Małgorzata Walewska

Małgorzata Walewska
Ilustracja
Małgorzata Walewska ze swoją książką (2022)
Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1965
Warszawa

Typ głosu

mezzosopran[1]

Gatunki

opera

Zawód

śpiewaczka

Aktywność

od 1991

Odznaczenia
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Medal „Milito Pro Christo”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Małgorzata Walewska (ur. 5 lipca 1965 w Warszawie) – polska śpiewaczka (mezzosopran).

Występowała w wielu teatrach operowych Europy, m.in. Teatro Real w Madrycie, Teatro Nacional de São Carlos w Lizbonie, Teatro dell’Opera di Roma, Teatro Comunale di Bologna, Opera Las Palmas de Gran Canaria, Grand Théâtre Luxemburg, Fińska Opera Narodowa w Helsinkach, Graz Opera i Teatr Herodion w Atenach, a także w Metropolitan Opera, Operze w Seattle, San Francisco Opera, Washington National Opera, Baltimore Opera i Palacio de Bellas Artes w Meksyku. Śpiewała u boku artystów, takich jak Luciano Pavarotti, Plácido Domingo, Simon Estes, Thomas Hampson czy Edita Gruberová.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Dorastała w Lesznie i na warszawskim Powiślu[2]. Jako dziecko zaczęła uczęszczać na zajęcia chóru do Danuty Kudrewicz, za której namową kształciła swój głos[3].

Uczęszczała do 27. LO im. Tadeusza Czackiego w Warszawie[4]. Po maturze, nie dostała się na Akademię Muzyczną w Warszawie i rozpoczęła naukę w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie, gdzie po roku zaczęła uczyć się u prof. Haliny Słonickiej[5]. Po ukończeniu czteroletniej szkoły muzycznej zdała egzaminy do Akademii Muzycznej w Warszawie, którą ukończyła z wyróżnieniem w 1994.

Kariera zawodowa

[edytuj | edytuj kod]

Już w trakcie studiów zdobywała pierwsze nagrody na międzynarodowych konkursach. Będąc na drugim roku studiów, zajęła drugie miejsce w kategorii pieśni na międzyuczelnianym konkursie wokalnym we Wrocławiu[6]. Po udziale w konkursie zagrała koncert w filharmonii w Szczecinie, a jej występ dostrzegł Andrzej Straszyński, który zaoferował jej angaż do roli Azy w Manru w Operze Narodowej w Warszawie[7]. Dla tej roli odrzuciła propozycję od Mieczysława Nowakowskiego do zagrania w Betulia Liberata w Warszawskiej Operze Kameralnej[8]. Po premierze Manru w 1991 zebrała przychylne recenzje za swoją rolę[9]. W tym samym roku zaśpiewała partie solowe w balecie Grek Zorba, również na scenie Opery Narodowej w Warszawie[10].

W 1992 zwyciężyła w Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Alfredo Krausa w Las Palmas de Gran Canaria oraz zdobyła dwie nagrody dla najlepszego mezzosopranu na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Stanisława Moniuszki w Warszawie[11]. Zakwalifikowała się także do finału Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Hansa Gabora Belvedere w Wiedniu i była jednym z 50 zwycięzców Konkursu Luciana Pavarottiego w Filadelfii[12]. W tym samym premierowo wystąpiła jako Fenena w Nabucco w Operze Narodowej w Warszawie, gdzie w kolejnym sezonie zaczęła występować również jako Fenena w Nabucco, a w 1993 po raz pierwszy zagrała Grzech w Raju utraconym i Hudel w Skrzypku na dachu[13][14][15]. W 1994 wzięła udział w Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Mirjam Helin w Helsinkach, jednak odpadła już po pierwszym etapie, co było szeroko komentowane w prasie[16]. Mimo to została uhonorowana tytułem Perły Konkursu Mirjam Helin podczas koncertu laureatów w Kangasniemi, a także została dostrzeżona przez Jormę Hynninena, ówczesnego dyrektora Festiwalu Operowego w Savonlinnie, z którym nawiązała współpracę trwającą kilka sezonów[17]; wystąpiła m.in. Santuzza w Rycerskości wieśniaczej (1998) i Amneris w Aidzie (2005). Również w 1994 występowała gościnnie w roli Ciecy w Giocondzie w Teatrze w Bremie[18]. Pod koniec roku premierowo wystąpiła w roli Charlotte w Wertherze na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie, na której w 1995 zagrała również Amneris w Aidzie i tytułową bohaterkę w operze Carmen[19]. W późniejszych latach wykreowała postać Carmen również na 12 innych scenach, m.in. w Operze Wiedeńskiej[20], Operze Krakowskiej[21] i Teatrze Wielkim w Poznaniu[20].

