Roman Giertych

Roman Giertych

Roman Giertych (2017)
Pełne imię i nazwisko	Roman Jacek Giertych
Data i miejsce urodzenia	27 lutego 1971 Śrem
Wiceprezes Rady Ministrów, minister edukacji narodowej
Okres	od 5 maja 2006 do 13 sierpnia 2007
Przynależność polityczna	Liga Polskich Rodzin
Poprzednik	Michał Seweryński[1]
Następca	Ryszard Legutko[2]
Prezes Ligi Polskich Rodzin
Okres	od 11 marca 2006 do 24 października 2007
Poprzednik	Marek Kotlinowski
Następca	Sylwester Chruszcz (p.o.)
Prezes Młodzieży Wszechpolskiej
Okres	od 1989 do 1994
Następca	Damian Pukacki
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews

Roman Jacek Giertych (ur. 27 lutego 1971 w Śremie^[3]) – polski polityk i prawnik, adwokat. Założyciel i w latach 1989–1994 prezes Młodzieży Wszechpolskiej, od 2006 do 2007 prezes Ligi Polskich Rodzin, w latach 2001–2007 i od 2023 poseł na Sejm IV, V i X kadencji, w latach 2006–2007 wicepremier oraz minister edukacji narodowej w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego.

Życiorys

Wykształcenie i działalność do 2006

Wychowywał się w Kórniku, gdzie ukończył szkołę podstawową i liceum ogólnokształcące. Został absolwentem historii na Wydziale Historycznym (1994) i prawa na Wydziale Prawa (1995) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1996 rozpoczął aplikację adwokacką w Warszawie, którą ukończył w 2000. Podjął w Warszawie praktykę adwokacką w ramach własnej kancelarii.

Opublikował takie książki jak Kontrrewolucja młodych, Lot orła i Możemy wygrać Polskę. Wybór felietonów z Radia Maryja 1997–1999. Pisał artykuły publikowane w „Bastionie”, „Ładzie”, „Najwyższym Czasie!”, „Rycerzu Niepokalanej” i „Wszechpolaku”. Działał w Opus Dei^[4].

W 1989 założył deklarującą narodowe wartości Młodzież Wszechpolską, nawiązującą swoją nazwą do przedwojennego Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. Początkowo pełnił funkcję jej prezesa, w 1994 został prezesem honorowym. Był członkiem Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego i Stronnictwa Narodowego, którego działacze w 2001 utworzyli Ligę Polskich Rodzin. W wyborach parlamentarnych w 1993 kandydował do Sejmu z listy Unii Polityki Realnej, cztery lata później współtworzył i startował na posła z ramienia Bloku dla Polski.

W wyborach parlamentarnych w 2001 został wybrany z listy LPR na posła IV kadencji z okręgu podwarszawskiego (otrzymał 13 261 głosów)^[5]. Od lipca 2004 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego sejmowej komisji śledczej badającej tzw. aferę Orlenu. Ponownie uzyskał mandat poselski w wyborach w 2005, kandydując z okręgu warszawskiego i otrzymując 35 512 głosów^[6]. W Sejmie pełnił funkcję przewodniczącego Komisji do Spraw Służb Specjalnych. Był inicjatorem wprowadzenia jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, nazwanej potocznie „becikowym”^[7].

Był przewodniczącym kongresu LPR, w marcu 2006 został wybrany na prezesa tej partii w miejsce Marka Kotlinowskiego^[8].

Wicepremier i minister edukacji narodowej

Roman Giertych w Sejmie RP (2007)

Od 5 maja 2006 do 13 sierpnia 2007 sprawował funkcje wicepremiera i ministra edukacji narodowej w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego.

Jego nominacja na ministra doprowadziła w maju 2006 do manifestacji studenckich, które odbyły się m.in. w Gdańsku, Krakowie, Łodzi, Rzeszowie, Szczecinie i Warszawie. W czerwcu z inspiracji Inicjatywy Uczniowskiej odbył się protest grupy uczniów przed ministerstwem, którego uczestnicy spalili kukłę symbolizującą Romana Giertycha^[9]. Powodem tych demonstracji były kontrowersje związane z jego poglądami o charakterze nacjonalistycznym. Inicjatywy te zostały przez niego samego określone jako „protesty lewackich ugrupowań”^[10]. Zorganizowano także zbieranie podpisów pod listem otwartym dotyczącym jego odwołania (zebrano około 138 tysięcy podpisów)^[11]. Powstała także inicjatywa „Giertych musi odejść” postulująca jego odwołanie, która organizowała w ciągu pierwszych miesięcy manifestacje i marsze protestacyjne w całej Polsce, m.in. pod hasłem „Początek Roku – Koniec Giertycha”^[12].

