Micha Josef Berdyczewski

Micha Josef Berdyczewski
Bin-gorion
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 sierpnia 1865
Międzybóż

Data i miejsce śmierci

18 listopada 1921
Berlin

Zawód, zajęcie

pisarz, eseista i filozof

Micha Josef Berdyczewski pseud. Bin-gorion (ur. 7 sierpnia?/19 sierpnia 1865 w Międzybożu, zm. 18 listopada 1921 w Berlinie) – żydowski pisarz, eseista i filozof[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był potomkiem chasydzkich rabinów z Podola. Otrzymał tradycyjne wykształcenie religijne. Od 1883 roku Berdyczewski przebywał w Berszadzie. Ożenił się z córką Izraela Feldmana, bogatego kupca żydowskiego. Zgodnie z obyczajem teść utrzymywał młodą rodzinę, aby umożliwić zięciowi dalsze studiowanie Tory. W tym czasie Micha zaczął pisać pierwsze opowiadania i artykuły. Publikacje ostro krytykowały ciasny, małomiasteczkowy świat z jego niezmiennymi obyczajami i nawykami. Krytyka rabinów i tradycji ortodoksyjnej wywołała gniew teścia[2].

Około 1885 roku Berdyczewski rozwiódł się z żoną i wyjechał na studia do jesziwy wołożyńskiej. Podczas pobytu w Wołożynie pisał i publikował w czasopismach hebrajskojęzycznych („Ha-Asif”, „Ha-Kerem”, „Ha-Melic”, „Ha-Iwri”, „Ha-Cefira”, „Ha-Magid”). W 1888 roku wydał antologię Bet ha-Midrasz, której był głównym autorem[3].

W 1890 roku wyjechał do Odessy, a stamtąd na Zachód. Zamieszkał we Wrocławiu, później (od 1911) w Berlinie. W Niemczech, od 1890 roku studiował w seminarium rabinackim i na uniwersytecie filozofię[3]. Tworzył w języku hebrajskim, jidysz i niemieckim. W swojej twórczości przedstawiał konflikt między nowoczesnymi ideami jego epoki a tradycyjnym judaizmem. Badał żydowskie legendy, pisał eseje dotyczące judaizmu i chrześcijaństwa, opisywał także życie w żydowskich miasteczkach Europy Wschodniej w latach 90. XIX w. Jego poglądy filozoficzne znajdowały się pod wpływem Schopenhauera i Nietzschego; dążył do „przemiany wartości” w hebrajskiej literaturze. Opublikował ponad 150 opowiadań w języku hebrajskim i wiele nowel po niemiecku i w jidysz; jedno z jego najbardziej znanych dzieł to opowieść „Miriam”[4].

Już po jego śmierci opublikowano jego wszystkie teksty, które zebrano w 20 tomach[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Berdyczewski Micha Josef, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-09].
  2. ↑ a b Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-05-09].
  3. ↑ a b Micha Josef Berdyczewski [online], ithl.org.il [dostęp 2023-05-09].
  4. ↑ Berdyczewski (Later: Bin-Gorion), Micha Josef | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2023-05-09].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]