Mielno

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia nazwy Mielno.

Mielno

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Mielno z lotu ptaka
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	koszaliński
Gmina	Mielno
Prawa miejskie	1 stycznia 2017
Burmistrz	Adam Czycz
Powierzchnia	33,05[1] km²
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	2817[1] 85[1] os./km²
Strefa numeracyjna	94
Kod pocztowy	76-032
Tablice rejestracyjne	ZKO
Położenie na mapie gminy Mielno Mielno
Położenie na mapie Polski Mielno
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Mielno
Położenie na mapie powiatu koszalińskiego Mielno
54°15′36″N 16°03′39″E/54,260000 16,060833
TERC (TERYT)	3209054
SIMC	0308353
Urząd miejski ul. B. Chrobrego 10 76-032 Mielno
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Mielno (niem. Großmöllen lub Groß Möllen) – miasto w północno-zachodniej Polsce w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, siedziba gminy Mielno. Położone nad Morzem Bałtyckim i jeziorem Jamno, na Wybrzeżu Słowińskim. Miasto z dwoma letnimi kąpieliskami morskimi i przystanią rybacką na osiedlu Unieście. Według danych z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 2914 mieszkańców^[2]. Mielno wraz z Mielenkiem stanowi jeden z wielu kompleksów wypoczynkowych polskiego wybrzeża.

Położenie

Mielno znajduje się na Wybrzeżu Słowińskim, nad Morzem Bałtyckim, a także nad północnym i zachodnim brzegiem jeziora Jamno. Północna część miasta leży na mierzei między jeziorem Jamno a Morzem Bałtyckim. Mierzeję przecina kanał Jamieński Nurt, który stanowi także granicę miasta. Miasto posiada także dwie integralne części miejscowości: Barnowo i Unieście.

Według danych z 1 stycznia 2017 r. powierzchnia miasta wynosiła 33,45 km², co stanowiło 53,8% powierzchni gminy Mielno^[3]. Do obszaru miasta włączony jest obszar całego jeziora Jamno o powierzchni 22,40 km², co stanowi 67% powierzchni miasta.

W latach 1975–1998 miejscowość należała do woj. koszalińskiego.

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2016 r. miasto miało 2937 mieszkańców, co stanowiło 59,0% ludności gminy^[3]. Gęstość zaludnienia wynosiła 87,8 osoby na km². Wyłączając obszar jeziora Jamno (22,40 km²) gęstość zaludnienia na lądzie wynosiła 265,8 osoby na km².

Mielno (bez Unieścia) według danych z 31 grudnia 2006 r. zamieszkiwało 2184 mieszkańców^[4]. Według danych z 31 grudnia 2009 r. w Mielnie (bez Unieścia) zameldowanych na stałe były 2190 osoby^[5].

Turystyka i rekreacja

Plaża w Mielnie

Promenada w Mielnie

Zabudowa ul. Nadbrzeżnej w Mielnie

Nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko „Mielno 216” o długości 100 m, przy wejściu od ul. Kościuszki^[6]. W 2012 r. kąpielisko Mielno spełniało wytyczne wymogi jakościowe dla wody w kąpielisku Unii Europejskiej^[7]. W 2013 r. okres sezonu kąpielowego określono od 1 lipca do 31 sierpnia^[6].

Drugie kąpielisko „Unieście 221”.

Wśród atrakcji turystycznych w Mielnie dużą popularnością cieszy się mieleński deptak prowadzący do głównego zejścia na plażę. To właśnie przy nim znajduje się charakterystyczny pomnik Morsa oraz swój bieg rozpoczyna około 1,5-kilometrowa Promenada Przyjaźni, przy której można zobaczyć Pomnik Lotników. Turyści chętnie odwiedzają również park nadmorski, w którym można podziwiać stare grodzisko słowiańskie, drewniane pomniki szyszek oraz bunkry wojenne. Atrakcją w Mielnie jest również przystań rybacka zlokalizowana w dzielnicy Unieście oraz jezioro Jamno.^[8]

Historia

Do 1945 r. stosowano niemiecką nazwę Großmöllen^[9]. W 1947 r. ustalono urzędowo nazwę Mielno^[10]. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości przyjmując nazwę nawiązała do wyrazu „mielizna” oraz kaszubskiego słowa „miałki”, czyli „płytki”^[11].

Po II wojnie światowej Mielno szybko zyskało uznanie jako miejscowość wczasowa, głównie ze względu na atrakcyjne położenie u nasady mierzei oddzielającej jezioro Jamno od Bałtyku i urozmaiconą przyrodę, ale również dzięki bezpośredniej komunikacji kolejowej z niedalekim Koszalinem. Pod koniec lat 60. funkcjonowały tu już, w większości w oparciu o przedwojenne, poniemieckie domy i wille, cztery duże ośrodki wczasowe FWP („Bandera”, „Dar Pomorza”, „Jantar” i „Perła”) dysponujące łącznie ok. 770 miejscami. Uzupełniały je mniejsze zakładowe ośrodki domków campingowych. Działały 3 restauracje, 4 bary, 2 kawiarnie i 2 lokale taneczne, a wczasowicze mieli do dyspozycji m.in. Klub Książki i Prasy FWP, klubo-kawiarnię FWP „Meduza” z dancingiem, 2 kina i muszlę koncertową^[12].