W czerwcu 2006 podjął decyzję o odwołaniu szefa Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Mirosława Sielatyckiego. Jako uzasadnienie tej decyzji podał wydanie przez CODN podręcznika dla nauczycieli Kompas – edukacja o prawach człowieka w pracy z młodzieżą. Celem tej publikacji, stworzonej w 2002 z inicjatywy Rady Europy i przetłumaczonej na blisko 20 języków, była promocja praw człowieka. Według Romana Giertycha podręcznik miał służyć „promocji homoseksualizmu” w szkole. Przeciwko decyzji ministra protestowali m.in. pracownicy CODN, Polska Izba Książki, Amnesty International i sekretarz generalny Rady Europy Terry Davis^[13].

Jako minister przywrócił do szkół obowiązek przystąpienia na maturze do egzaminu z matematyki^[14]. W lipcu 2006 ogłosił częściową „amnestię maturalną” dla absolwentów, którzy w tym samym roku nie zdali matury. Rzecznik praw obywatelskich zaskarżył wprowadzające ją rozporządzenie do Trybunału Konstytucyjnego, który 16 stycznia 2007 uznał amnestię maturalną za niezgodną z Konstytucją RP^[15].

3 listopada 2006 na konferencji prasowej w Gimnazjum nr 2 w Gdańsku zaprezentował szczegóły rządowego programu, mającego działać na rzecz ukrócenia przemocy i agresji w polskich szkołach^[16]. W 2007 parlament z inicjatywy jego partii wprowadził do ustawy o systemie oświaty obowiązek noszenia mundurków szkolnych przez uczniów szkół podstawowych i gimnazjów (określony jako „jednolity strój”)^[17].

1 marca 2007, podczas nieformalnego spotkania ministrów edukacji państw Unii Europejskiej, Roman Giertych zaproponował stworzenie „Wielkiej Karty Praw Narodów”, mającej zawierać m.in. obejmujący całą Europę zakaz przeprowadzania aborcji i „propagandy homoseksualnej”^[18]. Słowa te wywołały oskarżenia ministra o homofobię. Jednocześnie podczas tego wystąpienia Roman Giertych zasugerował, jakoby prezentowane przez niego stanowisko było poglądem całego polskiego gabinetu, czemu jednak zaprzeczył rzecznik prasowy rządu Jan Dziedziczak.

Działalność polityczna w latach 2007–2015

Roman Giertych (na balkonie z flagą Polski) podczas demonstracji Komitetu Obrony Demokracji w Warszawie (2016)

Po rozpadzie koalicji rządowej 13 sierpnia 2007 został odwołany z urzędów wicepremiera i ministra. 24 października 2007, po przegranych przedterminowych wyborach parlamentarnych (otrzymał w nich 6394 głosy w okręgu lubelskim, a LPR nie osiągnęła wyborczego progu), zrezygnował z funkcji prezesa partii i zapowiedział odejście z polityki. Przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2009 współpracował z ugrupowaniem Libertas Polska^[19]. W późniejszym czasie zrezygnował z członkostwa w LPR. Deklarował potem głosowanie w wyborach na Platformę Obywatelską^[20].

W lutym 2013, m.in. razem z Kazimierzem Marcinkiewiczem i Michałem Kamińskim, założył think tank Instytut Myśli Państwowej^[21], którego został prezesem. W wyborach parlamentarnych w 2015 bez powodzenia jako niezależny (przy poparciu m.in. części polityków PO^[22]) kandydował do Senatu w okręgu wyborczym nr 41, przegrywając z Konstantym Radziwiłłem^[23].

Dalsza działalność zawodowa

Po odejściu z parlamentu w 2007 powrócił do praktyki adwokackiej. Reprezentował w postępowaniu sądowym Ryszarda Krauzego, pomawianego o układy z gangiem; w pierwszej instancji uwzględniono powództwo, nakazując Telewizji Polskiej i Anicie Gargas przeproszenie przedsiębiorcy^[24]. Był także pełnomocnikiem Radosława Sikorskiego w sprawie obraźliwych komentarzy na forum internetowym serwisu tygodnika „Wprost”^[25]. Zawarł pierwszą ugodę w sprawie dotyczącej katastrofy smoleńskiej, na mocy której wdowa po zmarłym funkcjonariuszu Biura Ochrony Rządu otrzymała 250 tysięcy złotych zadośćuczynienia od Skarbu Państwa^[26]. Był pełnomocnikiem rodziny aktorki Anny Przybylskiej w wygranym procesie z wydawcą portalu internetowego Pudelek.pl o naruszenie dóbr osobistych^[27].

