Mirosław Baka

Mirosław Baka
Ilustracja
Mirosław Baka (2017)
Imię i nazwisko

Mirosław Michał Baka

Data i miejsce urodzenia

15 grudnia 1963
Ostrowiec Świętokrzyski

Zawód

aktor

Współmałżonek

Joanna Kreft-Baka
(od 1988)

Lata aktywności

od 1985

Zespół artystyczny
Teatr Wybrzeże
Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Mirosław Michał Baka (ur. 15 grudnia 1963 w Ostrowcu Świętokrzyskim) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, wykonawca piosenki aktorskiej; laureat Grand Prix za rolę męską na 60. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych – Festiwalu Sztuki Aktorskiej (2020) za rolę główną w dramacie Śmierć komiwojażera (1949) Arthura Millera w Teatrze Wybrzeże (2019)[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się i wychowywał w Ostrowcu Świętokrzyskim[2] w rodzinie robotniczej[3]. Jego matka pracowała w kiosku, a ojciec Adam[4] był tokarzem[3]. Jego ojciec i dziadek byli też pracownikami huty Ostrowiec[3]. Jako dziecko najwięcej czasu, gdy rodzice pracowali, spędzał w domu z dziadkiem Józefem, szewcem, który podczas wojny stracił obie nogi, i jego żoną Zofią oraz pradziadkiem Rochem[3]. Kiedy miał 15 lat, jego rodzice się rozwiedli i stracił kontakt z ojcem[3]. Ukończył LO nr II im. Joachima Chreptowicza[5]. Pociągało go aktorstwo. Sześć razy zmieniał szkoły policealne i pracował jako ratownik w karetce pogotowia ratunkowego, zanim za drugim razem dostał się na wydział zamiejscowy krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy na szklanym ekranie pojawił się w telewizyjnym filmie sportowym ówczesnego debiutanta Mirosława Borka Daleki dystans (1985) u boku Jerzego Schejbala. 17 września 1987 roku debiutował w przedstawieniu dyplomowym Juliana Tuwima Bal w Operze na deskach jeleniogórskiego Teatru im. C.K. Norwida, gdzie rok później zagrał jeszcze w spektaklach: Człowiek jak człowiek Brechta, Biesy Dostojewskiego i Sen nocy letniej Szekspira.

W serialu Ballada o Januszku (1987) pojawił się jako kolega tytułowego bohatera. Wielkim sukcesem okazała się jego debiutancka rola kinowa młodego mordercy taksówkarza w dramacie Krzysztofa Kieślowskiego Krótki film o zabijaniu (1987), za którą otrzymał Nagrodę Szefa Kinematografii i Nagrodę Artystyczną Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki.

W 1989 roku po ukończeniu PWST, wyjechał wraz z żoną do Gdańska, gdzie otrzymał angaż do Teatru Wybrzeże i wystąpił m.in. w przedstawieniach: Wolność dla Barabasza jako Barabasz (1988), Pluskwa Majakowskiego (1989), Antoniusz i Kleopatra Szekspira (1992) i Śmierć komiwojażera (1992) w reż. Feliksa Falka.

Na dużym ekranie zagrał m.in. w dramatach – Chce mi się wyć (1989) i Nad rzeką, której nie ma (1991) Andrzeja Barańskiego oraz filmach wojennych – Pierścionek z orłem w koronie (1992) Andrzeja Wajdy i Demony wojny według Goi (1998) Władysława Pasikowskiego. Rola gracza o niejasnej przeszłości, który odnosi na giełdzie spektakularne sukcesy w dramacie sensacyjnym Amok (1998) przyniosła mu nominację do nagrody Orła.

W telewizyjnym dramacie wojennym Andrzeja Wajdy Wyrok na Franciszka Kłosa (2000) wystąpił w tytułowej roli jako policjant Franciszek Kłos, a filmie sensacyjnym Pasikowskiego Reich (2001) zagrał postać „mordercy” pracującego na zlecenie niemieckiego mafiosa Kleina. W 2003 przyjął rolę komisarza policji Igora Szajbińskiego 'Szajby' w serialu kryminalnym Polsatu Fala zbrodni. W filmie Dariusza Zawiślaka Balladyna (2009) wcielił się w postać Kirkora, a partnerowała mu gwiazda kina amerykańskiego Faye Dunaway.

