabinecie dotychczasowego premiera[34]. 20 sierpnia 2020 podał się do dymisji ze stanowiska ministra[35]. Zakończył urzędowanie 26 sierpnia tego samego roku[36].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Syn Teresy i Eugeniusza[5]. Jest wdowcem[37], jego żoną była Magdalena Sadowska-Czaputowicz (1956–2017). Ma pięć córek[38]: Katarzynę, Joannę, Martę, Magdalenę i Marię.

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Model bezpieczeństwa XXI wieku, 1995.
  • Bezpieczeństwo europejskie: koncepcje, instytucje, implikacje dla Polski (red.), 1997.
  • System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku, 1998.
  • Integracja europejska – implikacje dla Polski: praca zbiorowa (red.), 1999.
  • Rola państwa w Unii Europejskiej, 2004.
  • Nauka o państwie (współautor), 2006.
  • Teorie stosunków międzynarodowych: krytyka i systematyzacja, 2007.
  • Administracja publiczna: wyzwania w dobie integracji europejskiej, 2008.
  • Polityka zagraniczna Polski. Unia Europejska. Stany Zjednoczone. Sąsiedzi (red.), 2008.
  • Administracja Polskiego Państwa Podziemnego i jej funkcje w okresie powstania warszawskiego (red.), 2011.
  • Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje, 2012.
  • Suwerenność, 2013.
  • Teoria realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badawcze, 2014.
  • Studia europejskie. Wyzwania interdyscyplinarności (red.) 2014.
  • Nauka o stosunkach międzynarodowych i studia europejskie w Polsce (współautor), 2015.
  • Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich (red.), 2016.
  • Program i inicjatywy Ruchu „Wolność i Pokój” w zakresie polityki międzynarodowej, 2017.
  • International Relations in Poland. 25 Years After the Transition to Democracy (współautor), 2017.
  • The voting system in the Council of the EU and the Bundesrat – What do they tell us about European Federalism? (współautor), 2018.
  • The Importance of the Helsinki Process for the Opposition in Central and Eastern Europe and the Western Peace Movements in the 1980s (współautor), 2018.
  • Teorie integracji europejskiej, 2018.