Reprezentował także Donalda Tuska i członków jego rodziny. Był pełnomocnikiem Michała Tuska w wygranym procesie z wydawcą „Faktu”, a także w sprawie dotyczącej rzucenia kamieniem w okno jego mieszkania^[28]. Był też pełnomocnikiem Katarzyny Tusk w procesie, w wyniku którego Sąd Apelacyjny w Warszawie nakazał przeproszenie jej na internetowym portalu „Faktu”^[29]. Reprezentował Donalda Tuska w sprawach przed prokuratorami, komisją śledczą ds. Amber Gold^[30] i komisją śledczą ds. VAT, a także w sprawie naruszenia dóbr osobistych przez Patryka Jakiego^[31].

Reprezentował Geralda Birgfellnera w sprawie dotyczącej przedsiębiorstwa Srebrna i jego sporu z Jarosławem Kaczyńskim^[32], a także Leszka Czarneckiego w sprawie tzw. afery KNF^[33][34].

Działalność polityczna od 2015

W okresie rządów Prawa i Sprawiedliwości brał udział w protestach organizowanych przez Komitet Obrony Demokracji^[35]. W wyborach prezydenckich w 2020 poparł Szymona Hołownię^[36].

Wraz z Jackiem Dubois i Mikołajem Pietrzakiem skierował do MTK zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobrę oraz przez prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego, zarzucając im masowe zatrzymania przeciwników politycznych^[37][38].

20 grudnia 2021 agencja prasowa Associated Press, powołując się na informacje uzyskane przez laboratorium Citizen Lab, podała^[39], że w trakcie kampanii wyborczej do parlamentu w 2019 telefon Romana Giertycha został zhakowany przy użyciu będącego w posiadaniu instytucji rządowych oprogramowania Pegasus^{[40][41][42][43]}. Według medialnych doniesień^[44][45] inwigilacja miała mieć związek ze śledztwem prowadzonym w sprawie spółki Polnord.

W 2023 Roman Giertych zainicjował powstanie „Sieci na Wybory”, koordynującej akcje przeciwników PiS w mediach społecznościowych^[46]. W tym samym roku ogłosił zamiar wystartowania w wyborach do Senatu^[47]. Polska 2050 zaproponowała wystawienie go jako kandydata w ramach paktu senackiego^[48], jednak koncepcja ta nie uzyskała aprobaty innych podmiotów wchodzących w skład porozumienia^[49]. Ostatecznie polityk ogłosił, że nie wystartuje w wyborach^[50].

27 sierpnia 2023 Donald Tusk zapowiedział start Romana Giertycha w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej w okręgu kieleckim^[51], w którym pierwsze miejsce na liście PiS objął Jarosław Kaczyński^[52]. Otrzymał ostatnie miejsce na liście KO w tym okręgu. W wyborach otrzymał 23 622 głosy, uzyskując mandat poselski^[53]. W Sejmie X kadencji został członkiem Komisji Łączności z Polakami za Granicą^[54]. W styczniu 2024 został wiceprzewodniczącym klubu parlamentarnego KO^[55]. W lipcu 2024 Donald Tusk zapowiedział zawieszenie go w prawach członka klubu i usunięcie z funkcji jego wiceprzewodniczącego; miało to związek z nieuczestniczeniem przez Romana Giertycha w głosowaniu nad przepisami ograniczającymi penalizację aborcji (mimo obecności na sali obrad), co stanowiło złamanie dyscypliny partyjnej^[56][57].

Postępowania sądowe i prokuratorskie

W marcu 2005 w wywiadzie dla dziennika „Rzeczpospolita” nazwał Adama Michnika „byłym partyjnym aparatczykiem”, za co wytoczono mu proces o naruszenie dóbr osobistych. We wrześniu 2007 Sąd Apelacyjny w Warszawie prawomocnie nakazał Romanowi Giertychowi przeproszenie Adama Michnika i zapłatę 10 tysięcy złotych na rzecz Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Laskach^[58].

W 2009 Roman Giertych wygrał proces wytoczony wydawcy dziennika „Fakt” o ochronę dóbr osobistych^[59]. W 2017 ostatecznie wygrał przed Sądem Najwyższym wytoczoną przez siebie sprawę związaną z odpowiedzialnością wydawców za treść komentarzy pod artykułami w portalach internetowych^[60][61].

