Lepiota helveola

Lepiota helveola
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

czubajeczka

Gatunek

Lepiota helveola

Nazwa systematyczna
Lepiota helveola Bres.
Fung. trident. 1(2): 15 (1882)
Multimedia w Wikimedia Commons

Lepiota helveola Bres. – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go Giacomo Bresàdola w 1882 r. i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy:

  • Lepiota helveola var. barlae Bres. 1892
  • Lepiota helveola var. major Candusso 1990
  • Mastocephalus helveolus (Bres.) Kuntze 1891
  • Mastocephalus helveotus (Bres.) Kuntze 1891[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica do 3,5 cm, początkowo półkulisty, potem płaski z garbkiem, zwykle nieregularny. Powierzchnia biała z miedzianym lub czerwonawym odcieniem, pokryta łuseczkami, bardziej gęstymi na środku kapelusza[3].

Blaszki

Wolne, dość gęste, białe[3].

Trzon

Wysokość do 6 cm, z bulwą u podstawy, wewnątrz pusty. Powierzchnia włókienkowata, białobrązowa, pokryta białymi łuseczkami i nietrwałym, włóknistym, wąskim i słabo rozwiniętym pierścieniem[3].

Miąższ

Biały, po uszkodzeniu zmieniający barwę na czerwonawą, pod garbkiem kapelusza i na obwodzie trzonu czerwonawy[3]. Zapach słaby, czasem niewyraźny, smak początkowo grzybowy, potem metaliczny[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki maczugowate, szkliste, z 4 sterygmami, 22–27,7 × 6,6–8 µm. Zarodniki w widoku z przodu elipsoidalne, z boku nerkowate, gładkie, o pogrubionej ścianie, bez porów rostkowych, szkliste, w odczynniku Melzera dekstrynoidalne, o barwie od blado do ciemnoczerwono-brązowej, 5,8–8(10) × 3–4,6(5) µm. Cheilocystydy maczugowate, cienkościenne, szkliste, 18,3–27,7 × 7,3–13,1 µm. Pleurocystyd brak. Pilocystydy lokalnie na kapeluszu, wyprostowane, cylindryczno-maczugowate, o pogrubionych ścianach, szkliste do żółtawobrązowych, długie, 45–350 × 3,5–7,1 µm. Skórka kapelusza typu cutis, zbudowana z luźno splątanych, promieniście ułożonych strzępek. Sprzążki obecne[4].

Gatunki podobne

Należy do sekcji drobnych czubajeczek Brunoincarnata[3]. Podobna jest czubajeczka różowawa (Lepiota subincarnata), ale ma większe zarodniki i kapelusz o innej barwie, chociaż czasami może być różowawy[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Lepiota helveola występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie, Azji i Afryce. Jest rzadka[5]. Brak jej w opracowaniu W. Wojewody z 2003 roku[6]. Jej występowanie w Polsce podali Gierczyk i Ślusarczyk w 2020 r.[7]

Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje na terenach trawiastych (pastwiska, skoszone łąki), na polach i w ogrodach[3].

Zawiera amanitotoksyny i jest silnie trujący[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-29] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-29].
  3. ↑ a b c d e f Lepiota helveola [online], fichas micológicas [dostęp 2023-04-29].
  4. ↑ a b c d Lepiota helveola / Lépiote brune [online], Mucoquébec. org [dostęp 2023-04-29].
  5. ↑ Występowanie Lepiota helveola na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-04-29].
  6. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  7. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-26].