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Raport 2007–2009 [online], ksap.gov.pl, 2010 [dostęp 2019-07-16].
  2. ↑ a b Organy i osoby sprawujące funkcje [online], ksap.gov.pl, 18 października 2012 [dostęp 2019-07-16].
  3. ↑ a b c d e f g h i Jan Skórzyński, Jacek Czaputowicz, [w:] Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89, Jan Skórzyński (red.), t. 1, Warszawa: Ośrodek Karta, 2000, s. 64–66.
  4. ↑ Czaputowicz Jacek [online], WNPiSM UW [dostęp 2020-06-30].
  5. ↑ a b Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych” [online], ipn.gov.pl [dostęp 2023-12-08].
  6. ↑ Postanowienie Nr 115.11.2016 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 października 2016 r. w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2017 r. poz. 40).
  7. ↑ a b Jacek Czaputowicz podsekretarzem stanu w MSZ, msz.gov.pl, 15 września 2017 [zarchiwizowane 2017-09-23].
  8. ↑ Skład Rady Naukowej, europeistyka.uw.edu.pl [zarchiwizowane 2017-06-22].
  9. ↑ Jan Józef Lipski, KOR. Relacje i wspomnienia, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2006, s. 510.
  10. ↑ Kamil Dworaczek, Niezależne Zrzeszenie Studentów 1980–1981, Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2016.
  11. ↑ Rozmowa z Jackiem Czaputowiczem, „Tygodnik Mazowsze”, 122, 1985.
  12. ↑ Anna Smokółka-Gnauk, Między wolnością a pokojem. Zarys historii Ruchu „Wolność i Pokój”, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2012.
  13. ↑ Monika Litwińska, WiP kontra PRL. Ruch „Wolność i Pokój” 1985–1989, Kraków: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie, Wysoki Zamek, 2015.
  14. ↑ Monika Litwińska, Grzegorz Waligóra, Ruch „Wolność i Pokój” 1985–1989, [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra (red.), t. 7, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2010.
  15. ↑ Jan Józef Lipski, To Lech Domeradzki, Minister of Justice, [w:] Pisma polityczne. Wybór, Michał Sutowski (oprac.), Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2011, s. 324–325.
  16. ↑ Padraic Kenney, Rewolucyjny karnawał. Europa Środkowa 1989, Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej, 2005, s. 111–118.
  17. ↑ Freedom and peace are indivisible, [w:] Kacper Szulecki, Entangled protest. Transnational approaches to the history of dissent in Eastern Europe and the Soviet Union, Robert Brier (red.), Osnabrück: Fibre Verlag, 2013, s. 208–216 (ang.).
  18. ↑ Giving Real Life to the Helsinki Accords: A Memorandum, Drawn Up in Common by Independent Groups and Individuals in Eastern and Western Europe, „European Network for East-West Dialogue”, kwiecień 1987 (ang.).
  19. ↑ Kacper Szulecki, Heretical geopolitics of Central Europe. Dissidents, intellectuals and an alternative European order, „Geoforum”, 65, 2015, s. 25–36 (ang.).
  20. ↑ Jackson Diehl, Poles Host East-West Peace rally, „The Washington Post”, 11 maja 1987 (ang.).
  21. ↑ Janet Fleischman, Beyond the Blocs? Peace and Freedom Hosts International Seminar in Warsaw, „Across Frontiers”, 1987, s. 27 (ang.).
  22. ↑ Polly Duncan, An Intent of Democracy, an interview with Jacek Czaputowicz, „Sojournes”, październik 1987, s. 21 (ang.).
  23. ↑ Komitet Obywatelski przy przewodniczącym NSZZ Solidarność Lechu Wałęsie, Stenogramy z posiedzeń 1987–1989, Warszawa: Stowarzyszenie Archiwum Solidarności, 2006, s. 110-113.
  24. ↑ The Wave of the Future? Interview with Jacek Czaputowicz, „Newsweek”, 33, 15 sierpnia 1988 (ang.).
  25. ↑ Colman McCarthy, The Reforms of Jacek Czaputowicz, „The Washington Post”, 22 kwietnia 1989 (ang.).
  26. ↑ William Echikson, From Firebrand to Statesman, „The Christian Science Monitor”, 27 lipca 1989 [dostęp 2020-02-01] (ang.).
  27. ↑ Lista członków SWS, sws.org.pl [zarchiwizowane 2017-09-20].
  28. ↑ a b c d Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja IV, Warszawa: Interpress, 2001, s. 135.
  29. ↑ a b c Prof. dr hab. Jacek Czaputowicz, europeistyka.uw.edu.pl [zarchiwizowane 2018-01-09].
  30. ↑ Rada Polityczna Prawa i Sprawiedliwości powołała Radę Programową, pis.org.pl, 15 lutego 2014 [zarchiwizowane 2019-07-12].
  31. ↑ Rada Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, pism.pl [zarchiwizowane 2017-09-04].
  32. ↑ Jacek Czaputowicz nowym wiceszefem MSZ [online], gazetaprawna.pl, 15 września 2017 [dostęp 2018-01-09].
  33. ↑ Prezydent powołał nowych ministrów, prezydent.pl, 9 stycznia 2018 [zarchiwizowane 2019-08-18].
  34. ↑ Prezydent powołał nowy rząd, prezydent.pl, 15 listopada 2019 [zarchiwizowane 2019-11-15].
  35. ↑ Jacek Czaputowicz podaje się do dymisji [online], onet.pl, 20 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-20].
  36. ↑ Zmiany w składzie Rady Ministrów, prezydent.pl, 26 sierpnia 2020 [zarchiwizowane 2020-08-26].
  37. ↑ Zmarła Magda Czaputowicz [online], fundacjawip.wordpress.com, 18 lipca 2017 [dostęp 2018-02-22].
  38. ↑ Oto nowy szef MSZ. Kim jest prof. Jacek Czaputowicz? [online], dziennik.pl, 9 stycznia 2018 [dostęp 2018-02-22].
  39. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 maja 2007 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2007 r. nr 54, poz. 609).
  40. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 listopada 2016 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2017 r. poz. 99).
  41. ↑ Działacze pierwszego NZS uhonorowani, prezydent.pl, 20 lutego 2017 [zarchiwizowane 2017-02-22].
  42. ↑ Jacek Czaputowicz, europeistyka.uw.edu.pl [zarchiwizowane 2020-02-01] (ang.).
  43. ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė [online], lrp.lt [dostęp 2020-10-21] (lit.).
  44. ↑ Указ Президента України № 24/2021 Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня Соборності України [online], president.gov.ua, 22 stycznia 2021 [dostęp 2024-03-24] (ukr.).
  45. ↑ Игорь Жовква вручил орден «За заслуги» III степени экс-министру иностранных дел Польши Яцеку Чапутовичу [online], president.gov.ua, 27 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-27] (ros.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Dyrektorzy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej

Siedziba KSAP

Ministrowie spraw zagranicznych Polski
  • od listopada 1918 (po odzyskaniu niepodległości jako republika)
II RP
RP/PRL
III RP
Pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego (2017–2019)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

  • kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
Drugi rząd Mateusza Morawieckiego (2019–2023)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

  • kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu