Jaskółki i Amazonki (tytuł oryginalny Swallows and Amazons) – powieść przygodowa dla dzieci i młodzieży brytyjskiego pisarza Arthura Ransome’a z 1930 roku, wydania polskie w 1946 (Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”, Łódź) oraz w 1975 ("Nasza Księgarnia", Warszawa). Powieść rozpoczyna trzynastotomowy cykl zwany także "Jaskółki i Amazonki", z którego po polsku wydano trzy pierwsze części. Akcja powieści rozgrywa się latem 1929 lub 1930 w angielskiej Krainie Jezior, a przygody nastoletnich bohaterów rozgrywają się na tle żeglarstwa, wędkarstwa i biwakowania. Książka jest pochwałą zaradności i samodzielności oraz aktywnego spędzania wakacji w kontakcie z przyrodą.
Rodzeństwo Walkerów: Janek, Zuzia, Titty i Roger, spędzają wakacje z matką (zwaną Mateczką) w farmie nad jeziorem (nie określonym z nazwy, wzorowane na autentycznych jeziorach Windermere i Coniston). Ich ojciec jest oficerem Royal Navy i przebywa w dalekim rejsie. Walkerowie mają do dyspozycji małą żaglówkę, którą nazwali "Jaskółką". Kusi ich wyspa na jeziorze i postanawiają na niej zamieszkać. Po telegraficznej akceptacji ze strony ojca, matka także wyraża zgodę i rodzeństwo zamieszkuje na wyspie w namiotach, wcielając się w role angielskich żeglarzy z czasów Wielkich Odkryć Geograficznych. Eksplorują jezioro, jego liczne wyspy i zatoki, łowią ryby, sporządzają mapę okolicy, nadają miejscom własne nazwy, poznają okolicznych mieszkańców, w tym węglarzy wypalających węgiel drzewny. Pewnego dnia spostrzegają na jeziorze żaglówkę podobną do ich własnej, którą pływa dwoje dziewcząt z piracką banderą. Jest to "Amazonka", żaglówka sióstr Blackett - Nancy i Peggy. „Amazonki” mieszkają na pobliskiej farmie nad jeziorem i uważają wyspę (którą nazywają Wyspą Żbika) za swoją. Konflikt o wyspę szybko jednak przeradza się w przyjaźń. Rodzeństwa postanawiają jednak stoczyć ze sobą "wojnę morską", która ma polegać na zdobyciu żaglówki drugiej strony. Oba rodzeństwa podejmują tu niebezpieczny pomysł żeglowania w nocy, co jednak kończy się szczęśliwie. Później Walkerowie i siostry Blackett do końca wakacji razem biwakują na wyspie. Jednocześnie rozgrywa się drugi wątek związany z osobą Jima Turnera, zwanego przez dzieci "Kapitanem Flintem" Jest to wuj „Amazonek”, doświadczony podróżnik i żeglarz (porte-parole samego autora), który spędza lato na łodzi mieszkalnej pisząc książkę. Odnosi się on do "Jaskółek" nieprzyjaźnie, najpierw posądza je wandalizm (podłożenie petardy na jego łodzi), a potem gdy jego łódź zostaje splądrowana przez włamywaczy, posądza „Jaskółki” o tę kradzież. Rodzeństwo Walkerów z pomocą sióstr Blackett próbuje mu wytłumaczyć swą niewinność, a następnie pomaga w odzyskaniu skradzionej walizki z maszynopisem książki.