Zastępca prokuratora generalnego Bogdan Święczkowski skierował wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec Romana Giertycha za wypowiedziane pod koniec 2016 słowa krytyki pod adresem Zbigniewa Ziobry i prokuratury. Sprawa ta została umorzona w 2017 przez Sąd Dyscyplinarny przy Izbie Adwokackiej w Warszawie. Prokurator generalny zaskarżył to rozstrzygnięcie do działającej od marca 2019 Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Rozpatrywany w maju 2019 wniosek był pierwszą tego rodzaju sprawą w tej izbie. Roman Giertych ocenił postępowanie jako próbę „zastraszania adwokatów przez najwyższe organy prokuratury”. Wskazał też, że jego zdaniem było powiązane z jego działalnością jako pełnomocnika Donalda Tuska i Geralda Birgfellnera^[62]. W lutym 2020 kasacja prokuratora generalnego została ostatecznie oddalona^[63].

15 października 2020 został zatrzymany przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego^[64]. Podczas wieczornego przeszukania w jego domu stracił przytomność, wskutek czego trafił do szpitala^[65]. Wcześniej przeszukano też siedzibę jego kancelarii adwokackiej^[66]. 16 października 2020 – według prokuratora – został mu przedstawiony zarzut wyprowadzenia kwoty blisko 92 milionów złotych z giełdowej spółki deweloperskiej^[67]. Skuteczność tej czynności była następnie podważana. Wskazywano, że z przebywającym wtedy w szpitalu adwokatem nie było kontaktu, a prowadząca czynność prokurator wprost zapisała w protokole, że Roman Giertych śpi^[68]. Następnego dnia poznański sąd rejonowy odmówił zastosowania tymczasowego aresztowania wobec pięciu innych osób zatrzymanych w tej sprawie (w tym przedsiębiorcy Ryszarda Krauzego), motywując tę decyzję brakiem przesłanek uprawdopodobniających popełnienie przestępstwa^[69]. W listopadzie 2020 sąd wstrzymał wykonalność zastosowanych przez prokuratora środków zapobiegawczych (w tym zakazu wykonywania zawodu adwokata)^[70]. W następnym miesiącu sąd, uwzględniając zażalenie, uchylił decyzję o zastosowaniu tych środków, wskazując na brak dowodów popełnienia przestępstwa. Stwierdził także, że Roman Giertych nie uzyskał statusu podejrzanego w sprawie wobec braku skutecznego ogłoszenia zarzutów^[71]. Również w grudniu 2020 sąd uwzględnił zażalenie na przeszukanie kancelarii adwokackiej, oceniając tę czynność za niezgodną z prawem^[72]. Roman Giertych wyjechał z Polski i zamieszkał we Włoszech^[73].

W grudniu 2021 prokurator z Prokuratury Regionalnej w Lublinie wystąpił do sądu z wnioskiem o tymczasowe aresztowanie Romana Giertycha, motywując to jego wielokrotnym niestawiennictwem na wezwania celem przedstawienia kolejnych zarzutów^[74]. W marcu 2022 sąd nie uwzględnił tego wniosku, ponownie wskazując na brak przesłanek ogólnych stosowania środków zapobiegawczych w postaci dużego prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa^[75][76]. W kwietniu 2022 Sąd Okręgowy w Lublinie utrzymał w mocy tę decyzję^[77]. W kwietniu 2022 sąd uchylił decyzję prokuratora o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie przekroczenia uprawnień przez prokuratorów zaangażowanych w sprawę^[78][79].

Sprawa zatrzymania i postępowania wobec Romana Giertycha była przedmiotem zainteresowania organizacji praw człowieka i instytucji europejskich. W lipcu 2021 Komisja Europejska w swoim sprawozdaniu wskazała ją jako przykład naruszania reguł praworządności^[80]. Helsińska Fundacja Praw Człowieka w swoim raporcie Stan oskarżenia. Prokuratura w latach 2016–2022 z marca 2022 wskazała ją jako przykład na upolitycznienie działań prokuratury^[81]. Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w deklaracji z czerwca 2022 uznało działania wobec adwokata za przejaw represji politycznych wobec przeciwników rządu^[82].

