Las Meninas (film)

Las Meninas (Panny Dworskie)
Las Meninas
	; Plakat
Gatunek	dramat psychologiczny
Rok produkcji	2008
Data premiery	25 stycznia 2008
Kraj produkcji	Ukraina
Język	ukraińśki
Czas trwania	99 min
Reżyseria	Ihor Podolczak
Scenariusz	Ihor Podolczak
Główne role	Mykoła Wereseń; Lubow Tymoszewska; Hanna Jarowenko
Muzyka	Oleksander Szczetynski
Zdjęcia	Serhij Mychalczuk
Scenografia	Switłana Makarenko
Kostiumy	Tetiana Moskal
Montaż	Ihor Podolczak
Produkcja	Ihor Podolczak; Igor Dyurych; Tamara Podolczak; Lilija Mlynarycz
Wytwórnia	MF FIlms
Dystrybucja	Ihor Podolczak
Budżet	850 000 $
	Multimedia w Wikimedia Commons

Las Meninas (Panny Dworskie) – debiutancki film Igora Podolczaka nakręcony w 2008 roku. W tym projekcie Igor Podolczak wystąpił zarówno w roli scenarzysty, reżysera jak i producenta. Film został stworzony przy udziale MF Films (oddział Fondu Masocha). Jest to pierwszy ukraiński film^[1], który brał udział w konkursie „Tiger Awards Competition” na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Rotterdamie. Ogółem (z początkiem 2012 roku) film wziął udział w 27 festiwalach filmowych, w 10 z nich w programie konkursowym.

…Film Podolczaka, obok prac Majewskiego i Bartasa, wydaje się być doskonałym przykładem filmowego lub post-filmowego "marzenia o geście" (Agamben 1993, s. 139), który przenosi widza w wyraźnie subiektywny i surrealistyczny świat enigmatycznych obrazów…^[2].

O filmie

Czteroosobowa rodzina (Ojciec, Matka, Córka i Syn) mieszka w praktycznie całkowitej izolacji w rodzinnej posesji za miastem^[3], która wydaje się być labiryntem korytarzy i odzwierciedleń lustrzanych. Owa zamknięta przestrzeń jest na tyle pogmatwana^[4], że tworzy coś na kształt wstęgi Möbiusa, przez co oś czasu zostaje również zniekształcona, skutkiem czego jest przeplatanie się teraźniejszości z przyszłością – w tym domu nie ma różnicy pomiędzy biegiem czasu do przodu i do tyłu, tak samo jak nie ma różnicy pomiędzy mglistymi wspomnieniami a realnymi zdarzeniami. Główna postać filmu – to 30-letni syn, prawie nie pojawia się na ekranie, ale poczucie jego obecności jest totalne. On od dziecka choruje na egzemę i astmę, co wykorzystuje jako narzędzie do manipulowania rodzicami i siostrą^[5]. Życie rodziny zostaje przekształcone w niekończący się rytuał zadowalania jego zachcianek i oczekiwania w trwodze na kolejny atak astmy. Fabuła rozwija się bez tradycyjnego wątku kulminacji. Jest to fabuła odzwierciedlenia, fabuła zamkniętego koła. Podolczak odrzuca tradycyjną narrację i kolejnie następujące po sobie zdarzenia, zaciąga widza do filmu proponując mu rolę niewidzialnego świadka zdarzeń, który jest pozbawiony psychologicznych mechanizmów obronnych. Tym sposobem widz przestaje odczuwać granicę pomiędzy refleksją własną a refleksją bohaterów filmu. Właśnie w tym momencie ukazuje się związek pomiędzy filmem a obrazem Velázqueza^[5] pod taką samą nazwą, do której apeluje reżyser.