Wykonuje piosenkę aktorską, interpretuje m.in. utwory Włodzimierza Wysockiego, Jacka Kaczmarskiego, Edwarda Stachury i Jana Wołka. W 2006 roku wziął udział w spektaklu Tunel według Jacka Kaczmarskiego przygotowanym na I Festiwal im. Kaczmarskiego „Nadzieja” w Kołobrzegu, a który swoją prapremierę miał w sopockim Teatrze Atelier. Zapis tego spektaklu ukazał się w formie płytowej.

Fundator Fundacji „Żyć z pompą”, która działa od 2009 roku na rzecz dzieci leczonych przy pomocy pomp medycznych: do żywienia, do oddychania, do podaży leków przeciwbólowych i insuliny. W 2010 roku podpisał list otwarty do rządu RP i prezydenta przeciwko organizacji w Warszawie parady Europride; w liście podkreślano sprzeciw wobec legalizacji związków osób tej samej płci oraz adopcji dzieci przez pary homoseksualne, a działania środowisk LGBT w tym kierunku określono jako zamach na wolność słowa, przekonań i sumienia[6]. Niedługo po podpisaniu listu przeciwko Europride zmienił zdanie na temat osób nieheteronormatywnych[7].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W 1988 roku poślubił aktorkę Joannę Kreft. Mają dwóch synów – operatora filmowego Łukasza (ur. 1988) i Jeremiego (ur. 1995).

Spektakle teatralne

[edytuj | edytuj kod]
Mirosław Baka przed spektaklem
  • 1987 – Bal w Operze
  • 1987 – Człowiek jak człowiek (reż. Hanna Herman-Cieślik, Mieczysława Walczak-Deleżyńska, Jerzy Kozłowski)
  • 1988 – Biesy jako Stiepan Trofimowicz Wierchowieński (reż. Krzysztof Rogoż)
  • 1988 – Sen nocy letniej jako Lizander (reż. Waldemar Zawodziński); także asystent reżysera
  • 1988 – Wolność dla Barabasza jako Barabasz (reż. Andrzej Markowicz)
  • 1989 – Cnotliwa panna z ulicy Taniej jako Szpicel I (reż. Marek Okopiński)
  • 1989 – Pluskwa (reż. Ryszard Major)
  • 1991, 1993 – Hłasko (reż. Maciej Dejczer)
  • 1992 – Antoniusz i Kleopatra jako Enobarbus (reż. Krzysztof Babicki)
  • 1992 – Śmierć komiwojażera jako Biff (reż. Feliks Falk)
  • 1992 – Biesy jako Iwan Szatow (reż. K. Babicki)
  • 1992 – I cóż dalej szary człowieku? jako Pinneberg (reż. Marcel Kochańczyk)
  • 1993 – Godzina kota jako chłopiec (reż. K. Babicki)
  • 1993 – Fantazy jako Jan (reż. Szczepan Szczykno)
  • 1994 – Tutam jako On; Głos M. (reż. Barbara Sass)
