Lider opozycji (Australia)

Lider opozycji

Leader of the Opposition

Stanowisko
Państwo	Australia
Data utworzenia	1901
Pierwszy lider	George Reid
Obecny lider	Peter Dutton
Obecny od	2022-05-30 30 maja 2022(dts)

Lider opozycji (oficjalnie: Lider Lojalnej Opozycji Jego Królewskiej Mości) – stanowisko istniejące w systemie politycznym Australii, wzorowane na analogicznej funkcji w Wielkiej Brytanii. Liderem opozycji zostaje automatycznie polityk kierujący w Izbie Reprezentantów frakcją największej pod względem liczby posiadanych mandatów spośród partii pozostających poza rządem. W praktyce australijską scenę polityczną zdecydowanie dominują dwa ugrupowania - Liberalna Partia Australii (LPA) i Australijska Partia Pracy (ALP). Gdy przywódca jednej z nich jest premierem, polityk stojący na czele drugiej pełni funkcję lidera opozycji.

Lider opozycji zasiada na sali obrad naprzeciwko premiera. Posiada pierwszeństwo zabierania głosu w czasie tzw. sesji pytań do szefa rządu (question time). Kiedy premier przemawia w Izbie, zwyczajowo lider opozycji otrzymuje tyle samo czasu na odpowiedź. Powołuje także tzw. gabinet cieni, którego członkowie pełnią w debatach parlamentarnych analogiczną funkcję w stosunku do poszczególnych ministrów. Od powstania Związku Australijskiego w 1901 roku, 34 osoby pełniły funkcję lidera opozycji. Dziewiętnaście z nich stanowili byli lub (częściej) przyszli premierzy.

Od 30 maja 2022 roku liderem opozycji jest Peter Dutton, kierujący zarazem federalnymi strukturami Liberalnej Partii Australii .

Lista liderów

#	imię i nazwisko	zdjęcie	od	do	partia
1.	George Reid[1]		19 maja 1901	17 sierpnia 1904	Partia Wolnego Handlu
2.	Chris Watson[2]		18 sierpnia 1904	5 lipca 1905	Australijska Partia Pracy
-	George Reid[3]		7 lipca 1905	16 listopada 1908	Partia Wolnego Handlu Partia Antysocjalistyczna
3.	Joseph Cook[4]		17 listopada 1908	26 maja 1909	Partia Antysocjalistyczna
4.	Alfred Deakin[5]		26 maja 1909	2 czerwca 1909	Związkowa Partia Liberalna
5.	Andrew Fisher[6]		2 czerwca 1909	29 kwietnia 1910	Australijska Partia Pracy
-	Alfred Deakin[7]		1 lipca 1910	20 stycznia 1913	Związkowa Partia Liberalna
-	Joseph Cook[8]		20 stycznia 1913	24 czerwca 1913	Związkowa Partia Liberalna
-	Andrew Fisher[6]		8 lipca 1913	17 września 1914	Australijska Partia Pracy
-	Joseph Cook[8]		8 października 1914	17 lutego 1916	Związkowa Partia Liberalna Nacjonalistyczna Partia Australii
6.	Frank Tudor[9]		1 listopada 1916	10 stycznia 1922	Australijska Partia Pracy
7.	Matthew Charlton[10]		10 stycznia 1922	29 marca 1928	Australijska Partia Pracy
8.	James Scullin[11]		29 marca 1928	22 października 1929	Australijska Partia Pracy
9.	John Latham[12]		20 listopada 1929	7 maja 1931	Nacjonalistyczna Partia Australii
10.	Joseph Lyons[6]		7 maja 1931	6 stycznia 1932	Partia Zjednoczonej Australii
-	James Scullin[11]		7 stycznia 1932	1 października 1935	Australijska Partia Pracy
11.	John Curtin[13]		1 października 1935	7 października 1941	Australijska Partia Pracy
12.	Arthur Fadden[14]		7 października 1941	23 września 1943	Partia Narodowa
13.	Robert Menzies[14]		23 września 1943	19 grudnia 1949	Partia Zjednoczonej Australii Liberalna Partia Australii
14.	Ben Chifley[14]		19 grudnia 1949	20 czerwca 1951	Australijska Partia Pracy
15.	Herbert Vere Evatt[6]		20 czerwca 1951	9 lutego 1960	Australijska Partia Pracy
16.	Arthur Calwell[14]		7 marca 1960	8 lutego 1967	Australijska Partia Pracy
17.	Gough Whitlam[15]		8 lutego 1967	2 grudnia 1972	Australijska Partia Pracy
18.	Billy Snedden[14]		2 grudnia 1972	21 marca 1975	Liberalna Partia Australii
19.	Malcolm Fraser[16]		21 marca 1975	11 listopada 1975	Liberalna Partia Australii
-	Gough Whitlam[15]		11 listopada 1975	22 grudnia 1977	Australijska Partia Pracy
20.	Bill Hayden[6]		22 grudnia 1977	3 lutego 1983	Australijska Partia Pracy
21.	Bob Hawke[17]		3 lutego 1983	11 marca 1983	Australijska Partia Pracy
22.	Andrew Peacock[17]		11 marca 1983	5 września 1985	Liberalna Partia Australii
23.	John Howard[18]		5 września 1985	9 maja 1989	Liberalna Partia Australii
-	Andrew Peacock[17]		9 maja 1989	3 kwietnia 1990	Liberalna Partia Australii
24.	John Hewson[17]		3 kwietnia 1990	23 maja 1994	Liberalna Partia Australii
25.	Alexander Downer[6]		23 maja 1994	30 stycznia 1995	Liberalna Partia Australii
-	John Howard[18]		30 stycznia 1995	11 marca 1996	Liberalna Partia Australii
26.	Kim Beazley[19]		19 marca 1996	11 listopada 2001	Australijska Partia Pracy
27.	Simon Crean[17]		11 listopada 2001	2 grudnia 2003	Australijska Partia Pracy
28.	Mark Latham[20]		2 grudnia 2003	18 stycznia 2005	Australijska Partia Pracy
-	Kim Beazley[19]		28 stycznia 2005	4 grudnia 2006	Australijska Partia Pracy
29.	Kevin Rudd[21]		4 grudnia 2006	3 grudnia 2007	Australijska Partia Pracy
30.	Brendan Nelson[22]		3 grudnia 2007	16 września 2008	Liberalna Partia Australii
31.	Malcolm Turnbull[23]		16 września 2008	1 grudnia 2009	Liberalna Partia Australii
32.	Tony Abbott[24]		1 grudnia 2009	18 września 2013	Liberalna Partia Australii
33.	Bill Shorten		13 października 2013	30 maja 2019	Australijska Partia Pracy
34.	Anthony Albanese		30 maja 2019	23 maja 2022	Australijska Partia Pracy
35.	Peter Dutton		30 maja 2022	nadal	Liberalna Partia Australii

