Data i miejsce urodzenia |
13 stycznia 1930 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
25 lipca 2017 |
Narodowość |
polska |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
Odznaczenia | |
Marian Adam Konieczny (ur. 13 stycznia 1930 w Jasionowie, zm. 25 lipca 2017[1] w Jaroszowcu[2]) – polski rzeźbiarz, profesor, dziekan Wydziału Rzeźby (1968–1972) i rektor (1972–1981) Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, poseł na Sejm PRL VIII i IX kadencji z ramienia PZPR, członek Rady Krajowej PRON[3]. W 1975 delegat na VII Zjazd PZPR, w 1978 członek egzekutywy Komitetu Krakowskiego PZPR oraz przewodniczący Krakowskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Honorowy członek Akademii Sztuk Pięknych ZSRR[4].
Był synem małorolnego chłopa[5] Stanisława i Stefanii[2]. W czasie okupacji niemieckiej ukończył dwie klasy gimnazjum na tajnych kompletach[5]. Uczęszczał do Gimnazjum Klasycznego w Brzozowie[6][7], a od 1948 na Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie (pracownia prof. Xawerego Dunikowskiego). Ukończył ją w 1954. Uczył się m.in. wraz z Augustynem Dyrdą[5]. W latach 1954–1958 studiował na Instytucie im. Riepina w Petersburgu (wówczas Leningradzie)[8][9], w pracowni Michaiła Kerzina, dziekana Wydziału Rzeźby. Z uczelni tej przywiózł do Polski trzy rzeźby, m.in. Starego Atletę, za którego otrzymał Srebrny Medal na Wystawie Sztuki Młodych w 1959 w Wiedniu[5]. W 1958 podjął pracę w ASP w Krakowie i w latach 1972–1981 był rektorem tej uczelni[8].
W latach 1948–1954 należał do Związku Młodzieży Polskiej. W 1953 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1958 do 1980 był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Przystąpił także do Związku Polskich Artystów Plastyków[9]. Został pochowany w alei zasłużonych krakowskiego cmentarza Rakowickiego.
O swojej twórczości powiedział:
Gdy tworzę pomnik, to traktuję własny wysiłek jako poszukiwanie odpowiedzi na konkretny, w pewnym sensie zadany temat. Fakt, że jest to zamówienie społeczne, pociąga mnie jeszcze bardziej. Nabieram wówczas pewności, iż rzeźbiarz jest jednostką w społeczeństwie potrzebną, a może nawet niezbędną... Pomnik jest po prostu głosem w dyskusji nad epoką, w której się żyje, lub nad wydarzeniem dla niej znaczącym i na swój sposób charakterystycznym[5].
Twórca wielkich kompozycji rzeźbiarskich, medali, portretów sławnych Polaków m.in. Konrada Swinarskiego, Krzysztofa Pendereckiego. Marian Konieczny jest także twórcą pomnika nagrobnego aktorki Barbary Kwiatkowskiej-Lass, zrealizowanego w 1998 oraz pomnika nagrobnego prof. Wiktora Zina zrealizowanego w 2012 – obydwa na cmentarzu Rakowickim.
W 1966 otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia[16]. Postanowieniem z 23 grudnia 1999 został odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[17]. W 2009 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[18].