  • 1994 – Damy i huzary jako Edmund (reż. Mirosław Bork)
  • 1994 – Arkadia jako Valentine Coverly (reż. K. Babicki)
  • 1994 – Sie kochamy jako Harry Berlin (reż. B. Sass)
  • 1994 – Było sobie kiedyś miasto jako Joachim Mahlke (reż. K. Babicki)
  • 1995 – Kto mówi o czekaniu? jako Antony (reż. K. Babicki)
  • 1996 – Hamlet, książę Danii jako Hamlet (reż. Krzysztof Nazar)
  • 1997 – Kilka zdarzeń z życia braci... jako Dymitr Karamazow (reż. Krzysztof Zaleski)
  • 1998 – Sztuka jako Marc (reż. Jerzy Gruza); także asystent reżysera
  • 1999 – Medyk mimo chęci jako Zganarel (reż. K. Zaleski)
  • 1999 – Simpatico jako Vinnie (reż. Bogdan Ciosek)
  • 2000 – Ryszard III jako Ryszard III (reż. K. Nazar)
  • 2001 – Nasze miasto jako reżyser (reż. Bartłomiej Wyszomirski)
  • 2001 – Tragedia o Bogaczu i Łazarzu jako Kandyd (reż. K. Babicki)
  • 2002 – Hanemann jako Hanemann (reż. Izabella Cywińska)
  • 2002 – Beczka prochu (reż. Grażyna Kania)
  • 2002 – Mewa jako Trigorin (reż. Grzegorz Wiśniewski)
  • 2003 – Sen pluskwy (reż. Ondrej Spisak)
  • 2003 – Don Carlos jako Markiz Posa (reż. K. Babicki)
  • 2003 – Komunikacja świń (reż. Andre Hubner-Ochodlo)
  • 2004 – Bash (reż. Rudolf Zioło)
  • 2004 – Wujaszekwania.txt (reż. Monika Pęcikiewicz)
  • 2005 – Demokracja (reż. K. Babicki)
  • 2005 – Konie narowiste (reż. Jerzy Satanowski)
  • 2006 – Parawany jako porucznik (reż. K. Babicki)
  • 2006 – Tytus Andronikus jako Tytus Andronikus (reż. M. Pęcikiewicz)
  • 2006 – Tunel (reż. Roman Kołakowski)
  • 2007 – G®upa Laokoona jako ojciec (reż. Jarosław Tumidajski)
  • 2007 – All inclusive jako Rafał (reż. Ewelina Pietrowiak)
  • 2011 – 1920 Wojna i Miłość jako Józef Piłsudski
  • 2011 – Nie dorosłem jako Stanisław Staszewski (reż. Jacek Bończyk)
  • 2014 – Maria Stuart jako Robert Dudley hrabia Leicester (reż. Adam Nalepa)
  • 2015 – Raj dla opornych jako Karol (reż. Krystyna Janda)
  • 2015 – Kto się boi Virginii Woolf? jako George (reż. Grzegorz Wiśniewski)
  • 2017 – Marszałek jako Walery Sławek (reż. Krzysztof Lang)
  • 2019 – Śmierć komiwojażera jako Willy (reż. Radek Stępień)
  • 2021 – Faust jako Faust (reż. Radosław Stępień)
  • 2023 – Punkt zero jako Marcin (reż. Adam Orzechowski)