Wyniki wyborcze

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1993		Unia Polityki Realnej	Sejm II kadencji	nr 18	2681 (2,09%)[83]
1997		Blok dla Polski	Sejm III kadencji	nr 27	916 (0,22%)[84]
2001		Liga Polskich Rodzin	Sejm IV kadencji	nr 20	13 261 (4,52%)[85]
2005			Sejm V kadencji	nr 19	35 812 (4,72%)[86]
2007			Sejm VI kadencji	nr 6	6394 (1,27%)[87]
2015		Obywatelski KWW Romana Giertycha	Senat IX kadencji	nr 41	51 289 (20,29%)[23]
2023		Koalicja Obywatelska	Sejm X kadencji	nr 33	23 622 (3,58%)[53]

Życie prywatne

Pochodzi z rodziny polityków związanych z ruchem narodowym. Jest synem Macieja Giertycha, wnukiem Jędrzeja Giertycha i prawnukiem Włodzimierza Łuczkiewicza^[88][89], a także bratankiem Wojciecha Giertycha i bratem Mariana Giertycha^[90]. Jest mężem Barbary, z którą ma czworo dzieci (Marię, Karolinę, Leona i Alicję)^[91].

Odznaczenia

W 2006 otrzymał Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”^[92].

Publikacje

• Kontrrewolucja młodych, Ad Astra, Warszawa 1994, ISBN 83-901684-1-3.
• Za błękitną kurtyną: polski wywiad na tropie masonów, Fulmen-Poland, Warszawa 1996, ISBN 83-86445-08-4 (Roman Giertych wypierał się autorstwa, które przypisał mu Michał Karnowski; książka została wydana pod pseudonimem „Roman Bertowski”)^[93].
• Lot orła, Fundacja „Nasza Przyszłość”, Szczecinek 2000, ISBN 83-88531-04-2.
• Możemy wygrać Polskę. Wybór felietonów z Radia Maryja 1997–1999, Ostoja, Krzeszowice 2001, ISBN 83-88020-52-8.
• Między prawem a polityką, Wydawnictwo Debiuty, Poznań 2013, ISBN 978-83-928036-8-3.
• Kronika dobrej zmiany, Eco Redonum, Warszawa 2017, ISBN 978-83-949561-0-3.
• W obronie Konstytucji, Eco Redonum, Warszawa 2018, ISBN 978-83-949561-1-0.
• Kronika podłej zmiany, Eco Redonum, Warszawa 2019, ISBN 978-83-949561-2-7.
• Kariera Prokuratora Żółcia, Eco Redonum, Warszawa 2020, ISBN 978-83-949561-4-1.

