Robert Lamezan-Salins

Robert Lamezan-Salins
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1869
Mödling

Data i miejsce śmierci

29 listopada 1930
Świrz

Przebieg służby
Lata służby

1890–1926

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

6 Pułk Dragonów
12 Dywizji Piechoty
DOGen. „Pomorze”
DOGen. „Lwów”
6 Armii

Stanowiska

dowódca dywizji
dowódca okręgu generalnego
dowódca armii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Multimedia w Wikimedia Commons
Robert Lamezan-Salins w cywilu
Zamek w Świrzu

Robert Franciszek Fean Walenty Lamezan de Salins (ur. 14 sierpnia 1869 w Mödling, zm. 29 listopada 1930 w Świrzu) – hrabia, generał major cesarskiej i królewskiej Armii oraz generał dywizji Wojska Polskiego. Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Edwarda, prezesa Sądu Krajowego, i Marii de Mack. Piotr Stawecki podaje[1], że był potomkiem austriackiej rodziny arystokratycznej pochodzenia francuskiego. Problemy z określeniem narodowości generała następująco przedstawia Jan Rydel: Według akt austriackich języka polskiego wcale nie znał, a jedynem jego związkiem z Polską byłaby jego służba w Galicji i małżeństwo z Polką, hrabianką Ireną z Wolańskich primo voto Pinińską. W aktach polskich Lamezan podał narodowość polską. Deklarację tę wzmacnia fakt, że powierzono mu bardzo odpowiedzialne misje wojskowo-dyplomatyczne[2].

Wspomnianą Irenę Martynę Wolańską poślubił w 1903, wcześniej zamężną z hr. Aleksandrem Augustem Pinińskim (1864–1902)[3][4]. Ich córka, Irena (ur. 1904), została żoną późniejszego generała – Tadeusza Komorowskiego[5]. Lamezan de Salins miał także dwóch przybranych synów z pierwszego małżeństwa żony (jego pasierbem był Mieczysław Piniński (1895–1945)[6]). Nosił tytuł hrabiego Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Służba w cesarskiej i królewskiej Armii

[edytuj | edytuj kod]

Służbę rozpoczął 18 sierpnia 1890 w Morawskim Pułku Dragonów Nr 6 w Brnie. W latach 1894–1896 był słuchaczem Szkoły Wojennej w Wiedniu. 18 października 1907 został wyznaczony na stanowisko attaché wojskowego przy c. i k. Ambasadzie w Paryżu i Poselstwie w Brukseli. 1 listopada 1911 został mianowany podpułkownikiem. W 1912 został przydzielony do Czeskiego Pułku Dragonów Nr 7 w Stanisławowie. W maju 1913 został mu udzielony urlop zdrowotny[2]. 1 sierpnia 1914 został mianowany pułkownikiem i powołany do służby czynnej. W czasie I wojny światowej był początkowo szefem sztabu Komendy Wojskowej we Lwowie, a następnie szefem sztabu Korpusu Hofmanna. Z dniem 1 stycznia 1919 został spensjonowany.

Służba w Wojsku Polskim

[edytuj | edytuj kod]

5 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Od stycznia do czerwca 1919 był szefem Polskiej Misji Wojskowej w Bukareszcie. Od 10 do 15 czerwca tego roku był polskim przedstawicielem przy misji alianckiej we Wschodniej Małopolsce, po czym, do 20 lipca dowodził Okręgiem Etapowym „Lwów”. Następnie przewodniczył delegacji polskiej pertraktującej z Rumunią o Pokucie. Od 11 sierpnia do 7 grudnia tego roku kierował Polską Misją Wojskową w Berlinie. Po powrocie do kraju objął dowództwo 12 Dywizji Piechoty i sprawował je do 10 stycznia 1920. Formalnie został zwolniony ze tego stanowiska 12 marca[7].

