Jan Rybkowski

Jan Izydor Rybkowski
Data i miejsce urodzenia	4 kwietnia 1912 ; Ostrowiec Świętokrzyski
Data i miejsce śmierci	29 grudnia 1987 ; Konstancin-Jeziorna
Zawód, zajęcie	reżyser, scenarzysta
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jan Izydor Rybkowski (ur. 4 kwietnia 1912 w Ostrowcu Świętokrzyskim, zm. 29 grudnia 1987 w Konstancinie-Jeziornie) – polski reżyser, scenarzysta i pedagog.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Bolesława i Kazimiery z domu Kostkowskiej^[1]. Uczył się w szkole powszechnej w Częstocicach oraz w ostrowieckim Gimnazjum im. Joachima Chreptowicza^[2]. W 1935 ukończył szkołę plastyczną w Poznaniu z dyplomem architekta wnętrz, następnie Instytut Sztuki Teatralnej Schillera. Do wybuchu wojny pracował w teatrach warszawskich Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej.

Tuż przed oblężeniem Warszawy wyjechał do Wilna, a stamtąd do Grodna, gdzie działał polski teatr w ZSRR. Po zbombardowaniu teatru wrócił do Białegostoku, a stamtąd do Ostrowca. Wywieziony na roboty do Drezna. Po bombardowaniu Drezna do końca wojny przebywał w Czechach.

Po wojnie przyjechał do Krakowa, a następnie do Łodzi, gdzie zaangażował się w Teatrze Wojska Polskiego, potem w teatrze Axera^[3]. W latach 1974–1977 pełnił funkcję dziekana Wydziału Reżyserii PWSFTviT w Łodzi^[4].

Od 1948 roku należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[5].

Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Lidia z domu Predko (1912–1972)^[6]. Po raz drugi ożenił się z Marią z domu Starzeńską (1919–2002)^[7]^[8].

Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A33-1-9)^[6].

Filmografia

Scenariusz

1980 Kariera Nikodema Dyzmy^[9] (serial tv)
1975 Dulscy
1973 Chłopi (film)
1972 Chłopi (serial tv)
1969 Wniebowstąpienie
1967 Kiedy miłość była zbrodnią
1966 Odwiedziny o zmierzchu
1965 Człowiek z kwiatem w ustach, część cyklu tv Klasyka światowa
1965 Wizyta u królów
1962 Spotkanie w Bajce
1961 Dziś w nocy umrze miasto
1959 Inspekcja pana Anatola
1957 Kapelusz pana Anatola
1954 Autobus odjeżdża 6.20
1950 Warszawska premiera

Reżyseria

1983 Marynia
1980 Kariera Nikodema Dyzmy (serial tv)
1978 Rodzina Połanieckich (serial tv)
1977 Granica
1975 Dulscy
1974 Gniazdo
1973 Chłopi (film)
1972 Chłopi (serial tv)
1970 Album polski
1969 Wniebowstąpienie
1967 Kiedy miłość była zbrodnią
1967 Bardzo Starzy Oboje
1966 Odwiedziny o zmierzchu
1965 Człowiek z kwiatem w ustach, część cyklu tv Klasyka światowa
1965 Sposób bycia
1965 Wizyta u królów
1963 Naprawdę wczoraj
1962 Spóźnieni przechodnie, nowela Nauczycielka
1962 Spotkanie w Bajce
1961 Dziś w nocy umrze miasto
1959 Inspekcja pana Anatola
1958 Pan Anatol szuka miliona
1958 Ostatni strzał
1957 Kapelusz pana Anatola
1956 Nikodem Dyzma
1955 Godziny nadziei
1954 Autobus odjeżdża 6.20
1953 Sprawa do załatwienia^[10]
1951 Pierwsze dni
1950 Warszawska premiera
1949 Dom na pustkowiu

Obsada

1954 Autobus odjeżdża 6.20 jako spawacz w hucie „Bolesław”; nie występuje w czołówce

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy II klasy^[5]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 lipca 1954)^[11]
Medal 40-lecia Polski Ludowej^[12]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)^[13]

Nagrody

Nagroda Państwowa II stopnia za reżyserię filmu pt. Pierwsze dni (1952)^[14]^[15]
Nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) za realizację (reżyser) filmu Godziny nadziei (1955)^[16]
Nagroda Ministra Obrony Narodowej za film Album Polski (1972)

Upamiętnienie

Janowi Rybkowskiemu został poświęcony film Warszawskie gołębie w reżyserii Henryka Bielskiego z 1988 roku (informują o tym napisy na początku filmu).

