Okultacja (arab. غيبة, Ghajba, pl. okultacja/ukrycie) – w teologii islamu szyickiego stan ukrycia, w którym znajduje się imam Mahdi. Szyici różnią się odnośnie do tego, kto, kiedy i gdzie udał się w stan okultacji.
W rozumieniu największej gałęzi islamu szyickiego, imamitów, Muhammad al-Mahdi (zgodnie z wiarą imamitów zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach w Samarze i powróci, aby zbawić ludzi jako Mahdi[1]), udał się w stan okultacji ze względu aby zachować własne życie podczas historycznego prześladowania, odmówić złożenia przysięgi na wierność sunnickim kalifom, a także, aby Bóg mógł doświadczyć szyitów[2]. Imamici dzielą okres okultacji na mniejszą i większą okultację.
Podczas mniejszej okultacji trwającej od 874 do 941 roku dwunasty imam nadal kontaktował się z ummą przy pomocy czterech wybranych przedstawicieli (arab. an-nuwāb al-arbaʻa)[3]:
Al-Samarri otrzymał powiadomienie od samego imama, iż niedługo umrze bez wskazywania kolejnego przedstawiciela, a Mahdi uda się w stan większej okultacji bez możliwości dalszego udzielania wskazówek ludzkości.
Większa okultacja trwa od roku 941 do dziś, imam od tego momentu pozostaje w całkowitym ukryciu i nie kontaktuje się z nikim. Szyici imamici oczekują powrotu dwunastego imama (razem z Jezusem), który będzie jednocześnie Mahdim, jako zwiastuna końca świata tuż przed Sądem Ostatecznym.
Okultacja Mahdiego jest różnie rozumiana przez poszczególne gałęzie ismailizmu. Siódmym i ostatnim imamem ismailitów był Isma'il ibn Dżafar[a]. Według niektórych gałęzi ismailickich imamat trwał następnie w osobie kalifów fatymidzkich i z nimi się skończył, według innych trwa do dzisiaj. Ismailici mustalici twierdzą, że ostatnim, dwudziestym imamem był Al-Amir bi-Ahkami'l-Lah. Ismailici tajabici iż ostatnim, dwudziestym pierwszym imamem, był At-Tajjib Abu'l-Kasim. Ismailici hafizyci uważają za ostatniego, dwudziestego czwartego imama, ostatniego i czternastego kalifa fatymidzkiego, Al-Adidego. Ismailici nizaryci twierdzą iż sukcesja imamów nadal trwa, tak więc żywym i panującym obecnie jest czterdziesty dziewiąty, Aga Chan IV.
Zajdyci nie wierzą w koncept okultacji imamów.