Przypisy

1. Michał Seweryński zajmował stanowisko ministra edukacji i nauki, nie będąc wicepremierem.
2. Ryszard Legutko zajmował stanowisko ministra edukacji narodowej, nie będąc wicepremierem.
3. Giertych Roman, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-15] .
4. Partia Giertycha i Wiplera? [online], polityka.pl, 4 czerwca 2013 [dostęp 2024-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-22] .
5. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 26 września 2001 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 23 września 2001 r. (Dz.U. z 2001 r. nr 109, poz. 1186).
6. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 27 września 2005 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 25 września 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. nr 195, poz. 1626).
7. Giertych: „becikowe” od stycznia [online], wp.pl, 16 listopada 2005 [dostęp 2023-11-01] .
8. Roman Giertych prezesem LPR [online], wp.pl, 11 marca 2006 [dostęp 2023-11-01] .
9. Uczniowie kontra minister Giertych – zatrzymano 18 osób [online], wp.pl, 13 czerwca 2006 [dostęp 2023-11-01] .
10. Protesty przeciwko Giertychowi i Lepperowi [online], money.pl, 13 maja 2006 [dostęp 2023-11-01] .
11. List otwarty w sprawie odwołania Romana Giertycha ze stanowiska Ministra Edukacji Narodowej, bezgiertycha.rp4.pl, 2006 [zarchiwizowane 2012-02-18] .
12. Kampania przeciwko Giertychowi, „Gazeta Wyborcza”, 1 września 2006 . Brak numerów stron w czasopiśmie
13. Rada Europy przeciw decyzji Giertycha, „Gazeta Wyborcza”, 14 czerwca 2006 . Brak numerów stron w czasopiśmie
14. Giertych: obowiązkowa matematyka od 2010 r. [online], wp.pl, 21 lutego 2007 [dostęp 2023-11-01] .
15. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 stycznia 2007 r. sygn. akt U 5/06 (Dz.U. z 2007 r. nr 10, poz. 70).
16. Konferencja prasowa Pana Romana Giertycha, wicepremiera, Ministra Edukacji Narodowej, dotycząca prezentacji programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”, men.gov.pl, 3 listopada 2006 [zarchiwizowane 2007-12-25] .
17. Sejm: mundurki obowiązkowe w podstawówce i gimnazjum [online], wp.pl, 11 kwietnia 2007 [dostęp 2023-11-01] .
18. Tekst wystąpienia Romana Giertycha w Heidelbergu, wyborcza.pl, 2 marca 2007 [zarchiwizowane 2012-07-16] .
19. Giertych zna Ganleya i doradza Libertas [online], wp.pl, 20 maja 2009 [dostęp 2023-11-01] .
20. Giertych: od lat głosuję na PO [online], wprost.pl, 27 maja 2013 [dostęp 2023-11-01] .
21. KrzysztofK. Majdan KrzysztofK., Think tank Niesiołowskiego, Giertycha, Marcinkiewicza. Polacy zaczną słuchać nowej „kuźni ekspertów”? [online], natemat.pl, 27 maja 2013 [dostęp 2023-11-01] .
22. MichałM. Wojtczuk MichałM., Wybory parlamentarne 2015 Warszawa. Roman Giertych ma poparcie senatora PO, którego chce zastąpić [online], wyborcza.pl, 13 października 2015 [dostęp 2023-11-01] .
23. Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2015 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-01] .
24. TVP i Anita Gargas muszą przeprosić Ryszarda Krauzego [online], wirtualnemedia.pl, 29 października 2012 [dostęp 2012-10-30] .
25. „Wprost” przeprosi Sikorskiego. Ugoda za komentarze w sieci, newsweek.pl, 12 marca 2012 [zarchiwizowane 2012-03-14] .
26. Pierwsza ugoda po katastrofie smoleńskiej [online], tvn24.pl, 7 marca 2011 [dostęp 2020-08-31] .
27. Pudelek.pl po wyroku sądowym wypłaci 300 tys. zł zadośćuczynienia rodzinie Anny Przybylskiej [online], wirtualnemedia.pl, 15 kwietnia 2015 [dostęp 2020-08-31] .
28. Kamieniem w dom Michała Tuska. Roman Giertych o działaniach prokuratury: Hańba! [online], dziennik.pl, 27 stycznia 2018 [dostęp 2020-03-18] .
29. JacekJ. Kowalski JacekJ., Katarzyna Tusk wygrała w sądzie z Fakt24.pl [online], press.pl, 5 grudnia 2016 [dostęp 2023-11-01] .
30. MichałM. Wilgocki MichałM., WojciechW. Czuchnowski WojciechW., Przesłuchanie Donalda Tuska przed komisją ds. Amber Gold [online], wyborcza.pl, 5 listopada 2018 [dostęp 2020-03-18] .
31. WojciechW. Czuchnowski WojciechW., Patryk Jaki przeprasza Donalda Tuska [online], wyborcza.pl, 9 czerwca 2020 [dostęp 2020-08-31] .
32. WojciechW. Czuchnowski WojciechW., EwaE. Ivanova EwaE., Taśmy Kaczyńskiego. Gerald Birgfellner na celowniku prokuratury [online], wyborcza.pl, 28 lutego 2019 [dostęp 2020-03-18] .
33. WojciechW. Czuchnowski WojciechW., AgnieszkaA. Kublik AgnieszkaA., Spokój za 40 mln. Bankier Leszek Czarnecki oskarża Komisję Nadzoru Finansowego [online], wyborcza.pl, 13 listopada 2018 [dostęp 2020-03-18] .