W latach 1996–1998 była solistką Opery Wiedeńskiej, w której zadebiutowała rolą Poliny w Damie pikowej i w której grała także tytułową rolę w Carmen[22]. W 1998 powróciła do występowania w Teatrze w Bremie, tym razem w roli wiedźmy Ulryki w Balu maskowym, którą to rolę powtarzała przez kilka sezonów[23]. W 1999 została zaliczona do grona dziesięciu najsławniejszych Polaków jako „jedna z gwiazd, które oświetlą Polsce drogę w następne tysiąclecie” w zestawieniu amerykańskiego tygodnika „Time”[24][25]. W 2000 grała Panią Quickly w Falstaffie w Volksoper w Wiedniu i Semperoper w Dreźnie oraz wydała album pt. Mezzo[26]. W 2001 nagrała utwór „Dove vai” na potrzeby ścieżki dźwiękowej do Quo vadis?[27], ekranizacji powieści Henryka Sienkiewicza o tym samym tytule. W 2004 wystąpiła jako stara Hrabina w premierowym przedstawieniu Damy pikowej w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie. W 2005 wystąpiła w Carmen na scenie Hali Stulecia we Wrocławiu[28]. W następnym roku powtórzyła rolę, tym razem w Gliwickim Teatrze Muzycznym, a inscenizacja została uznana za „wydarzenie kulturalne roku” i nagrodzona Złotą Maską w kategorii „spektakl sezonu”[29]. Od 2006 przez dwa sezony występowała w Metropolitan Opera w Nowym Jorku, w którym zadebiutowała jako Dalila w Samsonie i Dalili[30]. W 2008 została uhonorowana „Perłą Honorową” w konkursie „Perły Polskiej Gospodarki 2008” za „krzewienie kultury polskiej na świecie”[31]. W 2009 zadebiutowała w Covent Garden Theatre[27], wcielając się w rolę Azuceny z opery Trubadur. W tym samym roku wydała album pt. Farny[32]. W 2012 wcieliła się w rolę Mamki w Kobiecie bez cienia w Palacio de Bellas Artes w Meksyku oraz Dalilę w Samsonie i Dalili w Grand Théâtre de Genève.

Od 8 marca 2014 zasiada w jury programu rozrywkowego Polsatu Twoja twarz brzmi znajomo[33][34], a za występy w programie trzy lata z rzędu była nominowana do Telekamery „Tele Tygodnia” w kategorii Juror[35][36][37].

Walewska w widowisku Opera e la Vita (2015)

Od 2015 pełni funkcję dyrektorki artystycznej Międzynarodowego Festiwalu i Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari, który odbywa się w Nowym Sączu[38][39]. Również w 2015 zagrała Hrabinę w Damie pikowej na scenie Opéra national du Rhin w Strassburgu[40]. W 2016 została odznaczona Złotym Medalem Zasłużonym Kulturze Gloria Artis[41] oraz zadebiutowała w roli Wdowy w operze Goplana Władysława Żeleńskiego w Teatrze Wielkim w Warszawie[42]. Produkcja została nagrodzona w konkursie International Opera Awards 2017 w kategorii „utwór odkryty na nowo”[43]. Pod koniec 2016 wystąpiła w Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu podczas koncertu „Christmas Songs” wraz z Garym Guthmanem[44]. W sezonie 2017/2018 nagrała Missa pro pace Wojciecha Kilara z Orkiestrą Filharmonii Podlaskiej[45] oraz partię Jokebed, matki Mojżesza w operze sakralnej A. Rubinsteina Mojżesz z Polską Orkiestrą Sinfonia Iuventus[46]. W czerwcu 2018 wystąpiła w roli Pani Quickly w Falstaffie w Operze w Kolonii[47] oraz pracownicy prosektorium w Unknown, I Love with You, którą zaprezentowała również m.in. pod koniec lutego 2020 na Festiwalu Kurta Weilla w Dessau[48]. W sezonie 2018/2019 powróciła do Opery w Kolonii jako Ciotunia w operze Peter Grimes[49]. Wystąpiła też w Teatrze Wielkim w Łodzi w roli Zofii w prapremierze opery Człowiek z Manufaktury Rafała Janiaka oraz zadebiutowała w roli The Old Lady w Kandydzie na scenie Opery Krakowskiej. W sezonie 2021/2022 zagrała Amneris na scenie Opery Bałtyckiej w Gdańsku[50] oraz zaśpiewała partię mezzosopranu w IX Symfonii podczas 26. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena.

