Monastyr Cozia
 nr rej. VL-II-m-A-09697.05
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
ok. Călimănești |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Fundator | |
| Data budowy |
1386–1388 |
Położenie na mapie okręgu Vâlcea  | |
Położenie na mapie Rumunii  | |
 45°16′19″N 24°18′57″E/45,271825 24,315706
| |
Monastyr Cozia – prawosławny monastyr z końca XIV w., położony w Rumunii przy ważnym szlaku komunikacyjnym w przełomie rzeki Aluty w Karpatach, na Wołoszczyźnie. Jest jednym z najświetniejszych dzieł wołoskiej sztuki średniowiecznej.
Ufundowany został przez hospodara Mirczę Starego (tutaj później pochowanego) – zbudowano go w latach 1386–1388. Kolejne etapy rozbudowy dokonywane były za panowania hospodarów Neagoe Basaraba (1517 – rozbudowa zabudowań klasztornych), Șerbana Cantacuzino oraz Konstantyna Brâncoveanu (1707 – dobudowa przedsionka cerkwi, rozbudowa monastyru). Wielokrotnie był oblegany i niszczony, m.in. w 1821, gdy schronili się tutaj walczący przeciwko Turkom uczestnicy greckiego ruchu narodowowyzwoleńczego Filiki Eteria, oraz podczas walk austriacko-rumuńskich w czasie I wojny światowej.
Centrum kompleksu stanowi cerkiew zbudowana na planie trójkonchowym – prostokąta z apsydami we wschodniej części (od północy, południa i wschodu, półokrągłymi od wewnątrz, wielokątnymi od zewnątrz). Wnętrze cerkwi ozdobione jest malowidłami, niektóre z nich pochodzą jeszcze z XIV w. (wyróżnia się m.in. obraz wotywny przedstawiający fundatora). Nad kopułą wieńczącą nawę wznosi się wieża. Ściany cerkwi wykonane są z naprzemiennie układanych poziomych pasów kamienia i cegły, dodatkowo elewację dzielą dwa gzymsy. Od zachodu znajduje się osiemnastowieczny przedsionek arkadowy, z dekoracją malarską.
Obok cerkwi w zabudowaniach monastyru znajdują się dwie kaplice (oratorium hospodara Mihnei II z drugiej połowy XVI w. oraz kaplica Konstantyna Brâncoveanu z początku XVIII w. W pobliżu znajduje się cerkiew szpitalna (tzw. bolnița) z 1543, wyróżniająca się dobrze zachowanymi freskami we wnętrzach, przedstawiającymi m.in. Mirczę i jego synów.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- zarchiwizowana dawna oficjalna strona monastyru. manastirea-cozia.go.ro. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-03)].
- cerkwie Rumunii
- malowidła w kościele