Obsada

Mykoła Wereseń (ur. 1960 r.) – znany ukraiński dziennikarz, laureata wielu ukraińskich i zagranicznych premii w dziedzinie dziennikarstwa. W filmie odtworzył trzy główne role – Ojca, Ojca 2 oraz Ojca młodego, występując po raz pierwszy na ekranie.
Lubow Tymoszewska (ur. 1958 r) – aktorka municypalnego teatru „Kyiv”, zagrała liczne drugoplanowe role w ukraińskich i rosyjskich filmach oraz serialach. W Las Meninas zagrała główną rolę – Matki.
Hanna Jarowenko (ur. 1974 r.) – reżyser filmów dokumentalnych, operator, scenarzysta. Pierwsza rola w filmie, zagrała główną rolę – Córki.
Dmytro Czerniawski (ur. 1972 r.) – aktor teatru dramatycznego w Charkowie. Wystąpił w roli Syna.
Iłona Arsentiewa (ur. 1994 r.) – wystąpiła w roli Córki (dziewczynki). Po raz pierwszy na ekranie.
Stas Arsentiew (ur. 1998 r.) – uczeń szkoły średniej w Kijowie. Wystąpił w roli Syna (chłopiec). Po raz pierwszy na ekranie.
Wiktoria Uljanczenko (ur. 1983 r.) – w roli Matki (młodej). Po raz pierwszy na ekranie.
Waleria Uljanczenko (ur. 1983 r.) – w roli Matki (młodej). Po raz pierwszy na ekranie.

Muzyka

Matka, jako główna bohaterka filmu w przeszłości była wiolonczelistką, a Syn uczył się gry na fortepianie, dlatego przeważająca część muzyki napisana została dla tych właśnie instrumentów. Reżyser i kompozytor skupili się na samodzielnej, niezależnej roli muzyki jako kontrapunktu do słów oraz obrazu, nie odrzucając jednak koncepcji tradycyjnego wykorzystania muzyki w kinie jako tła dla dialogów, albo sposobu emocjonalnego przekazu. W wielu scenach muzyka wysuwa się na pierwszy plan oraz łączy się z hałasem (szumem natury i tym stworzonym sztucznie), który skomponowany jest wedle muzycznych zasad, dlatego też całą ścieżkę dźwiękową można rozpatrywać jako kompletną instalację muzyczną. Specjalnie dla 15-minutowego muzycznego odcinku filmu (w którym brak jest słów) Szczetynski stworzył Sonatę dla wiolonczeli i fortepianu – samodzielną kompozycję muzyczną, która może być wykonywana oddzielnie od filmu. Współreżyserem tego fragmentu filmu został znany amerykański reżyser teledysków muzycznych Dean Karr.

Paleta stylistyczna muzyki, odpowiednio do wieloplanowej semantycznej struktury filmu, jest dość rozległa – od barokowych, klasycystycznych i późnoromantycznych aluzji do skrajnej atonalności. Kompozytor jednak unika kolażowego zestawienia stylów muzycznych, zmierza w stronę ich integracji i syntezy.

Nominacje

2008 «Tygrys»^[6]. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Rotterdamie
2008 «Nagroda»^[7], Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Splicie
2008 «Grand Prix»^[8], Era Nowe Horyzonty, Wrocław
2008 «Nagroda», Mostra Internacional De Cinema Sao Pãulo
2008 «Nagroda»^[9], l'Alternativa, Niezależny Festiwal Filmowy w Barcelonie
2008 «Nagroda FIPRESCI»^[10], Transilvania Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Cluj-Napoca
2008 «Nagroda»^[11], Art Film Fest, Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Trenczyńskie Cieplice
2008 «Nagroda», Kinoshok, Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Anapa
2009 «Nagroda»^[12], Mediawave Festival, Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Węgry
2009 «Nagroda»^[13], Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Trieście

Literatura i źródła

International Film Guide 2009: the definitive annual review of world cinema, edited by Haydn Smith. 45th Edition. London & New York: Wallflower Press 2009, pp. ISBN 978-1-905674-99-2
Matamoros C. ¡Viva el cine de los márgenes!, Miradas de Cine, número 81 — diciembre 2008, Retrieved July 13, 2010
Pethő, Ágnes(inne języki). The Cinema of Sensations. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 2015, pp. 155–182, ISBN 978-1-4438-6883-9, ISBN 1-4438-6883-3
Sanders R. Recensie. movie2movie.nl
Бейкер Марія. Роттердам смотрит кино из Украины и Казахстана., Радіо BBC, 23 января 2008
Космолінська Наталка. Ігор Подольчак, Ігор Дюрич: У тому, що Україну представлятимуть галичани, є історична справедливість., „Поступ/Брама“ — № 28(686)
Корниенко C. Las Meninas. Очень авторский фильм. svobodanews.ru, 19.02.08
Куровець, О. Las Meninas: „Обережно, артхаус!“, «Телекритика», 15-06-2009
Купінська, А. Десять українських фільмів до річниці незалежності, life.pravda.com.ua, 24.08.2011
Ложкина, А. "Я мало думаю о зрителе" «Top10», Sep., 2009
Плахов Андрій. Роттердамские угодники. «Коммерсантъ», № 16/П(3833), 04.02.2008
Шпилюк А. Игорь Подольчак покоряет голландские высоты.