Przypisy

1. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Reid. National Archives of Australia. [dostęp 2006-04-26].
2. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Watson. National Archives of Australia. [dostęp 2006-04-12].
3. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Reid. National Archives of Australia. [dostęp 2006-04-11].
4. Cook, Sir Joseph (1860 - 1947). Australian dictionary of biography. [dostęp 2007-09-02].
5. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Deakin. National Archives of Australia. [dostęp 2007-09-03].
6. Leaders of the Opposition. Parliament of Australia - Parliamentary Library. [dostęp 2006-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-14)].
7. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Deakin. National Archives of Australia. [dostęp 2007-09-03].
8. F. K. Crowley: Cook, Sir Joseph (1860 - 1947). Australian Dictionary of Biography, 1981. [dostęp 2007-09-02].
9. Tudor, Francis Gwynne (Frank) (1866 - 1922). Australian dictionary of biography. [dostęp 2007-09-03].
10. Charlton, Matthew (1866 - 1948). Australian dictionary of biography. [dostęp 2007-09-03].
11. Gavin Scaramouche: James (Jim) Scullin. The Scaramouche Website. [dostęp 2006-04-11].
12. Prime Ministers and Opposition Leaders. Australian Electoral Commission. [dostęp 2006-04-26].
13. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Curtin. National Archives of Australia. [dostęp 2006-04-26].
14. Federal Opposition Leaders Since 1901. Australian Politics. [dostęp 2006-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-12)].
15. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Whitlam. National Archives of Australia. [dostęp 2006-04-28].
16. Australia's Prime Ministers - Fast Facts - Fraser. National Archives of Australia. [dostęp 2006-04-28].
17. Prime Ministers and Opposition Leaders. Australian Electoral Commission. [dostęp 2006-04-26].
18. Parliament of Australia - House of Representatives: John Howard (Member). Commonwealth of Australia. [dostęp 2006-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-10)].
19. Parliament of Australia - House of Representatives: Kim Beazley (Member). Commonwealth of Australia. [dostęp 2006-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-01)].
20. History of the Australijska Partia Pracy. Australijska Partia Pracy. [dostęp 2006-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-07)].
21. Tearful Beazley Bows Out. The Age. [dostęp 2006-04-13].
22. Nelson elected Liberals leader. ABC. [dostęp 2006-04-13].
23. Malcolm Turnbull wins Liberal leadership. The Age. [dostęp 2008-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-17)].
24. Tony Abbott Wins Liberal leadership. Warwick Dailly News]. [dostęp 2009-12-01].