Oskar Sosnowski
| Pełne imię i nazwisko |
Oskar Wiktor Sosnowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
| |
Oskar Wiktor Sosnowski (ur. 6 listopada 1880 w Petersburgu, zm. 1939 w Warszawie) – polski architekt i konserwator zabytków.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1903 ukończył studia w Instytucie Politechnicznym w Warszawie. Po studiach pracował w wydziale budowlanym kolei warszawsko-wiedeńskiej. Pracował także u Józefa Piusa Dziekońskiego. W 1914 został profesorem zwyczajnym Politechniki Lwowskiej, zaś w 1919 Politechniki Warszawskiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej[1]. Był kierownikiem wydziału w Ministerstwie Spraw Polskich Ukraińskiej Republiki Ludowej[1].
W swoich projektach nawiązywał do form historycznych, stosując jednak nowe materiały, jak na przykład żelbet. W projekcie osiedla Miasto-Ogród Czerniaków po raz pierwszy zastosował formę urbanistyczną, znaną jako okolnica.
W 1922 był inicjatorem utworzenia Towarzystwa Urbanistów Polskich. W 1929 założył Zakład Architektury Polskiej na Politechnice Warszawskiej.
Po wybuchu II wojny światowej w trakcie obrony Warszawy osobiście czuwał nad bezpieczeństwem gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej przy ul. Koszykowej 55, na podwórzu którego w dniu 24 września 1939 podczas bombardowania został trafiony odłamkiem, wskutek czego utracił obie nogi, po czym zmarł 4 października 1939[2]. Według A. Kunerta zmarł na zakażenie krwi po zmiażdżeniu nogi podczas ratowania zbiorów zbombardowanego gmachu WA PW[1]. Prowizorycznie został pochowany na dziedzińcu Wydziału Architektury PW[3]. W późniejszym czasie jego szczątki zostały złożone w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 88-6-20/21)[4] w Warszawie, gdzie inskrypcja podała, iż poległ 24 września 1939[5]. Według innego źródła zmarł 28 września 1939[6].
Dzieci
[edytuj | edytuj kod]Jego dwaj synowie zginęli w powstaniu warszawskim[1].
Wybrane prace
[edytuj | edytuj kod]- Współautorstwo kamienicy Bałabanów we Lwowie (1908),
- Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie (1911–1923)
- Kościół św. Agnieszki w Goniądzu (1924)
- Kościół św. Rocha w Białymstoku (1927–1939)
- Kościół pw. Świętego Andrzeja Boboli w Białymstoku (1937–1938)
- kościół św. Michała Archanioła na Bronowicach w Lublinie (1930–1938)
- Przebudowa z regotycyzacją Fary Witoldowej w Grodnie (1924–1934)
- Kościoły w Orłowie, Grudziądzu, Chlewiskach i Chotczy Dolnej
- Otoczenie pomnika Fryderyka Chopina w Warszawie (cokół oraz basen)
- Kościół Świętej Trójcy w Fałkowie (1920–1948)
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej na obszarze wielkiej Warszawy (1930)
- Dzieje budownictwa w Polsce (nieukończone, t. 1 opublikowany przez PWN w 1964)
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[7]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Tablica pamiątkowa w miejscu śmierci, na podwórzu gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej przy ul. Koszykowej 55, odsłonięta w 1979[8].
- W 1975 jego imieniem nazwano ulicę w obecnej dzielnicy Ursynów w Warszawie[9].
- W 2012 jego imieniem nazwano ulicę w Białymstoku[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d A. K. Kunert, Z. Walkowski, Kronika kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Edipresse Polska, Warszawa 2005, ISBN 83-60160-99-6, s. 109.
- ↑ Kronika żałobna. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 266, s. 4, 6 października 1939.
- ↑ Ś. p. prof. Oskar Sosnowski. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 267, s. 2, 7 października 1939.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Michał Rzodkiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Michał Rzodkiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-11-10].
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 796. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 132. ISBN 83-912463-4-5.
- ↑ Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24 listopada 1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30 grudnia 1975 r., nr 16, poz. 115, s. 1.
- ↑ Uchwała nr XXXII/363/12 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 24 września 2012 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, położonej w Białymstoku w granicach osiedli Nr 1 – Centrum oraz Nr 6 - Przydworcowe. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Podlaskiego nr 2881 [on-line]. 10 października 2012. [dostęp 2023-09-11].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria Brykowska, Sosnowski Oskar, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wydaw. Poznańskie 2006, ISBN 83-7177-416-8
- Oskar Sosnowski. sowa.website.pl. [dostęp 2016-06-13]. (pol.).