W latach 70. XX wieku rozważano budowę w Mielnie portu morskiego z wykorzystaniem jeziora Jamno. Wielkością miał przewyższać port kołobrzeski. Do realizacji tych zamierzeń ostatecznie nie doszło^[13].

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Mielno^[14]. Mielno włączywszy weń Unieście i Barnowo jako swoje części, otrzymało status miasta (prawa miejskie) 1 stycznia 2017 roku^[15][16].

Zabudowa

Główną ulicą Mielna jest ulica Bolesława Chrobrego, przechodząca w ulicę 6 Marca na wysokości osiedla Unieście.

W miejscowości znajdują się cztery zabytki^[17]:

• kościół pw. Przemienienia Pańskiego z XV wieku, przebudowany w XIX wieku,
• park dworski z przełomu XVIII/XIX wieku,
• willa przy ul. T. Kościuszki 11,
• budynek szachulcowy z początku XX wieku.

Do 2013 r. w Mielnie przy ul. 1 Maja 13, znajdował pensjonat budynek drewniany z początku XX wieku, jednak spłonął w nocy z 1 na 2 stycznia 2013 r.^[18]

10 maja 1999 przed budynkiem Urzędu Gminy przy ul. Chrobrego 10 stanęła rzeźba jelenia. Ufundowana w okresie międzywojennym, pierwotnie znajdowała się na placu przed muszlą koncertową, następnie została przeniesiona na ul. Parkową, by ostatecznie znaleźć się w obecnym miejscu.

Przy ul. Piastów 10 (dojście od ul. Cichej) na niewysokim cokole znajduje się pomnik Syreny z tarczą i mieczem, wykonany z metalizowanego betonu.

13 lutego 2010 r. przy głównym wejściu na plażę w Mielnie odsłonięto Pomnik Morsa autorstwa Roberta Sobocińskiego, mający być symbolem amatorów kąpieli w zimnej wodzie^[19].

Zwyczajowo Mielno podzielone jest na trzy części: osiedle przykościelne, Stare Mielno i Osiedle Lechitów, jednak tylko to ostatnie jest oficjalną jednostką administracyjną miasta^[20].

Osiedle przykościelne jest historycznie najstarszą częścią Mielna. Mieszczą się tam relikty grodziska wczesnosłowiańskiego z przełomu IX i X wieku oraz kościół parafialny z XV wieku. Część ta ma obecnie charakter peryferyjny, oddzielona jest od plaży lasem. Jej centralną część stanowi plac Kościelny i okolice ulicy Spokojnej. Północną częścią osiedla przykościelnego, przez las nadmorski przebiega międzynarodowy szlak rowerowy dookoła Bałtyku.

Stare Mielno to największa, granicząca z osiedlem Unieście część miasta. Powstała ona w połowie XIX wieku jako typowo turystyczna.^{[potrzebny przypis]} Licznie występują w niej domy i pensjonaty z przełomu XIX i XX wieku (Willa Millenium, Willa Amber) oraz duże ośrodki wczasowe powstałe po 1945 roku (FWP Albatros). W Starym Mielnie toczy się życie kulturalne i towarzyskie miasta, odbywają się w nim wydarzenia. Istnieją tu budynki użyteczności publicznej, sklepy i sezonowe kramy oraz park, deptak Kościuszki i Promenada Nadmorska (dawniej Przyjaźni Polsko-Radzieckiej).

Rejon ul. Kościelnej, pozostałość gródka z IX–X wieku

Infrastruktura

W Mielnie mieści się Szkoła Podstawowa im. Leonida Teligi i przedszkole publiczne.

W mieście znajduje się także biuro promocji i informacji turystycznej, biblioteka gminna, ośrodek sportu i rekreacji, gminny ośrodek pomocy społecznej, urząd pocztowy, a także nowy posterunek policji^[21]. Komisariat został oddany do użytku w 2021 roku, a posterunek został przeniesiony z budynku Urzędu Miejskiego.^[22]

Transport

Mielno jest połączone z drogą krajową nr 11 poprzez drogę wojewódzką nr 165.

Połączenie z centrum Koszalina umożliwiają przewoźnicy prywatni, a także w sezonie letnim pociągi Polregio (kursy skomunikowane z połączeniami dalekobieżnymi, średnio co godzinę), odjazdy z przystanku osobowego Mielno Koszalińskie. Do końca września 1938 r. docierał do Mielna tramwaj regionalny.

Alternatywnym połączeniem z Koszalinem (Jamno) jest rejs statkiem Julek po jeziorze Jamno do przystani Unieście II^[23].

