Radźarszi

Radźarszi – wieszcz królewski^[1] w hinduizmie. To jedno z trzech głównych określeń rodzaju indyjskich ryszich. Radźarszim mógł zostać nazwany radża (król), który za swojego panowania żył na sposób świętego: w czystości, braku pożądań i wolności od grzechów^[2]. W pierwotnym znaczeniu przyznanie takiego tytułu potwierdzało, że władca osiągnął wysoki poziom duchowy^[3] i status rysziego poprzez swoje praktyki ascetyczne lub mądrość w dziedzinie religii^[4]. Kwalifikacje i postawę radźarsziego opisuje Arthaśastra.

Recepcja w literaturze przedmiotu

• Dźanaka – król Widehy w Mithili, ojciec Sity
• Daśaratha – król Ajodhji, ojciec Ramy
• Rytuparna - król Ajodhji, występujący w opowieści o Nali i Damajanti
• zdaniem Georga Feuersteina, przykładem reprezentatywnej postaci dla grupy radźarszich jest Wiśwamitra^[5].
• Niektórzy współczesnych z indyjskich autorów, wskazując na najważniejszych radźarszich, wymieniają postacie wieszczów o imionach: Ajatasatru z Benares, Ambarisza z Bharatwarszy, Dźanaka z Widehy^[6].

Recepcja w literaturze hinduistycznej

• Bhagawadgita – np. 4.2
• Bhagawatapurana – np. 1.9.5
• Ćajtanjaćaritamryta – np. 2.24.47 gṛhīta-cetā rājarṣe

Nowożytne przykłady użycia tytułu

Postacie hinduistycznych guru

• Rajarsi Janakananda, wł. James Jesse Lynn (1892 – 1955), uczeń Joganandy

Postacie przywódców politycznych

• Rajarishi Purushottam Das Tandon
• Rajarishi Chatrapati Shahu z Kolhapur
• Rajarishi Udai Pratap (Bhinga Raj)

Przypisy

1. Andrzej Ługowski: Wieszcz. W: Słownik mitologii hinduskiej. Andrzej Ługowski (red.nauk.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1994, s. 206, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-20-2.
2. Radźarszi. W: Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 1996, s. 278, seria: Mity i legendy świata. ISBN 83-7120-180-X.
3. rsi. W: Swami Harshananda: A Concise Encyclopeaedia of Hinduism. Wyd. 1. T. 3: R – Z. Bangalore: Ramakrishna Math, April 2008, s. 117. ISBN 978-81-7907-057-4. (ang.).
4. Introduction. W: John E. Mitchiner: Traditions of the Seven Ṛṣis. Wyd. 2. Delhi: Motilal Banarasidass, 2000, s. xvi. ISBN 81-208-1762-1. (ang.).
5. Riszi. W: Georg Feuerstein: Joga – Encyklopedia. Maria Kużniak (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Wydawnictwo BRAMA, 2004, s. 244-245. ISBN 83-914652-5-X.
6. 1. Words of Introduction. W: E.T. Sankaran Kutty: A Glimpse on 101 Ancient rishis of Our Country. Wyd. 1. Mumbai: Bharatiya Vidya Bhavan, 2006, s. 2, seria: Banavan's Book University. ISBN 81-7276-386-7. (ang.).