Pegaspargaza (łac. pegaspargasum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, kowalencyjny koniugat L-asparaginazy pochodzącej z pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) z glikolem monometoksypolietylenowym, enzym rozkładający asparaginę, stosowany w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej.
Mechanizm działania pegaspargazy jest identyczny jak asparaginazy[3]. Pegaspargaza enzymatyczne rozszczepia asparaginę na kwas asparaginowy i amoniak. Brak L-asparaginy we krwi powoduje zahamowanie syntezy białek oraz syntezy kwasów nukleinowych, szczególnie wywodzących się z limfocytów T, które mają niewielką zdolność syntetyzowania L-asparaginy i co prowadzi do ich apoptozy[1]. Pegaspargaza wykazuje najwyższą aktywność w fazie G1 cyklu komórkowego[1].
- element skojarzonego leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej u dzieci i młodzieży od urodzenia do 18 lat oraz u dorosłych[4]
- leczenie pierwszego rzutu ostrej białaczki limfoblastycznej[2]
- leczenie ostrej białaczki limfoblastycznej u pacjentów z nadwrażliwością na aspraginazę[2]
Pegaspargaza znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2019)[5].
Pegaspargaza jest dopuszczona do obrotu w Polsce (2020)[6].
Pegaspargaza może powodować następujące działania niepożądane u ponad 10% pacjentów: gorączka neutropeniczna, ostre zapalenie trzustki, biegunka, ból brzucha, nudności, niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby, hepatotoksyczność, nadwrażliwość, pokrzywka, reakcja anafilaktyczna, zmniejszenie masy ciała, zmniejszony apetyt, wysypka, zakrzep oraz hipoalbuminemia, zwiększona aktywność aminotransferazy alaninowej, zwiększona aktywność aminotransferazy asparaginianowej, hipertrójglicerydemia, zmniejszone stężenie fibrynogenu, zwiększona aktywność lipazy, zwiększona aktywność amylazy, wydłużony czas częściowej tromboplastyny po aktywacji, hiperglikemia, zwiększone stężenie bilirubiny w osoczu[4].
Zalecane dawkowanie pegaspargazy[4]:
- u pacjentów w wieku ≤ 21 lat 2500 j co 14 dni
- u pacjentów w wieku > 21 lat 2000 j co 14 dni
Nie ma potrzeby modyfikowania dawki u pacjentów z niewydolnością nerek oraz niewydolnością wątroby[4].
- ↑ a b c Jan Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Encyklopedia Leki Współczesnej Terapii. Wyd. XXII. Warszawa: Medical Tribune Polska, 2019, s. 80-81. ISBN 978-83-951310-6-6.
- ↑ a b c Oncaspar (pegaspargase) injection, for intramuscular or intravenous use. Agencja Żywności i Leków, 1994. [dostęp 2020-10-29].
- ↑ a b Jan Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Encyklopedia Leki Współczesnej Terapii. Wyd. XXII. Warszawa: Medical Tribune Polska, 2019, s. 908. ISBN 978-83-951310-6-6.
- ↑ a b c d Les Laboratoires Servier: Oncaspar 750 j/ml roztwór do wstrzykiwań lub infuzji. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Europejska Agencja Leków, 2011. [dostęp 2020-10-29].
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 21th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2019. [dostęp 2020-10-29]. (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 8 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2020-07-20. [dostęp 2020-10-29].
L01A – Leki alkilujące | L01AA – Analogi iperytu azotowego |
|
---|
L01AB – Estry kwasu sulfonowego |
|
---|
L01AC – Iminy etylenowe |
|
---|
L01AD – Pochodne nitrozomocznika |
|
---|
L01AG – Epitlenki |
|
---|
L01AX – Inne |
|
---|
|
---|
L01B – Antymetabolity | L01BA – Analogi kwasu foliowego |
|
---|
L01BB – Analogi puryn |
|
---|
L01BC – Analogi pirymidyn |
|
---|
|
---|
L01C – Alkaloidy roślinne i inne związki pochodzenia naturalnego | L01CA – Alkaloidy Vinca i ich analogi |
|
---|
L01CB – Pochodne podofilotoksyny |
|
---|
L01CC – Pochodne kolchicyny |
|
---|
L01CD – Taksany |
|
---|
L01CE – Inhibitory topoizomerazy 1 |
|
---|
L01CX – Inne |
|
---|
|
---|
L01D – Antybiotyki cytotoksyczne i związki pochodne | L01DA – Aktynomycyny |
|
---|
L01DB – Antracykliny i związki pochodne |
|
---|
L01DC – Inne |
|
---|
|
---|
L01E – Inhibitory kinazy białkowej | L01EA – Inhibitory kinazy tyrozynowej BCR-Abl |
|
---|
L01EB – Inhibitory kinazy tyrozynowej receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR) |
|
---|
L01EC – Inhibitory kinazy seroninowo-treoninowej B-Raf (BRAF) |
|
---|
L01ED – Inhibitory kinazy chłoniaka anaplastycznego (ALK) |
|
---|
L01EE – Inhibitory kinazy aktywowanej mitogenami (MEK) |
|
---|
L01EF – Inhibitory kinaz cyklino-zależnych (CDK) |
|
---|
L01EG – Inhibitory kinazy mTOR |
|
---|
L01EH – Inhibitory kinazy receptora ludzkiego czynnika wzrostu naskórka 2 (HER2) |
|
---|
L01EJ – Inhibitory kinazy janusowej (JAK) |
|
---|
L01EK – Inhibitory kinazy receptora czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGFR) |
|
---|
L01EL – Inhibitory kinazy tyrozynowej Brutona (BTK) |
|
---|
L01EM – Inhibitory kinazy 3-fosfatydyloinozytolu (Pi3K) |
|
---|
L01EN – Inhibitory kinazy tyrozynowej receptora czynnika wzrostu fibroblastów (FGFR) |
|
---|
L01EX – Inne inhibitory kinazy proteinowej |
|
---|
|
---|
L01F – Przeciwciała monoklonalne oraz przeciwciała skoniugowane z cytostatykami | L01FA – Inhibitory CD20 |
|
---|
L01FB – Inhibitory CD22 |
|
---|
L01FC – Inhibitory CD38 |
|
---|
L01FD – Inhibitory HER2 |
|
---|
L01FE – Inhibitory EGFR |
|
---|
L01FF – Inhibitory PD–1/PD–L1 |
|
---|
L01FG – Inhibitory PD–1/PD–L1 |
|
---|
L01FX – Inne przeciwciała monoklonalne oraz przeciwciała skoniugowane z cytostatykami |
|
---|
L01FY – Połączenia przeciwciał monoklonalnych oraz przeciwciał skoniugowanych z cytostatykami |
|
---|
|
---|
L01X – Pozostałe leki przeciwnowotworowe | L01XA – Związki platyny |
|
---|
L01XB – Metylohydrazyny |
|
---|
L01XD – Środki stosowane w terapii fotodynamicznej |
|
---|
L01XF – Retinoidy stosowane w terapii przeciwnowotworowej |
|
---|
L01XG – Inhibitory proteasomu |
|
---|
L01XH – Inhibitory deacetylaz histonów (HDAC) |
|
---|
L01XJ – Inhibitory szlaku Hedgehog |
|
---|
L01XK – Inhibitory polimeraz poli-ADP-rybozy (PARP) |
|
---|
L01XL – Przeciwnowotworowa terapia komórkowa lub genowa |
|
---|
L01XX – Inne |
|
---|
L01XY – Połączenia leków przeciwnowotworowych |
|
---|
|
---|