Jaime Balmes

Jaime Luciano Balmes
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 sierpnia 1810
Vich

Data i miejsce śmierci

9 lipca 1848
Vich

Miejsce pochówku ?↗
Wyznanie

katolicyzm

Prezbiterat

1834[1]

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons

Jaime Luciano Balmes y Urpiá (ur. 28 sierpnia 1810 w Vich, zm. 9 lipca 1848 tamże)[2] – hiszpański filozof, socjolog, pisarz polityczny, kapłan katolicki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował na uniwersytecie w Cervera (1826-1835). Kapłan od 1834, a od 1835 doktor teologii. W rodzinnym mieście był nauczycielem matematyki. W czasie wojny 1833-1839 popierał karlistów. Na początku lat 40. przebywał przeważnie w Vich i Barcelonie, zaś od 1844 w Madrycie. W latach 1842–1843 współredagował pismo „La civilización”. Następnie samodzielnie był redaktorem „El Pensamiento de nación” (1844-1846)[3][4].

W czasie wojny domowej w Hiszpanii jego grobowiec został zniszczony, a zwłoki zbezczeszczone przez siły republikańskie. W setną rocznicę śmierci utworzono Instytut Balmezjański[5].

Poglądy

[edytuj | edytuj kod]

W sferze filozofii uważał siebie za tomistę, dążył jednak do zespolenia tomizmu z filozofią Kartezjusza, Reida i Leibniza. W związku z tym jego system filozoficzny jest określany mianem eklektycznego. Wpłynął na badania nad scholastyką[3][6].

Na płaszczyźnie politycznej opowiadał się za demokracją. Popierał reformy w Państwie Kościelnym, które podjął papież Pius IX. Na polu gospodarczym zwracał uwagę na problem wyzysku pracujących oraz niewłaściwy podział dóbr[3].

Przyczynił się do rozwoju katolicyzmu społecznego[4]. Bolesław Kumor określił go mianem „pierwszego katolickiego społecznika”[7].

Prace

[edytuj | edytuj kod]
  • Observaciones sociales, politicas y económicas sobre los bienes del clero, Vich 1840
  • Considerationes sobre la situation en España, Barcelona 1840
  • La religion demonstrada al alcance de los niños, Barcelona 1841
  • El protestantismo comprado con el catolicismo en sus relaciones con la civilización europea, t. 1-4, Barcelona 1842-1844
  • El criterio, Barcelona 1845
  • Cartas a un escéptico en materia de religión, Barcelona 1846
  • Filosofia fundamental, t. 1-2, Barcelona 1846
  • Curso de filosofia elemental, t. 1-4, Barcelona 1847

Wydanie polskie

[edytuj | edytuj kod]
  • Katolicyzm i protestantyzm w stosunku do cywilizacji europejskiej, t. 1-2, Lwów 1873

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ J. Tupikowski, Prawda i pewność jako węzłowe kategorie epistemologii Jaime L. Balmesa, „Roczniki Filozoficzne”, 58, 2010, 1, s. 263, przypis nr 1.
  2. ↑ Balmes Jaime Luciano, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-06].
  3. ↑ a b c B. Dembowski, Cz. Strzeszewski, Balmes Jaime Luciano, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 1, Lublin 1973, kol. 1287.
  4. ↑ a b B. Szlachta, Balmes Jaime Luciano, [w:] Słownik historii doktryn politycznych, red. M. Jaskólski, t. 1, Warszawa 1997, s. 147.
  5. ↑ J. Bartyzel, „Umierać, ale powoli!”. O monarchistycznej i katolickiej kontrrewolucji w krajach romańskich 1815-2000, wyd. 2, popr. i uzup., Kraków 2006, s. 336.
  6. ↑ J. Tupikowski, Balmes Jaime Luciano [w:] Powszechna Encyklopeida FIlozofii, t. 1, Lublin 2000, s. 473-474.
  7. ↑ B. Kumor, Historia Kościoła, cz. 7: Czasy najnowsze 1815-1914, Lublin 1991, s. 298.