Mleczaj lśniący

Mleczaj lśniący
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj lśniący

Nazwa systematyczna
Lactarius albocarneus Britzelm
Bot. Zbl. 62: 309 (1895)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg występowania w Europie i Azji
Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj lśniący (Lactarius albocarneus Britzelm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Gatunek ten został zdiagnozowany taksonomicznie przez Maxa Britzelmayra w „Botanisches Zentralblatt” z 1895 r.[1]

Synonimy łacińskie[2]:

  • Lactarius albocarneus Britzelm. 1895 var. albocarneus
  • Lactarius albocarneus var. glutinovirens (J. Blum) Bon 1985
  • Lactarius glutinopallens F.H. Møller & J.E. Lange 1940
  • Lactarius glutinopallens F.H. Møller & J.E. Lange 1940 var. glutinopallens
  • Lactarius glutinopallens var. glutinovirens J. Blum 1976
  • Lactifluus albocarneus (Britzelm.) Kuntze 1898

Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1998 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnicy 3–7 cm, u dojrzałych owocników płaski i nieco wklęsły na środku, na obrzeżach zazwyczaj pofalowany. Brzeg u młodych owocników podwinięty, u starszych wyprostowany. Powierzchnia o barwie jasnej, żółtawoszarej lub szarocielistej, u młodych owocników zazwyczaj z fioletowawym odcieniem, u starszych ochrowa, a miejscami nawet brązowoszara. Po uciśnięciu zmienia barwę na czarniawoszarą. Brzeg nieco jaśniejszy. Powierzchnia kapelusza jest silnie śluzowata i lepka, podczas suszy błyszcząca lub srebrzysto oszroniona. Cały owocnik wydziela mleczko, u młodych owocników obficie, u starszych słabo. Jest ono białe, w pierwszej chwili gorzkie, potem ostre i piekące[3].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki dość rzadkie, czasami rozwidlające się, wąskie. Początkowo są białokremowe, później jasno szarobrązowe[3].

Trzon

Wysokość 5–6 cm, grubość 1–1,2 cm, początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia o barwie od białej do białawopłowej, zwykle z rudawym odcieniem. Podobnie jak kapelusz jest silnie śluzowaty[3].

Miąższ

Zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Barwa biała do białopłowej, miejsca uszkodzone u starszych okazów stają się jasnożółtawe. W smaku jest gorzki i piekący[3].

Mleczko

U młodych okazów wydziela się obficie, u starszych słabo. Jest białe, w pierwszej chwili gorzkie, później ostre w smaku[3].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki elipsoidalne, o wymiarach 9–10 × 7–8 μm, pokryte brodawkami połączonymi listewkami tworzącymi bardzo słabo widoczny siateczkowaty wzór, amyloidalne. Podstawki o rozmiarach 45–50 × 9–11 μm. Cystydy dość rzadkie, o wąskowrzecionowatym kształcie i rozmiarach 60–70×5–8 μm[3].

Gatunki podobne

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje tylko w Europie[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Niemczech, Litwie, Norwegii, Holandii, Finlandii[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach iglastych, zwłaszcza w obecności jodeł, wyłącznie na wapiennych glebach. Wytwarza owocniki od lipca do października[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 82, 83, ISBN 83-85444-65-3.
  4. ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 270, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-10-27].
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5.
  7. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 375, ISBN 83-89648-09-1.
  8. ↑ Ewald Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 414, ISBN 83-7404-513-2.