Owsiszcze
| wieś | |
 Panorama wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
793 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
47-450[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SRC |
| SIMC |
0215539 |
Położenie na mapie gminy Krzyżanowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
 49°58′34″N 18°13′13″E/49,976111 18,220278[1]
| |
Owsiszcze (cz. Ovsiště, niem. Owschütz[3]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Krzyżanowice, tuż przy granicy z Czechami. Przed wejściem Polski i Czech do strefy Schengen funkcjonowało tu przejście graniczne Owsiszcze-Píšť.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Według jednej z teorii nazwa wsi pochodzi od słowa ofista, co oznacza miejsce w którym rósł owies. Natomiast według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy owcy[4]. W swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia on najwcześniejszą nazwę wsi jako Owczyce podając jej znaczenie „Schafdorf” czyli po polsku „Wieś owiec” lub „Owcza wieś”[4]. Według tego wywodu nazwa pochodzi więc od wypasu owiec przez mieszkańców wsi. Nazwa została później fonetycznie zgermanizowana na Owschütz[4] i utraciła swoje pierwotne znaczenie.
Podczas kolejnej akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych zgermanizowana fonetycznie niemiecka nazwa Owschütz została w 1936 r. zastąpiona przez administrację III Rzeszy całkowicie niemiecką nazwą Habergrund[5].
Nazwa miejscowości, według prowadzonego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części, jest w liczbie pojedynczej, jej dopełniacz ma formę (do) Owsiszcza, a przymiotnik brzmi: owsiski[6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Podczas wykopalisk[potrzebny przypis] znaleziono w 1998 r. unikatowy w skali Polski pięściak (jeden z kilku znalezionych w Polsce) sprzed około 200 tysięcy lat p.n.e. Reprezentuje on kulturę paleolitu[7].
Wieś powstała najprawdopodobniej w XIV wieku. Pierwsze wzmianki o Owsiszczu pochodzą z 1425 roku. W XVIII w. wioska należała do dóbr księcia Lichnowskiego, a w 1772 jej część została sprzedana Mariannie Lasak. W tym czasie Owsiszcze liczyło sobie 205 mieszkańców. W 1865 roku wzniesiono nową szkołę, zaś w 1923 wybudowano kościół należący do parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Owsiszczu. Wybudowano także pomnik upamiętniający ofiary I wojny światowej.
Historycznie miejscowość leży na tzw. polskich Morawach, czyli na obszarze dawnej diecezji ołomunieckiej a jej mieszkańców posługujących się tradycyjnie gwarami laskimi nazywano Morawcami[3]. Po I wojnie światowej planowano przekazanie miejscowości Czechosłowacji wraz z resztą ziemi hulczyńskiej, ale ostatecznie pozostała ona na terenie Niemiec[8].
Od 1945 roku do lat 70. XX w. stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
W 1976 samodzielność w postaci własnego sołectwa uzyskała kolonia Nowa Wioska, dotąd znana jako Owsiszcze II.
Sport
[edytuj | edytuj kod]Na terenie Owsiszcza działa klub sportowy LKS Owsiszcze prowadzący dwie sekcje – piłkarską oraz zapaśniczą.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 96024
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 915 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Mariusz Kowalski. Morawianie (Morawcy) w Polsce. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. 5, s. 115-131, 2016.
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 64, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części, [w:] www.gov.pl [online] [dostęp 2025-01-11].
- ↑ Holc E., Matuszczyk-Rychlik E., 2010: Pradzieje i wczesne średniowiecze Opolszczyzny. Wyd. Muzeum Śląska Opolskiego, s. 8
- ↑ Zbigniew Girzyński, Jarosław Kłaczkow (red.), Ład wersalski i zmiany terytorialne w Europie po I wojnie światowej, Warszawa: Instytut De Republica, 2024, s. 275, ISBN 978-83-67253-80-2.