34. MaciejM. Orłowski MaciejM., Afera KNF. Giertych składa zawiadomienie do prokuratury na Zdzisława Sokala [online], wyborcza.pl, 13 listopada 2018 [dostęp 2020-03-18] .
35. „Hello”, „jestem wesoły Romek”. Skaczący Giertych hitem sieci [online], tvn24.pl, 14 grudnia 2015 [dostęp 2023-11-01] .
36. ArturA. Bartkiewicz ArturA., Giertych: Jeśli Duda wygra, Konfederacja może przestać istnieć [online], rp.pl, 30 czerwca 2020 [dostęp 2020-06-30] .
37. WojciechW. Czuchnowski WojciechW., Ziobro i Święczkowski przed Trybunał w Hadze. Będzie wniosek o ich ściganie [online], wyborcza.pl, 4 listopada 2021 [dostęp 2021-11-05] .
38. Giertych: zarzucamy kierownictwu prokuratury popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości [online], tvn24.pl, 4 listopada 2021 [dostęp 2021-11-05] .
39. FrankF. Bajak FrankF., VanessaV. Gera VanessaV., AP Exclusive: Polish opposition duo hacked with NSO spyware [online], apnews.com, 21 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22]  (ang.).
40. WitoldW. Głowacki WitoldW., Telefony Giertycha i prok. Wrzosek były śledzone z pomocą Pegasusa [online], oko.press, 20 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22] .
41. Roman Giertych i Ewa Wrzosek śledzeni przez Pegasusa – Associated Press [online], onet.pl, 20 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22] .
42. TomaszT. Mileszko TomaszT., Associated Press: Roman Giertych i Ewa Wrzosek byli śledzeni Pegasusem [online], komputerswiat.pl, 21 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22] .
43. KamilK. Turecki KamilK., Afera Pegasusa. Badacz Citizen Lab o inwigilacji telefonu Romana Giertycha: to, co się stało, jest szokujące [online], onet.pl, 22 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22] .
44. Inwigilacja Romana Giertycha. Kto mógł wydać zgodę na podsłuch? [online], onet.pl, 22 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22] .
45. IzabelaI. Kacprzak IzabelaI., GrażynaG. Zawadka GrażynaG., Dlaczego przeciw Romanowi Giertychowi użyto Pegasusa? [online], rp.pl, 22 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-22] .
46. RafałR. Pikuła RafałR., Twitterowa kampania Romana Giertycha. „Jak obywatelska akcja 'Wyborczej' w 1989 roku” [online], wyborcza.pl, 3 marca 2023 [dostęp 2023-11-01] .
47. MartaM. Zdanowska MartaM., Roman Giertych do Senatu z poparciem opozycji? Budka trochę się wije, ale w końcu mówi, co sądzi o kandydaturze [online], tokfm.pl, 31 maja 2023 [dostęp 2023-11-01] .
48. AdrianA. Borek AdrianA., Hołownia: Zgłosiłem R. Giertycha w ramach paktu senackiego do Senatu, ale jako kandydata niezależnego [online], gazetaprawna.pl, 3 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-01] .
49. Roman Giertych zdecydował w sprawie startu do Senatu [online], onet.pl, 9 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-10] .
50. Jest ostateczna decyzja R. Giertycha ws. startu do Senatu [online], polsatnews.pl, 18 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-22] .
51. AnnaA. Mokrzanowska AnnaA., Szykuje się wielki pojedynek Giertych kontra Kaczyński. Tusk ogłosił sensacyjną wiadomość [online], wprost.pl, 27 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-28] .
52. BarbaraB. Bodalska BarbaraB., Wybory. Nieoczekiwane zestawienie w Świętokrzyskiem: Giertych i Kaczyński? [online], euractiv.pl, 28 sierpnia 2023 [dostęp 2023-10-17] .
53. Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2023 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2023-10-18] .
54. Posłowie X kadencji: Roman Giertych [online], sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-22] .
55. Giertych otrzymał ważną funkcję w KO. Rekomendował go Tusk [online], wprost.pl, 17 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-17] .
56. PiotrP. Białczyk PiotrP., Giertych znów złamał dyscyplinę. Projekt aborcyjny upadł w Sejmie [online], interia.pl, 12 lipca 2024 [dostęp 2024-07-12] .
57. Giertych nie zagłosował w sprawie aborcji. Tusk: zostanie zawieszony [online], tvp.info, 12 lipca 2024 [dostęp 2024-07-12] .
58. Sąd: Roman Giertych ma przeprosić Adama Michnika, wyborcza.pl, 26 września 2007 [zarchiwizowane 2014-10-06] .
59. SergiuszS. Sachno SergiuszS., Giertych wygrał z „Faktem” [online], wprost.pl, 5 lutego 2009 [dostęp 2023-11-01] .
60. MariuszM. Jałoszewski MariuszM., Giertych znowu wygrał z internetowymi hejterami [online], wyborcza.pl, 30 września 2016 [dostęp 2020-03-18] .
