Ksawery Liske

Franciszek Ksawery Liske
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 października 1838
Śląskowo

Data i miejsce śmierci

27 lutego 1891
Lwów

Zawód, zajęcie

historyk

podpis
Grób Ksawerego Liske na Cmentarzu Łyczakowskim

Franciszek Ksawery Liske ps. „Poznańczyk”, „Renc” (ur. 18 października 1838 w Śląskowie, zm. 27 lutego 1891 we Lwowie) – polski historyk, twórca lwowskiej szkoły historycznej, założyciel oraz pierwszy prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1886–1891).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Adolfa (dzierżawca folwarku) i Cecylii Michalskiej. Uczył się w gimnazjum w Lesznie. Na uniwersytecie we Wrocławiu studiował historię, historię sztuki i filozofię. Jako student uczestniczył w działaniach konspiracyjnych inicjowanych przez ludzi Ludwika Mierosławskiego. Brał udział w powstaniu styczniowym (naczelnik cywilny województwa bydgoskiego). Uwięziony przez Prusaków, następnie służył w armii lecz opuścił ją z powodu słabego zdrowia. Po studiach w Berlinie i Lipsku został doktorem filozofii. W 1868 przybył do Lwowa[1].

Tutaj stał się wybitnym historykiem, profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, założycielem Towarzystwa Historycznego i „Kwartalnika Historycznego”[2], wieloletnim dyrektorem Archiwum Krajowego Aktów Grodzkich i Ziemskich we Lwowie[1], prekursorem i organizatorem badań historycznych, cenionym wykładowcą i kierownikiem seminarium z historii powszechnej, na którym zapoznawał studentów z najnowszymi metodami badań, m.in. w zakresie dyplomatyki i paleografii[3], uczył odczytywać i poddawać krytycznemu rozbiorowi źródła średniowieczne.

Wydał tom II i następne od roku 1870 "Akt Grodzkich i Ziemskich" z fundacji hrabiego A. Stadnickiego.

Pod jego kierunkiem rozwijały się takie indywidualności jak: Oswald Balzer, Wiktor Czermak, Ludwik Finkel, Stanisław Lukas, Saturnin Kwiatkowski, Antoni Prochaska, Adam Szelągowski. Wraz z Ludwikiem Finklem, Szymonem Askenazym i Stanisławem Zakrzewskim należał do wielkich organizatorów nauki historycznej, twórców polskiej historiografii neoromantycznej, przeciwstawiającej się pesymizmowi Krakowskiej Szkoły Historycznej[1]. Był członkiem Akademii Umiejętności.

Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Prace naukowe

[edytuj | edytuj kod]
  • Marcin Kromer, biskup warmiński – dziejopis wieku XVI, Poznań 1869.
  • Bolesław Chrobry i Otto III w Gnieźnie, Lwów 1869.
  • Austria wobec trzeciego rozbioru Polski, Lwów 1870.
  • Szczerbiec i złote wrota kijowskie, Kraków 1869.
  • Konstytucja 3 maja i mocarstwa niemieckie, Lwów 1873.
  • Cudzoziemcy w Polsce, Lwów 1876 wersja elektroniczna.
  • Elekcja w Rzeszy r. 1519, Warszawa 1876.
  • Filip Auril i jego pobyt w Polsce, Warszawa 1877.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c W. Marmon, M. Komolka, Liske Ksawery, [w:] Słownik biograficzny historii Polski, t. 2: L-Ż, red. J. Chodera, F. Kiryk, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005, s. 862.
  2. ↑ A.F. Grabski, Zarys historii historiografii polskiej, wyd. 3, Poznań 2010, s. 134.
  3. ↑ A. Kawalec, Seminarium historii powszechnej Ksawerego Liskego. Lista studentów i prac seminaryjnych, „Galicja. Studia i materiały”, 1, 2015, s. 358.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]