31 stycznia Rada Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego jednomyślnie podjęła uchwałę ustanawiającą rok 2012 rokiem Jana Rybkowskiego^[2]. 30 marca 2012 Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie uczczenia pamięci Jana Rybkowskiego w 100. rocznicę Jego urodzin^[17].

W Łodzi, na Alei Gwiazd przy ulicy Piotrkowskiej, znajduje się gwiazda Jana Rybkowskiego.

Przypisy

↑ Jan Izydor Rybkowski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2024-06-03] .
↑ ^a ^b 26 maja - uroczysta inauguracja obchodów Roku Jana Rybkowskiego. [dostęp 2012-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 września 2012)].
↑ Danuta Karcz. Opisanie świata. „Kino”. 6 (204), s. 2, czerwiec 1984. (pol.).
↑ Jan Rybkowski w bazie filmpolski.pl
↑ ^a ^b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 835–836. ISBN 83-223-2073-6.
↑ ^a ^b Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ Jan Izydor Rybkowski [online], myheritage.pl [dostęp 2024-06-03] .
↑ Maria Starzeńska-Rybkowska [online], sfp.org.pl [dostęp 2024-07-09] (pol.).
↑ reżyseria wspólnie z Markiem Nowickim
↑ reżyseria wspólnie z Janem Fethke
↑ M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1243 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie kinematografii”
↑ Uznanie dla twórców kultury [w:] Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/135 – na wniosek Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii.
↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 7, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-05].
↑ Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-03].
↑ M.P. z 2012 r. poz. 239 - Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 marca 2012 r. w sprawie uczczenia pamięci Jana Rybkowskiego w 100. rocznicę Jego urodzin.

Linki zewnętrzne

Jan Rybkowski w bazie IMDb (ang.)
Jan Rybkowski w bazie Filmweb
Jan Rybkowski w bazie filmpolski.pl
Jan Rybkowski w wirtualnym albumie w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Plakaty do filmów Jana Rybkowskiego w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”

[1] Jan Izydor Rybkowski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2024-06-03] .

[GO-2] 26 maja - uroczysta inauguracja obchodów Roku Jana Rybkowskiego. [dostęp 2012-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 września 2012)].

[3] Danuta Karcz. Opisanie świata. „Kino”. 6 (204), s. 2, czerwiec 1984. (pol.).

[4] Jan Rybkowski w bazie filmpolski.pl

[O-5] Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 835–836. ISBN 83-223-2073-6.

[:0-6] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[7] Jan Izydor Rybkowski [online], myheritage.pl [dostęp 2024-06-03] .

[8] Maria Starzeńska-Rybkowska [online], sfp.org.pl [dostęp 2024-07-09] (pol.).

[9] reżyseria wspólnie z Markiem Nowickim

[10] reżyseria wspólnie z Janem Fethke

[11] M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1243 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie kinematografii”

[12] Uznanie dla twórców kultury [w:] Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.

[13] M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/135 – na wniosek Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii.

[14] Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 7, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-05].

[15] Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3.

[16] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-03].

[17] M.P. z 2012 r. poz. 239 - Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 marca 2012 r. w sprawie uczczenia pamięci Jana Rybkowskiego w 100. rocznicę Jego urodzin.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Lata 40.	Dom na pustkowiu (1949)
Lata 50.	Warszawska premiera (1950) Pierwsze dni (1951) Sprawa do załatwienia (1953) Autobus odjeżdża 6.20 (1954) Godziny nadziei (1955) Nikodem Dyzma (1956) Kapelusz pana Anatola (1957) Ostatni strzał (1958) Pan Anatol szuka miliona (1958) Inspekcja pana Anatola (1959)
Lata 60.	Dziś w nocy umrze miasto (1961) Spotkanie w Bajce (1962) Spóźnieni przechodnie (1962, segment) Naprawdę wczoraj (1963) Człowiek z kwiatem w ustach (1965) Sposób bycia (1965) Wizyta u królów (1965) Odwiedziny o zmierzchu (1966) Bardzo starzy oboje (1967) Kiedy miłość była zbrodnią (1967) Wniebowstąpienie (1969)
Lata 70.	Album polski (1970) Chłopi (1973) Gniazdo (1974) Dulscy (1975) Granica (1977)
Lata 80.	Marynia (1983)
Seriale TV	Chłopi (1972) Rodzina Połanieckich (1978) Kariera Nikodema Dyzmy (1980)