Jerzy Dzik

Jerzy Dzik
Data i miejsce urodzenia

25 lutego 1950
Jedlicze k. Zgierza

Profesor nauk biologicznych
Specjalność: paleontologia
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski (1973)

Doktorat

1979
Zakład Paleobiologii PAN

Habilitacja

1986
Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego

Profesura

18 października 1993

Polska Akademia Nauk
Status

członek korespondent (1998)
członek rzeczywisty (2013)

Pracownik naukowy, nauczyciel akademicki
Instytut badawczy

Instytut Paleobiologii PAN

Stanowisko

adiunkt (od 1979),
docent (od 1986),
profesor instytutu (od 1993)[1]

Okres zatrudn.

1973–2020[1]

Uczelnia wyższa

Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego

Stanowisko

profesor zwyczajny[1]

Okres zatrudn.

2006–2020[1]

Dyrektor Instytutu Paleobiologii PAN (2010–2018)[1]
Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Strona internetowa

Jerzy Dzik (ur. 25 lutego 1950 w Jedliczach k. Zgierza[2][3]) – polski paleontolog, biolog ewolucyjny, profesor i dyrektor Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk, profesor Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1998 członek korespondent, od 2013 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk[4].

Odkrycia i badania

[edytuj | edytuj kod]

Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. St. Staszica w Zgierzu (1968) i studiów biologicznych na Uniwersytecie Warszawskim (1973)[5]. Uczestnik, a od 1997 kierownik wypraw badawczych na Antarktydę (1975–1976), nad dolną Lenę (1987), w góry Karatau w Kazachstanie (1994 i 2006), do Chin (1995), północnej Rosji (1997), Jakucji (2001)[1]. Z wyjątkiem biologicznej ekspedycji antarktycznej, wszystkie pozostałe poświęcone były badaniom paleontologicznym, przede wszystkim skamieniałości pierwszych zwierząt tkankowych z Ediakaru i eksplozji kambryjskiej oraz kręgowcom jury[1].

Doktoryzował się w 1979 w Zakładzie Paleobiologii PAN, a w 1986 uzyskał habilitację na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego[1]. Tytuł profesora nauk biologicznych otrzymał 18 października 1993[6]. W latach 1991–1996 redaktor kwartalnika „Acta Palaeontologica Polonica”[2], od 1998 redaktor serii monograficznej „Palaeontologia Polonica”[1]. Autor m.in. kilkakrotnie wznawianego podręcznika paleobiologii Dzieje życia na Ziemi (1992, 2003, 2023). Kierownik zespołu, który w Krasiejowie odkrył i przebadał cmentarzysko wielkich płazów i gadów triasowych, w tym najstarszych pradinozaurów na świecie, znane jako stanowisko paleontologiczne w Krasiejowie[1]. W 2006 zespół pod kierownictwem prof. Jerzego Dzika rozpoczął wykopaliska w Lisowicach, zakończone odkryciem w 2008 archozaura (nazwanego później Smok wawelski[7]) oraz dicynodonta[8][9].

Podstawowym przedmiotem badań prof. Jerzego Dzika są zespoły fauny przełomu prekambru i kambru[1]. Sformułował szereg hipotez o pokrewieństwach fauny ediakarskiej z późniejszymi taksonami fauny i o środowisku, w jakim żyła fauna ediakarska[1]. Dokonał nowych rekonstrukcji ważnych w stratygrafii konodontów, przedstawił monograficzne opracowanie ewolucji łodzikowców i wykazał pokrewieństwo hyolitów i mięczaków[1].

Honorowy obywatel Zgierza[5]. W 2003 odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[10], a w 2005 Odznaką Honorową „Za Zasługi Dla Województwa Opolskiego”[1]. Imieniem Jerzego Dzika nazwano nowy rodzaj ordowickiego konodonta Dzikodus (1988)[11] i nowy rodzaj kredowego ślimaka Dzikella (2004)[12].

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Podręcznik Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii

[edytuj | edytuj kod]
  • Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii. Wyd. 1. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1992, s. 463. ISBN 83-01-10475-9. (wyd. I na liście bestsellerów 1992).
  • Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii. Wyd. 3 unowocześnione. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2003, s. 522. ISBN 978-83-01-14038-0.
  • Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii. Wyd. 5. Warszawa: PWN, 2023, s. 414. ISBN 978-83-01-22779-1.

Inne książki

[edytuj | edytuj kod]
  • Jerzy Dzik: Ewolucja życia. T. 8. Poznań: Kurpisz, cop., 1997, s. 359, seria: „Wielka encyklopedia geografii świata”. ISBN 83-86600-91-8.
  • Jerzy Dzik, Tomasz Sulej: Pierwszy polski dinozaur: Krasiejów – Silesaurus opolensis. Opole: Śląskie Wydawnictwo Adan, 2004, s. 80, seria: „Przyroda Opolska”. ISBN 83-915371-5-3.
  • Jerzy Dzik: Zoologia: różnorodność i pokrewieństwa zwierząt. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 252. ISBN 978-83-235-1918-8.
  • Jerzy Dzik: Biologia, czyli Sens życia. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2017, s. 172. ISBN 978-83-235-2915-6.
  • Jerzy Dzik: Ewolucja: twórcza moc selekcji. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2021, s. 257. ISBN 978-83-235-4105-9.

Ważniejsze artykuły

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Jerzy Dzik na oficjalnej stronie Instytutu Paleobiologii PAN. paleo.pan.pl. [dostęp 2023-11-01].
  2. ↑ a b Jerzy Dzik, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-11-01].
  3. ↑ Maciej Wierzbowski: Jedlicze. [w:] Strona internetowa miasta Zgierz (archiwalna) [on-line]. [dostęp 2021-05-18].
  4. ↑ Dzik, Jerzy. pan.pl. [dostęp 2023-11-01].
  5. ↑ a b Prof. dr hab. Jerzy Dzik. zgierz.pl. [dostęp 2023-10-31].
  6. ↑ Prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Jerzy Dzik, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-11-01].
  7. ↑ Smok z Lisowic żył 200 mln lat temu. [w:] rp.pl [on-line]. [dostęp 2009-11-26].
  8. ↑ J. Dzik, G. Niedźwiedzki, T. Sulej: Zaskakujące uwieńczenie ery gadów ssakokształtnych. „Ewolucja”, Nr 3 (2008). s. 2–21.
  9. ↑ Wojciech Mikołuszko. Potwór z Lisowic. „National Geographic Polska”. 8. 107, s. 2–19, 2008. 
  10. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 marca 2003 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2003 r. nr 36, poz. 507).
  11. ↑ Dzikodus hunanensis Zhang, 1988. fossiilid.info. [dostęp 2023-11-01]. (ang.).
  12. ↑ Andrzej Kaim. The evolution of conch ontogeny in Mesozoic open sea gastropods. „Paleontologia Polonica”. No. 62, s. 53, 2004. Warszawa: Instytut Paleobiologii PAN im. Romana Kozłowskiego. ISSN 0078-8562. [dostęp 2023-11-01]. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]