Ksawerów (gmina)

Ksawerów

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	pabianicki
TERC	1008052
Wójt	Piotr Chałupka
Powierzchnia	13,64 km²
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności	7684[1]
• gęstość	564,9 os./km²
Nr kierunkowy	42
Tablice rejestracyjne	EPA
Adres urzędu: ul. Kościuszki 3h 95-054 Ksawerów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 6 Liczba miejscowości 4
Położenie na mapie Polski Ksawerów
Położenie na mapie województwa łódzkiego Ksawerów
51°41′N 19°25′E/51,679722 19,419444
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Ksawerów (do 1953 gmina Widzew^[2]) – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim. W latach 1975–1976 i 1997–1998 gmina położona była w ówczesnym województwie łódzkim.

Siedziba gminy to Ksawerów. W jej skład wchodzą również: Wola Zaradzyńska, Nowa Gadka, Kolonia Wola Zaradzyńska, Teklin.

Według danych z 9 października 2011^[3] gminę zamieszkiwało 7338 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwały 7684 osoby.

Historia

W XIX wieku Ksawerów wchodził w skład gminy Pabianice, a począwszy od roku 1866 stanowił część gminy Widzew, która swoim zasięgiem obejmowała znaczną część obecnej gminy Ksawerów oraz terenów dziś położonych w obrębie Łodzi i Pabianic. W 1945 roku siedzibę gminy Widzew przeniesiono do Ksawerowa.

Gmina zbiorowa Ksawerów powstała 21 września 1953 roku w powiecie łaskim w województwie łódzkim, w związku z przemianowaniem gminy Widzew z siedzibą w Ksawerowie na Ksawerów z siedzibą w Ksawerowie^[2], objemując 9 gromad: Bychlew, Dąbrowa, Ksawerów, Lublinek, Łaskowice, Nowa Wola Zaradzyńska, Rydzyny, Rypułtowice, Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska Kolonia^[4].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[5], a jej obszar podzielono między nowe gromady^[6]:

• Ksawerów (Dąbrowa, Ksawerów, Nowa Wola Zaradzyńska, Kolonia Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska-Wieś oraz parcelacja Widzew z dotychczasowej gromady Rypułtowice),
• Łaskowice (Łaskowice, Lublinek i Rypułtowice bez parcelacji Widzew),
• Pawlikowice (Bychlew i Rydzyny).

1 stycznia 1959 do gromady Ksawerów przyłączono Łaskowice, Lublinek i Rypułtowice ze zniesionej gromady Łaskowice (powiat łaski)^[7], po czym gromadę Ksawerów włączono do powiatu łódzkiego w tymże województwie^[8].

Gminę Ksawerów reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w powiecie łódzkim, w województwie łódzkim^[9], a w jej skład weszły obszary zniesionej gromady Ksawerów, łącznie 9 sołectw: Dąbrowa, Ksawerów, Lublinek, Łaskowice, Nowa Gadka, Nowa Wola, Rypułtowice, Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska-Kolonia (Bychlew i Rydzyny weszły w skład gminy Pabianice w powiecie łaskim)^[10]. 1 czerwca 1975 roku gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. łódzkiego^[11].

2 lipca 1976 roku gminę Ksawerów zniesiono przez połączenie z dotychczasową gminą Pabianice w nową gminę Pabianice^[12]. 1 stycznia 1988 z gminy Pabianice wyłączono: a) Lublinek i Łaskowice, włączając je do Łodzi^[13], oraz b) Dąbrowę, Rypułtowice i Nową Wolę Zaradzyńską, włączając je do Pabianic^[14].

Gminę Ksawerów reaktywowano w trzeciej, najmniejszej dotąd odsłonie 1 stycznia 1997 roku. W jej skład weszły trzy sołectwa: Ksawerów (z: Kolonią Wolą Zaradzyńską, Teklinem, Widzewem i Żdżarami), Nowa Gadka i Wola Zaradzyńska^[15].

Ciąg istnienia gminy Ksawerów:

• 21 września 1953 – 28 września 1954
• 1 stycznia 1973 – 1 lipca 1976
• od 1 stycznia 1997

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2007^[16] gmina Ksawerów ma obszar 13,64 km², w tym:

• użytki rolne: 74%
• użytki leśne: 14%

Gmina stanowi 2,77% powierzchni powiatu pabianickiego.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2017 roku^[17].

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	7684	100	4019	52,3	3665	47,7
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	565		295		270

• Piramida wieku mieszkańców gminy Ksawerów w 2014 roku^[1].

Sąsiednie gminy

Łódź, Pabianice (miasto), Rzgów

Miejscowości

Sołectwa

Ksawerów (sołectwa: Ksawerów-Południe, Ksawerów-Północ, Ksawerów-Wschód, Ksawerów-Zachód), Wola Zaradzyńska, Nowa Gadka.

Pozostałe miejscowości

Kolonia Wola Zaradzyńska, Teklin, Żdżary, Widzew.

Przypisy

1. Gmina Ksawerów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.
3. PKW.
4. Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa 1952, s. 91 (wersja cyfrowa –173), kol. 2.
5. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
6. Uchwała Nr 31/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu łaskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39)
7. Uchwała Nr 34/58 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim; na mocy Obwieszczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 23 grudnia 1958 r. o ogłoszeniu uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 31 grudnia 1958 r., Nr. 9, Poz. 34)
8. Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 392
9. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
10. Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185).
11. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
12. Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
13. M.P. z 1987 r. nr 25, poz. 205
14. M.P. z 1987 r. nr 26, poz. 209
15. Dz.U. z 1996 r. nr 155, poz. 761.
16. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507. Brak numerów stron w książce
17. Gmina Ksawerów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.