11 stycznia 1920 został wyznaczony na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego „Pomorze”. W marcu otrzymał przeniesienie do Lwowa na równorzędne stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego „Lwów”. Od 20 sierpnia do 16 września 1920, w decydującej fazie wojny z bolszewikami dowodził Frontem Południowo-Wschodnim i 6 Armią. Był członkiem Wydziału Wykonawczego Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwowej we Lwowie w 1920 roku[8] Następnie powrócił na poprzednie stanowisko. Dowodził okręgiem lwowskim do 31 sierpnia 1921, po czym został urlopowany z powodów zdrowotnych, a z dniem 1 lipca 1922 – przeniesiony w stan nieczynny. W sierpniu 1923 powrócił do służby czynnej. Pozostawał w dyspozycji szefa Oddziału V Sztabu Generalnego WP. Był prezesem Małopolskiego Klubu Jazdy[9].

Z dniem 30 września 1926 został przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w majątku Świrz w powiecie przemyślańskim, gdzie odnowił tamtejszy zamek[10].

Zmarł 29 listopada 1930 w Świrze[a][11]. 1 grudnia 1930 został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim[12]. Na tamtejszym grobowcu prof. Leona Pinińskiego została umieszczona tablica pamiątkowa, na której został wymieniony Robert Lamezan-Salins i jego żona Irena (1871–1929), pochowani w krypcie kaplicy zamkowej w Świrzu.

Opinia

[edytuj | edytuj kod]

W grudniu 1922 ówczesny szef sztabu Generalnego WP i przewodniczący Biura Ścisłej Rady Wojennej, marszałek Józef Piłsudski, sporządził opinie 95 generałów pozostających w służbie czynnej. Generała Roberta Lamezan de Salins scharakteryzował w sposób następujący:

Do operacji, zdaniem moim, zupełnie niezdatny. Dowodziłby zawsze bardzo i bardzo miernie. W razie potrzeby zdatny do użycia jako dowódca OK, tylko – broń Boże – nie w Galicji, a specjalnie wschodniej, gdzie natychmiast ulegnie manii protekcyjnej w stosunku do znajomych, kolegów, krewnych i przyjaciół. Gładki w obejściu, mógłby być użyty w misjach dyplomatycznych, w których potrzebna jest jedynie obserwacja, a nie charakter czy wymaganie[13].

Awanse

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski podali, że zmarł we Lwowie, a Jan Rydel – że w Złoczowie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, s. 191.
  2. ↑ a b Rydel 2001 ↓, s. 218.
  3. ↑ sejm-wielki.pl – Robert Franciszek Fean Lamezan-Salins (pol.) [dostęp 2011-12-00].
  4. ↑ Irena Martyna Lamezan-Salins. geni.com. [dostęp 2017-05-25].
  5. ↑ Adam Komorowski. ahm.1944.pl. [dostęp 2015-02-26].
  6. ↑ Mieczysław Piniński (1895–1945) – szlak wojenny. Ratowanie rodziny Kaufmanów we Lwowie, działalność i śmierć w Fiume. sztetl.org.pl. [dostęp 2015-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  7. ↑ Dekret L. 2601 Naczelnego Wodza WP z dnia 12 marca 1920 r. w: Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 27.03.1920 r.
  8. ↑ Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 549.
  9. ↑ Robert Lamezan de Salins. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-02-26].
  10. ↑ Zamek w Świrzu – cel weekendowej wyprawy. kresowiacy.com, 22 lipca 2014. [dostęp 2015-02-26].
  11. ↑ Zmarli. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 203, nr 4 z 18 kwietnia 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  12. ↑ Pogrzeb ś. p. gen. Lamezana-Salins. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 279 z 3 grudnia 1930. 
  13. ↑ Cieplewicz 1966 ↓, s. 324.
  14. ↑ Takie daty podał Antonio Schmidt-Brentano. Natomiast Jan Rydel, jako datę awansu podał 1 lutego 1917. Piotr Stawecki ograniczył się do wskazania roku awansu – 1917.
  15. ↑ Dekret Naczelnika Państwa z 24 marca 1922 r. L. 11445/V.M. Adj. Gen. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 10, s. 322).
  16. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]