W 2021 roku została uhonorowana „Złotą Muszką", nagrodą im. Bogusława Kaczyńskiego przyznawaną przez Orfeo Fundacja im. Bogusława Kaczyńskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie wokalistyki operowej i propagowanie najwyższych wartości kultury muzycznej na świecie[51]. W 2022 nakładem wydawnictwa „Znak” ukazała się książka biograficzna Walewskiej pt. „Moja twarz brzmi znajomo”, będąca wywiadem rzeką przeprowadzonym z artystką przez Agatę Ubysz[52]. W październiku 2022 zadebiutowała w roli Jezibaby w operze Rusałka realizowanej przez Teatr Wielki w Poznaniu[53].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jej partnerem życiowym był Piotr Kokosiński[54], z którym rozstała się w 2014 po 30 latach nieformalnego związku[55]. Mają córkę Alicję, która jest scenografką grupy Pożar w burdelu[56].

Role operowe

[edytuj | edytuj kod]
Rola Kompozytor Opera Teatry Operowe
Amneris Giuseppe Verdi Aida Deutsche Oper Berlin, Savonlinna Opera Festival, Teatr Wielki - Opera Narodowa, Opera Bałtycka w Gdańsku, Opera Śląska w Bytomiu
Carmen Georges Bizet Carmen Wiener Staatsoper, Savonlinna Opera Festival, Seattle Opera, Greek National Opera, Opernfestspiele St Margarethen, Sommerfestspiele Xanten, Opera Kraków, Teatr Wielki w Poznaniu, Teatr Wielki - Opera Narodowa
Dalila Camille Saint-Saëns Samson i Dalila Metropolitan Opera, Washington National Opera, Grand Theatre de Geneve, Deutsche Oper Berlin
Santuzza Pietro Mascagni Rycerskość wieśniacza (Cavalleria rusticana) Savonlinna Opera Festival
Fenena Giuseppe Verdi Nabucco Teatr Wielki - Opera Narodowa, Opernfestspiele St Margarethen
Kundry Richard Wagner Parsifal Teatr Wielki w Poznaniu
Ulryka Giuseppe Verdi Bal maskowy (Un ballo in maschera) Semperoper Dresden, Theater Bremen, Opera Śląska w Bytomiu, Teatro Real Madrid
Magdalena Giuseppe Verdi Rigoletto Washington National Opera
Hrabina Piotr Iljicz Czajkowski Dama pikowa Wiener Staatsoper, Teatr Wielki - Opera Narodowa, Opéra national du Rhin Strasbourg
Olga Piotr Iljicz Czajkowski Eugeniusz Oniegin Wiener Staatsoper
Księżniczka Eboli Giuseppe Verdi Don Carlos New National Theatre Tokyo, Teatr Wielki w Poznaniu, Finnish National Opera Helsinki
Aza Ignacy Jan Paderewski Manru Teatr Wielki - Opera Narodowa
Pani Quickly Giuseppe Verdi Falstaff Oper Köln, Deutsche Oper Berlin, Volksoper Wien
Die Amne Richard Strauss Kobieta bez cienia (Die Frau ohne Schatten) Palacio de Bellas Artes
Mary Richard Wagner Latający Holender (Der fliegende Holländer) Baltic Opera Festival
The Auntie Benjamin Britten Peter Grimes Oper Köln
The Old Lady Leonard Bernstein Kandyd Opera Kraków
Contessa di Coigny, Madelon Umberto Giordano Andrea Chenier St. Galler Festspiele
Polina Piotr Iljicz Czajkowski Eugeniusz Oniegin Wiener Staatsoper
Azucena Giuseppe Verdi Trubadur (Il trovatore) Royal Opera House w Londynie, Deutsche Oper Berlin, Seattle Opera, Opera Kraków

Muzyka symfoniczna i oratoryjna

[edytuj | edytuj kod]

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]

Albumy solowe

[edytuj | edytuj kod]
  • Voce di Donna (2000)
  • Mezzo (2000) – złota płyta w Polsce[57]; re-edycja w 2012
  • Walewska i przyjaciele (2004) – dwupłytowy album wydany przez firmę Dux (wyróżniony Asem Empiku za najlepiej sprzedawaną płytę)
  • Panta Rhei (2004; jako Walewska&Olko), Utwór „Fisz” z tej płyty został wykorzystany do Webeo (wideoklip interaktywny) autorstwa Dawida Marcinkowskiego. Webeo zdobyło kilkadziesiąt nagród i wyróżnień na konkursach na całym świecie.
  • Farny (2009; wraz z Robertem Grudniem)[58]
  • Christmas Time – Traditional Polish Christmas Carols (2011) – złota płyta w Polsce[59]
  • The Spirit of Tango (2014; z Martínem Palmerim) – album koncertowy