Przypisy

↑ Воропаєв, C. Українці на Роттердамському фестивалі: почин дорожчий за гроші. culture.unian.net, 02.02.2008
↑ Pethő, Ágnes(inne języki). The Cinema of Sensations. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 2015, pp. 155–182, ISBN 978-1-4438-6883-9, ISBN 1-4438-6883-3
↑ Majmurek, J. UKRAINA 2012: DWIE DEKADY KRYZYSU. dwutygodnik.com Dostęp 7 lipca, 2013
↑ Куровець, О. Las Meninas: «Обережно, артхаус!». Журнал «Телекритика», 15-06-2009. Dostęp 3 listopada, 2011
↑ ^a ^b Купінська, А. Українська «Las meninas»: кілька мотивів Веласкеса, life.pravda.com.ua, 07.10.2009
↑ 37th International Film Festival Rotterdam. 23 january — 3 February, 2008. Catalog. Rotterdam: IFFR, 2008, p.42 ISSN 1873-8362
↑ Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Splicie
↑ Era Nowe Horyzonty, Międzynarodowy Festiwal Filmowy we Wrocławiu
↑ l'Alternativa, Niezależny Festiwal Filmowy
↑ IMDb, Panny Dworskie, nominacja Transilvania Międzynarodowy Festiwal Filmowy – lista nagród w bazie IMDb (ang.)
↑ IMDb, Panny Dworskie, nominacja Art Film Fest – lista nagród w bazie IMDb (ang.)
↑ Mediawave, Międzynarodowy Festiwal Filmowy
↑ IMDb, Panny Dworskie, nominacja Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Trieście – lista nagród w bazie IMDb (ang.)

Linki zewnętrzne

Najlepsze ukraińskie filmy na stronie Internet Movie Database
Najbardziej popularne ukraińskojęzyczne filmy na stronie Internet Movie Database
Las Meninas w bazie IMDb (ang.) na stronie Internet Movie Database
Las Meninas na stronie Filmova databaze FDb.cz
Las Meninas na stronie Columbia University
Las Meninas na stronie Film.Ru
Las Meninas. Prasa 2008-2009. issuu.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-09)]. na stronie ISSUU

[Воропаєв,_C.-1] Воропаєв, C. Українці на Роттердамському фестивалі: почин дорожчий за гроші. culture.unian.net, 02.02.2008

[2] Pethő, Ágnes(inne języki). The Cinema of Sensations. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 2015, pp. 155–182, ISBN 978-1-4438-6883-9, ISBN 1-4438-6883-3

[UKRAINA_2012:_DWIE_DEKADY_KRYZYSU-3] Majmurek, J. UKRAINA 2012: DWIE DEKADY KRYZYSU. dwutygodnik.com Dostęp 7 lipca, 2013

[Ольга_Куровець-4] Куровець, О. Las Meninas: «Обережно, артхаус!». Журнал «Телекритика», 15-06-2009. Dostęp 3 listopada, 2011

[Купінська,_А.-5] Купінська, А. Українська «Las meninas»: кілька мотивів Веласкеса, life.pravda.com.ua, 07.10.2009

[6] 37th International Film Festival Rotterdam. 23 january — 3 February, 2008. Catalog. Rotterdam: IFFR, 2008, p.42 ISSN 1873-8362

[7] Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Splicie

[8] Era Nowe Horyzonty, Międzynarodowy Festiwal Filmowy we Wrocławiu

[9] 'Alternativa, Niezależny Festiwal Filmowy

[10] IMDb, Panny Dworskie, nominacja Transilvania Międzynarodowy Festiwal Filmowy – lista nagród w bazie IMDb (ang.)

[11] IMDb, Panny Dworskie, nominacja Art Film Fest – lista nagród w bazie IMDb (ang.)

[12] Mediawave, Międzynarodowy Festiwal Filmowy

[13] IMDb, Panny Dworskie, nominacja Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Trieście – lista nagród w bazie IMDb (ang.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

2000-2010	Las Meninas (2008)
2010-2020	Delirium (2013) Merry-Go-Round (2017)