Markiny
| osada | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
47[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-200[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NBA |
| SIMC |
0470786 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Bartoszyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego  | |
 54°17′03″N 20°45′10″E/54,284167 20,752778[1]
| |
Markiny (niem. Markienen) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś pruska, wymieniana w dokumentach z 1414 r., przy okazji spisywania strat wojennych (wojna głodowa). W 1429 r. na miejscu wsi powstał służebny majątek ziemski o obszarze 14 włókach. W 1889 r. majątek szlachecki obejmował 287 ha ziemi. Właścicielami Markin było wiele rodzin szlacheckich, m.in. Gostkowscy (właścicielami byli w latach 1806-1831). W 1920 r. właścicielem pałacu w Markinach był hrabia Hochberg.
Do II wojny światowej Markiny należały do barona von Berg - nadprezydenta prowincji wschodniopruskiej i przewodniczącego sejmiku prowincjonalnego. Jego gościem był tu m.in. marszałek Hindenburg, generał Mackensen, generał Seeckt, generał Fritsch oraz wiele innych ważnych osobistości. Baron von Berg wspierał towarzystwo Masovia w Giżycku, podtrzymywał tradycje szlachty bartoszyckiej. W swoim pałacu zgromadził znaczną kolekcję malarstwa, m.in. portrety Hohenzollernów i Fryderyka Wielkiego.
W 1939 r. we wsi było 434 mieszkańców. W 1945 r., przed wkroczeniem wojsk rosyjskich – według relacji mieszkańców – baron von Berg powiesił się.[potrzebny przypis] Po wojnie z dawnych mieszkańców została m.in. Anna Maria Link (ur. w 1935 w Bezławkach).
W 1983 r. w Markinach był PGR. We wsi było 8 domów z 79 mieszkańcami, sala kinowa na 80 miejsc, punkt biblioteczny.
Pałac w Markinach
[edytuj | edytuj kod]Pałac wybudowany w drugiej połowie XVIII w. został rozebrany w 1990. Zachowały się resztki parku. Jeszcze w latach 80. XX w. był to cenny zabytek architektury.
Była to budowla barokowa, zbudowana na planie prostokąta, jednokondygnacyjna, z wysokim, mansardowym dachem oraz z tarasem ze schodami od strony parku. Środkowy ryzalit zwieńczony był wysokim szczytem. Po 1945 r. z wyposażenia wnętrza zachowały się dwa piece", jeden w kształcie piramidy, na metalowych nóżkach, z białych kafli i z kartuszami ze scenami figuralnymi i pejzażami. Drugi piec miał kafle z XVIII w.
Po II wojnie światowej pałac znalazł się w posiadaniu PGR. Kolekcja malarstwa nie zachowała się (wyposażenie wnętrza zostało rozkradzione, ocalały tylko dwa rokokowe piece). Po 1953 roku piece zostały rozebrane i wywiezione. Początkowo pałac był zamieszkany, po wybudowaniu bloków mieszkalnych i przeprowadzce dotychczasowych mieszkańców, pałac systematycznie niszczał. Resztki pałacu rozebrano w 1987 r.
Przy pałacu znajdował się park o charakterze krajobrazowym. Głównym elementem kompozycyjnym parku był głęboki parów. W parku znajdował się rodowy cmentarz.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- zabudowania folwarczne
- resztki dawnego parku pałacowego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 77815
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 775 [zarchiwizowane 2022-10-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 92
- Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1
- Joanna Wańkowska-Sobiesiak, Świat bliski znajomy?, Olsztyn: Studio Poligrafii Komputerowej „SQL”, 2008, s. 66-69, ISBN 978-83-88125-59-1, OCLC 316472736.