Pozostałe albumy

[edytuj | edytuj kod]
  • 1993 – Gala Lirica Vol.1; Orquesta Sinfónica y Coro de RTVE – Habanera z opery G. Bizeta Carmen (nagranie z koncertu laureatów konkursów hiszpańskich w Madrycie)
  • 1995 – Te deum; A.Bruckner – C.Gounod
  • 2001 – gościnny udział w rejestracji płyty Ave Maria – Najpiękniejsze Pieśni Maryjne – utwory „Ave Maria” i „Zdrowaś Maryja” – Małgorzata Walewska została odznaczona przez biskupa polowego krzyżem „Milito pro Christo” za wybitną interpretację Ave Maria. Platynowa płyta w Polsce[60].
  • 2001 – płyta ze ścieżką dźwiękową do filmu Quo vadis i utwór promujący film J. Kawalerowicza „Dove Vai” – platynowa płyta.
  • 2002 – gościnny udział w rejestracji płyty zespołu I Muvrini – Umani; piosenka „Erein eta joan”
  • 2006 – gościnny udział w rejestracji płyty 21 zespołu Voo Voo; nagrywając utwory „Łobi jabi”, „Flota zjednoczonych sił” i „Jesteś fajna kobieta”
  • 2007 – Szymanowski, Wagner Songs – Małgorzata Walewska i Oskar Jezior
  • 2007 – Przeboje Lata z Radiem 2007 – gościnnie z zespołem Leszcze w piosence „Cudowna noc, nie popędzaj mnie”
  • 2009 – Antena – gościnny występ na koncertowej płycie Elektrycznych Gitar
  • 2010 – Cudowny świat – gościnny udział w rejestracji płyty ku pamięci profesora Zbigniewa Religi, piosenka „Nim Przyjdzie Wiosna” i utwór wykonany przez wszystkich uczestników „What a Wonderful World”
  • 2017 – Wojciech Kilar: Missa pro pace – nagranie utworu Wojciecha Kilara „Missa pro pace” z Chórem i Orkiestrą Opery i Filharmonii Podlaskiej pod batutą Mirosława Jacka Błaszczyka (płyta uzyskała nominację do Nagrody Muzycznej Fryderyk 2018 w kategorii Album Roku Muzyka Chóralna, Oratoryjna i Operowa[61])

DVD

[edytuj | edytuj kod]
  • 2006 – Carmen – Stagione d’Opera Italiana (zapis występu na festiwalu operowym St. Margarethen w 1998; reż. Gianfranco de Bosio)
  • 2008 – Carmen – Gliwicki Teatr Muzyczny