Kultura i sport

W mieście siedzibę ma Klub Sportowy „Saturn” Mielno, który powstał w 1957 roku. Zespół piłki nożnej w sezonie 2023/2024 występuje w klasie A, grupie zachodniopomorskiej VII^[24].

Od 1996 r. w Mielnie działał Młodzieżowy Klub Regatowy „Tramp”, który zajmuje się szkoleniem młodzieży w wieku od 7 do 19 lat w klasach regatowych: Optimist, Cadet, OKD, Europa. LOK odebrał klubowi budynek, w którym działał i młodzi żeglarze przenieśli się do innego Ośrodka Szkoleniowego mieszczącego się na Unieściu przy ulicy Prądno 1. ^{[potrzebny przypis]}

Od 2004 r. w Mielnie w styczniu bądź lutym odbywa się Międzynarodowy Zlot Morsów^[25]. W miejscowości funkcjonuje także Mieleński Klub Morsów „Eskimos”^[26].

Samorządy pomocnicze

Gmina Mielno dla terenu miasta utworzyła 2 sołectwa (jednostki pomocnicze). Sołectwo Mielno obejmuje zachodnią część miasta wraz z częścią Barnowo (lecz bez jeziora Jamno), a Sołectwo Unieście obejmuje wschodnią część osiedla Unieście (także bez jeziora Jamno). Mieszkańcy każdego sołectwa wybierają sołtysa oraz radę sołecką, która składa się z 3 do 7 osób^[27].

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół Przemienienia Pańskiego

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Matki Bożej Gwiazdy Morza
  • parafia Przemienienia Pańskiego
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Mielno-Strzeżenice^[28].

Ludzie związani z Mielnem‎ ‎

 Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Mielnem‎.

Przypisy

1. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08] .
2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 r.
3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2017-07-19. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. brak numeru strony
4. Plan odnowy miejscowości Mielno. Urząd Gminy Mielno, 2007-09-14, s. 7.
5. Plan Odnowy Miejscowości Mielno. mielno.bip.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-03)].. 2010-08 (Załącznik do Uchwały nr 1/2010 Zebrania Wiejskiego w Mielnie z dnia 3 sierpnia 2010 r.).
6. Uchwała Nr XXXIX/418/13 Rady Gminy Mielno z dnia 23 maja 2013 r. ws. wykazu kąpielisk (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r. poz. 2405).
7. Bathing water quality – data viewer. European Environment Agency. [dostęp 2013-06-22]. (ang.).
8. KoszalinCity.pl, Mielno - atrakcje w Mielnie, Unieściu i okolicach [online], KoszalinCity.pl, 4 sierpnia 2021 [dostęp 2021-12-13]  (pol.).
9. Arkusz 1762 Großmöllen. W: Topografische Karten (Meßtischblätter) 1:25 000. Reichsamt für Landesaufnahme, 1934.
10. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297, s. 4).
11. Małgorzata Żuchowska, Nazwy miejscowości nadbałtyckich, w: Poznaj swój kraj, nr 4/1986, s. 13, ISSN 0832-6151.
12. Krystyna Chylińska (oprac.): Informator FWP. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe CRZZ, 1968, s. 186-188.
13. Witold Frączek, Port gwiaździsty, w: Poznaj Świat, nr 9/1979, s. 41, ISSN 0032-6143.
14. M.P. z 1974 r. nr 28, poz. 172.
15. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1134).
16. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (2016-07-11). legislacja.rcl.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)]..
17. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
18. g, Pożar w Mielnie. Zabytek stanął w płomieniach [zdjęcia], „gk24.pl” [dostęp 2017-01-16] .
19. „Pomnik Morsa” [dostęp 2013-08-22].
20. Olga Roszak-Pezała: Plan Odnowy Miejscowości Mielno na lata 2010–2017. Rada Gminy Mielno.
21. Komisariat Policji I w Koszalinie. Komenda Miejska Policji w Koszalinie. [dostęp 2009-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-22)].
22. MielnoCity.pl, Policja w Mielnie - komisariat, telefon [online], MielnoCity.pl, 3 kwietnia 2023 [dostęp 2023-10-31]  (pol.).
23. JULEK – MZK Koszalin [online] [dostęp 2021-07-24]  (pol.).
24. Klub Sportowy Saturn Mielno. 90minut.pl. [dostęp 2010-08-16].
25. Kroniki zjazdów. Biuro Promocji i Informacji Turystycznej Mieleńskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. [dostęp 2010-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-28)].
26. Eskimos Mielno. [dostęp 2010-08-16].
27. Uchwała Nr XIX/96/2004 Rady Gminy Mielno z dnia 21 maja 2004 r. ws. uchwalenia statutów sołectw Gminy Mielno (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2004 r. Nr 50, poz. 933).
28. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-23] .

Linki zewnętrzne

• Moellen Gross (niem.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 576 .
• System Informacji Przestrzennej Gminy Mielno

Kontrola autorytatywna (miasto):

• VIAF: 132722337
• LCCN: n2002124508
• J9U: 987007465612905171