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Mirosław Baka i Faye Dunaway w scenie z filmu Balladyna (2009).

Dubbing

[edytuj | edytuj kod]

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tunel według Jacka Kaczmarskiego, Agencja Artystyczna MTJ, 2006.
  • Szara, Sztywny Pal Azji, 2017.

Nagrody i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
  • 1989 – Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki za rolę Jacka Łazara w Krótkim filmie o zabijaniu w reż. Krzysztofa Kieślowskiego
  • 1993 – Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis”
  • 1994 – Statuetka Pegaza za rolę Chłopca w Godzinie Kota Pera O. Enquista w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
  • 1994 – Nagroda na XXIX Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie za rolę w Godzinie Kota w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
  • 27 marca 1994 – Nagroda Teatralna Wojewody Gdańskiego
  • 11 października 1996 – Srebrny Krzyż Zasługi[4] z okazji 50-lecia Teatru Wybrzeże
  • 1997 – Nagroda Prezydenta Gdańska na Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku za rolę tytułową w Hamlecie w Teatrze Wybrzeże
  • 1997 – Nagroda Wojewody Gdańskiego za rolę Hamleta
  • 25 marca 1998 – Nagroda im. Leona Schillera za rok 1997
  • 2001 – tytuł Radiowej Osobowości Roku przyznany przez Radio Gdańsk
  • 2003 – Pomorska Nagroda Artystyczna „Gryf Pomorski” w dziedzinie teatru „za role w Teatrze Wybrzeże, którymi udowodnił wszechstronny wielki talent”
  • 2005 – nagroda na V Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu za rolę Willy’ego Brandta w przedstawieniu Demokracja Michaela Frayna w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
  • 2007 – nagroda na II Ogólnopolskim Konkursie na teatralną inscenizację dawnych dzieł literatury europejskiej za rolę tytułową w przedstawieniu Tytus Andronikus w reżyserii Moniki Pęcikiewicz w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
  • 2008 – Honorowa Złota Ryba na Multimedia Happy End Festiwal Filmów Optymistycznych w Rzeszowie za kreowane pogodne i optymistyczne postacie
  • 2009 – nominacja do nagrody „Złotych Kaczek” za główną rolę męską w filmie Balladyna
  • 2009 – nagroda dla najlepszego aktora 5. Festiwalu Filmów Niezależnych „Bartoszki Film Festiwal” w Tarnobrzegu za rolę w filmie Smutna w reżyserii Piotra Matwiejczyka
  • 25 marca 2014 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[8]
  • 2014 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej w Teatrze Wybrzeże[9]
  • 2015 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”[10]
  • 2015 – Statuetka „Orła Pomorskiego” - nagroda w plebiscycie czytelników „Magazynu Pomorskiego” za szczególne osiągnięcia w kulturze[11]
  • 2016 – Nagroda Teatralna Miasta Gdańska za 2015 rok za rolę George’a w spektaklu Kto się boi Virginii Woolf? Edwarda Albeego w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego na scenie Teatru Wybrzeże
  • 2016 – Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Georg'a w Kto się boi Virginii Woolf? w Teatrze Wybrzeże[12]
  • 2019 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 30-lecia pracy artystycznej[9]
  • 2019 – Nominacja do nagrody Złotego Szczeniaka na Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa za najlepszą drugoplanową rolę męską[13]
  • 2020 – Grand Prix i statuetka Wojciecha Kaliskich Spotkań Teatralnych - Festiwalu Sztuki Aktorskiej za rolę męską - rolę Willy'ego w Śmierci komiwojażera w Teatrze Wybrzeże[12]
  • 2022 – Wielka Pomorska Nagroda Artystyczna za wirtuozerię aktorską, tworzenie mistrzowskich, pełnokrwistych kreacji teatralnych i filmowych zbudowanych na emocjach, poprowadzonych szalenie precyzyjnie, świadomie, prawdziwie, swobodnie, które jednocześnie ogląda się ze ściśniętym gardłem[14]
  • 2024 – nagroda MocArty RMF Classic 2023 w kategorii: Człowiek Roku[15]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Werdykt jury 60. Kaliskich Spotkań Teatralnych – Festiwalu Sztuki Aktorskiej. teatr.kalisz.pl, 26 września 2020. [dostęp 2021-10-04].
  2. ↑ Personalidade: Mirosław Baka (Polônia). InterFilmes.com. [dostęp 2018-07-30]. (port.).
  3. ↑ a b c d e Aga Stalińska, Mirosław Baka: Straciłem kontakt z ojcem, gdy miałem 15 lat, „Dobry Tydzień”, 12 marca 2018
  4. ↑ a b M.P. z 1997 r. nr 12, poz. 90 „za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej”.
  5. ↑ Absolwenci LO nr II im. Chreptowicza z 1982 roku. Absolwenci Chreptusa. [dostęp 2010-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-18)]. (pol.).
  6. ↑ Cała Polska chroni dzieci. Wiara.pl. [dostęp 2021-07-01]. (pol.).
  7. ↑ Był przeciwnikiem gejów! Jedna rozmowa zmieniła wszystko [online], swiatseriali.interia.pl [dostęp 2023-01-18] (pol.).
  8. ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2024-10-29] (pol.).
  9. ↑ a b Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 2024-10-29] (pol.).
  10. ↑ Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”. Oficjalny serwis Miasta Gdańska. [dostęp 2015-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-07)]. (pol.).
  11. ↑ Orły Pomorza 2015 – netka.gda.pl [online], 9 października 2015 [dostęp 2024-10-29] (pol.).
  12. ↑ a b Mirosław Baka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-10-29].
  13. ↑ Legiony. [dostęp 2019-11-05].
  14. ↑ Mirosław Baka laureatem Wielkiej Pomorskiej Nagrody Artystycznej! | Teatr Wybrzeże [online], teatrwybrzeze.pl, 25 kwietnia 2022 [dostęp 2024-10-29] (pol.).
  15. ↑ MocArty 2023 [online], www.rmfclassic.pl [dostęp 2024-10-29] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]