Polski dubbing

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 58.
  2. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 31, 36.
  3. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 41.
  4. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 46.
  5. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 55–58.
  6. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 94–95.
  7. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 97–98.
  8. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 98.
  9. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 100.
  10. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 155.
  11. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 114–116.
  12. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 105–111, 116, 122.
  13. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 100–101.
  14. ↑ Nabucco, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2022-08-21].
  15. ↑ Skrzypek na dachu, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2022-08-21].
  16. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 125–126.
  17. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 126–127.
  18. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 156–157.
  19. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 100–101, 134–135, 148, 243.
  20. ↑ a b Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 140.
  21. ↑ „Carmen” G. Bizeta z udziałem Małgorzaty Walewskiej! [online], Opera Krakowska [dostęp 2017-03-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-23].
  22. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 140, 158.
  23. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 158.
  24. ↑ Magdalena Drozdek, Małgorzata Walewska – pierwsza dama polskiej opery, „kobieta.wp.pl”, 5 lipca 2016 [dostęp 2017-03-23] (pol.).
  25. ↑ Agencja Reklamowa GABO, W ramach 16. Elbląskiej Wiosny Teatralnej – „Przeboje opery, operetki i musicali”, „info.elblag.pl” [dostęp 2017-03-23] (pol.).
  26. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 166, 200.
  27. ↑ a b Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 199.
  28. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 135.
  29. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 150–151.
  30. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 195–196.
  31. ↑ Monika Żmijewska, Talent i temperament. Małgorzata Walewska w operze [online], Wyborcza.pl, 3 grudnia 2015 [dostęp 2021-11-09].
  32. ↑ Gwiazdy i celebryci [online], kobieta.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  33. ↑ „Twoja twarz brzmi znajomo”: znamy nazwiska kolejnych uczestników!. nocoty.pl, 2014-06-27. [dostęp 2014-10-23]. (pol.).
  34. ↑ Mateusz Borkowski, Małgorzata Walewska: Gram role z charakterem [online], Wyborcza.pl, 22 sierpnia 2014 [dostęp 2014-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-23].
  35. ↑ Telekamery „Tele Tygodnia” 2016 – nominacje! – Telemagazyn.pl [online], telemagazyn.pl [dostęp 2018-02-25] (pol.).
  36. ↑ Telekamery „Tele Tygodnia” 2017 – nominacje! [ZDJĘCIA] – Telemagazyn.pl [online], telemagazyn.pl [dostęp 2018-02-25] (pol.).
  37. ↑ „Diagnoza”, „Rolnik szuka żony”, Magda Gessler, Danuta Holecka, Dorota Gawryluk i Michał Szpak nominowani do Telekamer 2018 [online] [dostęp 2018-02-25] (pol.).
  38. ↑ Małgorzata Walewska: Nie liczy się sława, lecz pasja [online], e-teatr.pl [dostęp 2017-03-23].
  39. ↑ Małgorzata Walewska dyrektorem artystycznym Festiwalu im. Ady Sari [online], Onet.pl, 9 października 2013 [dostęp 2021-11-09].
  40. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 242–243.
  41. ↑ Gloria Artis dla Małgorzaty Walewskiej, „ModaiJa”, 28 października 2016 [dostęp 2017-03-23] (pol.).
  42. ↑ Goplana: Teatr Wielki Opera Narodowa [online], teatrwielki.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  43. ↑ 2017 – Opera Awards Opera Awards [online], operaawards.org [dostęp 2017-11-25] (ang.).
  44. ↑ Marek Zaradniak, Małgorzata Walewska i Gary Guthman wystąpią w Koncercie Gwiazdkowym, „Gloswielkopolski.pl” [dostęp 2017-03-23] (pol.).
  45. ↑ Wojciech Kilar Missa Pro Pace – Muzyka na poważnie [online], dux.pl [dostęp 2018-04-19] (pol.).
  46. ↑ Prapremiera opery sakralnej „Mojżesz” Antona Rubinsteina [online], Filharmonia Narodowa [dostęp 2018-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-18].
  47. ↑ Giuseppe Verdi – „Falstaff” [online], Oper Köln [dostęp 2018-07-12] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-09] (niem.).
  48. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 245–247.
  49. ↑ Gastartikel, Oper Köln: Benjamin Brittens „Peter Grimes” – wahrlich großes Musiktheater! [online], DAS OPERNMAGAZIN, 27 listopada 2018 [dostęp 2022-10-15] (niem.).
  50. ↑ Opera Bałtycka, operabaltycka.pl [dostęp 2022-10-15] [zarchiwizowane 2022-09-30] (pol.).
  51. ↑ Krzysztof Korwin-Piotrowski, „Muzyczna podróż do Francji” w Telewizji Katowice. Gala finałowa 4. Festiwalu im. Bogusława Kaczyńskiego [online], Orfeo, 16 lutego 2023 [dostęp 2023-03-14] (pol.).
  52. ↑ Małgorzata Walewska. Moja twarz brzmi znajomo [online] [dostęp 2022-10-15] (pol.).
  53. ↑ Rusałka [online], opera.poznan.pl [dostęp 2022-10-15].
  54. ↑ Piotr Kokosiński nie żyje. Były mąż Małgorzaty Walewskiej miał 50 lat. interia.pl, 2016-01-22. [dostęp 2018-02-07]. (pol.).
  55. ↑ Walewska i Ubysz 2022 ↓, s. 171.
  56. ↑ Małgorzata Walewska ma 32-letnią córkę. Alicja również jest artystką [online], RMF FM [dostęp 2024-12-15].
  57. ↑ Złote płyty CD przyznane w 2001 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-19].
  58. ↑ Małgorzata Walewska oczarowała mieszkańców Stalowej Woli – 10 listopada 2009.
  59. ↑ Złote płyty CD przyznane w 2017 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-19].
  60. ↑ Platynowe płyty CD przyznane w 2002 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-19].
  61. ↑ Fryderyk 2018 [online] [dostęp 2024-12-22] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Małgorzata Walewska, Agata Ubysz, Moja twarz brzmi znajomo, Wydawnictwo „Znak”, 2022, ISBN 978-83-240-8723-5.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]