Powiercie
| wieś | |
 pałac z 1924 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
710 |
| Strefa numeracyjna |
63 |
| Kod pocztowy |
62-600[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PKL |
| SIMC |
0287680 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Koło  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolskiego  | |
 52°10′58″N 18°41′17″E/52,182778 18,688056[1]
| |
Powiercie – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kolskim, w gminie Koło.
Informacje ogólne
[edytuj | edytuj kod]Wieś położona 3 km na południowy wschód od Koła przy drodze wojewódzkiej nr 473 do Łasku i Dąbia. W skład sołectwa wchodzą także osady: Zawadka i Parcela. Przez zachodnią część wsi przepływa rzeka Warta.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wzmiankowana po raz pierwszy w 1364 r. była własnością szlachecką. W 1655 r. znajdował się we wsi obóz, w którym przebywało ok. 34 000 żołnierzy szwedzkich. Król szwedzki Karol X Gustaw przyjmował tu Krzysztofa Przyjemskiego – posła Jana Kazimierza. W drugiej połowie XIX wieku powstał nad Wartą duży młyn wodny. W 1855 r. znaleziono we wsi dwie figury wczesnośredniowieczne, tzw. bałwany kamienne. Prymitywne rzeźby z piaskowca, o wysokościach 50 i 39 cm, przedstawiają sumarycznie potraktowane postacie ludzkie. Jedna z hipotez łączy figury z pogańskim kultem Słowian i uważa je za wytwór miejscowy. Rzeźby przebywają w Krakowie w Muzeum Archeologicznym[3]. Obecnie jest największą miejscowością gminy wiejskiej Koło.
W latach 1954-1957 wieś była siedzibą gromady Powiercie, po jej zniesieniu w gromadzie Koło. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.
We wsi był przystanek kolei wąskotorowej Powiercie.
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]We wsi jest Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego (dawniej Zespół Szkół Ogrodniczych), w którego skład wchodzi m.in. technikum mechanizacji rolnictwa, technikum architektury krajobrazu.
1 września 2003 r. powołano Zespół Szkół w Powierciu, w którego skład wchodziły Szkoła Podstawowa i Gimnazjum. W 2005 roku, obchodzono 60-lecie powstania Szkoły Podstawowej oraz nadano jej imię Orła Białego. Takie samo imię otrzymało Gimnazjum. Rodzice oraz przyjaciele Zespołu Szkół w Powierciu ufundowali Sztandar. Do szkoły uczęszczają dzieci i młodzież z Powiercia, Kolonii Powiercie, Skobielic, Ladorudzka, Leśnicy, Koła i Rzuchowa i Przybyłowa.
Wiadomości o szkole do roku 1919 oparte są na wywiadzie z następującymi mieszkańcami tutejszego rejonu szkolnego: Janem Nowackim rolnikiem zamieszkałym na Zawadkach, Adamem Konarskim, Czesławem Stegentą i Z. Pilarskim zamieszkałymi w Kolonii Powiercie oraz Franciszkiem Andrzejczakiem ogrodnikiem zamieszkałym w Powierciu. Świadkowie ci zeznają, że od około 1903 roku dzieci ze wsi Kolonia Powiercie, Powiercie, Zawadki, Leśnica, a nawet Skobielice uczęszczały do państwowej szkoły w Bliznej Wsi (obecnie ulica Blizna w Kole; szkoła mieściła się w domu Imiłkowskich).
Do wojny japońskiej uczono więcej języka rosyjskiego; język polski był tylko dwa razy w tygodniu. Po wojnie japońskiej uczono już języka polskiego codziennie, a język rosyjski był dwa razy w tygodniu. Ta szkoła z przerwami trwała do czasów polskich. Do tej szkoły chodziło mało dzieci. Obok tej szkoły odbywało się prywatne nauczanie w domach.
Na Zawadkach uczył Betner Jan (od jego zawodu nazywano go Hamernicki). Nauka odbywała się w lokalu majątku Aleksandra Kobuchowskiego (po 1945 r. gospodarstwo Franciszka Kazimierczaka). Nauka trwała w godzinach 8-14, dzieci było około 20. Rodzice opłacali za naukę 1 rubel na miesiąc.
W tym samym czasie, to jest za czasów carskich, uczył na Kolonii Powiercie w swoim mieszkaniu rolnik Sodkowski (w 1945 r. gospodarstwo p. Kokorzyckiej). Drugim takim nauczycielem na Kol. Powiercie był rolnik Józef Kujawa. Uczył on przez krótszy okres w swoim gospodarstwie (obecnie gospodarstwo rodziny Pilarskich).
Podobne nauczanie odbywało się we wsi Powiercie. W późniejszych latach uczyła p. Ryplówna, po niej Maria Wiśniewska, a następnie jeszcze raz p. Ryplówna. Szkoła mieściła się w majątku Powiercie. Nepomucen Sokolnicki dziedzic tegoż majątku dał nauczycielce mieszkanie, opał i produkty żywnościowe tak jak robotnikom, ale za to dzieci służby dworskiej musiała uczyć darmo. Dzieci ze wsi płaciły. Następną nauczycielką była p. Wertyporoch.
Przystanek wąskotorowy Powiercie
[edytuj | edytuj kod]
Na linii wąskotorowej Sompolno – Dąbie nad Nerem istniał przystanek Powiercie, na którym podczas niemieckiej okupacji około 40 000 Żydów wysiadło z pociągu w drodze do Chełmna nad Nerem, gdzie zginęli.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 109500
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 972 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Anna Błażejewska, Sztuka "rodzima" na ziemiach polskich w okresie chrystianizacji : próba charakterystyki, 2016, OCLC 998284166 [dostęp 2022-12-28].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Pierwsza kronika Szkoły Podstawowej w Powierciu, Aniela Czajkowa
- Piotr Maluśkiewicz, Ziemia konińska – przewodnik turystyczny, Konin: Apeks, 1997, ISBN 83-86139-28-5, OCLC 750945451.
- Andrzej Czesław Nowak, Koło, Kłodawa, Uniejów, Dąbie, Przedecz oraz okolice – przewodnik turystyczny, Poznań: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1987, ISBN 83-85034-05-6, OCLC 69476907.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Powiercie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 892.
- Powiercie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 504.