61. MariuszM. Jałoszewski MariuszM., Giertych wygrał sprawę o hejterskie komentarze. Wyrok może zrewolucjonizować polski internet [online], oko.press, 22 kwietnia 2017 [dostęp 2020-03-18] .
62. „Mamy do czynienia z próbą zastraszania adwokatów”. Giertych przed Izbą Dyscyplinarną SN [online], polsatnews.pl, 9 maja 2019 [dostęp 2023-11-01] .
63. Izba Dyscyplinarna SN oddaliła kasację prokuratora generalnego ws. Giertycha [online], forsal.pl, 11 lutego 2020 [dostęp 2023-11-01] .
64. AdamA. Zygiel AdamA., Roman Giertych i Ryszard Krauze zatrzymani przez CBA [online], rmf24.pl, 15 października 2020 [dostęp 2023-11-01] .
65. KarolinaK. Kołodziejczyk KarolinaK., Roman Giertych w szpitalu. Prokuratura o „symulowaniu braku świadomości” [online], wp.pl, 16 października 2020 [dostęp 2023-11-01] .
66. DanielD. Flis DanielD., Mec. Dubois: nie wiemy, jakie dokumenty CBA zabrało z kancelarii Giertycha [online], oko.press, 19 października 2020 [dostęp 2023-11-01] .
67. Porażka prokuratury w sprawie, w której zatrzymano Romana Giertycha [online], polityka.pl, 16 października 2020 [dostęp 2023-11-01] .
68. PiotrP. Żytnicki PiotrP., Prokuratorka napisała, że Roman Giertych spał. Jej szef: To było tylko niewiążące wrażenie [online], wyborcza.pl, 30 listopada 2020 [dostęp 2023-11-01] .
69. KamilK. Dziubka KamilK., Porażka prokuratury w sprawie Giertycha. Ryszard Krauze i reszta na wolności [online], onet.pl, 17 października 2020 [dostęp 2023-11-01] .
70. Sąd: Roman Giertych może pracować jako adwokat [online], onet.pl, 17 listopada 2020 [dostęp 2023-11-01] .
71. PiotrP. Żytnicki PiotrP., Giertych nie jest podejrzanym. Sąd ostro o metodach prokuratury: Bezprawne i nieetyczne [online], wyborcza.pl, 3 grudnia 2020 [dostęp 2023-11-01] .
72. WojciechW. Czuchnowski WojciechW., TomaszT. Nyczka TomaszT., PiotrP. Żytnicki PiotrP., Czego szukali u Giertycha? Sąd znów wytyka prokuraturze błędy i każe oddać dokumenty z rewizji [online], wyborcza.pl, 18 grudnia 2020 [dostęp 2023-11-01] .
73. MichałM. Wróblewski MichałM., Roman Giertych musi wrócić do Polski. Dostał „ultimatum” [online], wp.pl, 31 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-01] .
74. Komunikat Rzecznika Prasowego Prokuratury Regionalnej w Lublinie dotyczący zarzutów wobec Romana G. w sprawie działania na szkodę spółki [online], gov.pl, 10 grudnia 2021 [dostęp 2023-11-01] .
75. Sąd nie zgodził się na aresztowanie Romana Giertycha [online], onet.pl, 29 marca 2022 [dostęp 2023-11-01] .
76. MagdalenaM. Auzbiter MagdalenaM., Sąd nie wyraził zgody na tymczasowe aresztowanie Romana Giertycha [online], rp.pl, 29 marca 2022 [dostęp 2023-11-01] .
77. KrystynaK. Opozda KrystynaK., Giertych triumfuje. Decyzja sądu [online], interia.pl, 29 kwietnia 2022 [dostęp 2023-11-01] .
78. KamilK. Dziubka KamilK., Prokuratorom tropiącym Romana Giertycha mogą grozić zarzuty [online], onet.pl, 28 kwietnia 2022 [dostęp 2023-11-01] .
79. Prokuratura przekroczyła uprawnienia ws. Romana Giertycha? Jest śledztwo [online], wp.pl, 4 lipca 2022 [dostęp 2023-11-01] .
80. WojciechW. Czuchnowski WojciechW., Komisja Europejska: sprawa Giertycha, „lex Obajtek” i Agory jako przykłady łamania praworządności [online], wyborcza.pl, 21 lipca 2021 [dostęp 2023-11-01] .
81. Stan oskarżenia. Prokuratura w latach 2016–2022, hfhr.pl, luty 2022, s. 56 [zarchiwizowane 2022-03-14] .
82. AnnaA. Wójcik AnnaA., Europosłowie: w sprawie KPO Komisja nie może iść na kompromisy [online], oko.press, 27 czerwca 2022 [dostęp 2023-11-01] .
83. Poland – candidate data, University of Essex [zarchiwizowane 2015-02-26]  (ang.).
84. Wybory 1997, pkw.gov.pl [zarchiwizowane 2001-11-23] .
85. Wybory parlamentarne 2001 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2024-06-08] .
86. Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzone na dzień 25 września 2005 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2024-06-08] .
87. Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzone na dzień 21 października 2007 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2024-06-08] .
88. BarbaraB. O’Driscoll BarbaraB., Zmów zdrowaśkę. Historia Marii i Jędrzeja Giertychów, Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2007, s. 20 .
89. DorotaD. Kowalska DorotaD., Franciszek, Jędrzej, Maciej, Roman… Giertychowie, czyli rodzina politycznie zakorzeniona [online], polskanews.pl, 10 listopada 2017 [dostęp 2023-11-01] .
90. Uniwersytet Zielonogórski: Duda przyznał tytuł, Giertych profesorem belwederskim [online], wyborcza.pl, 23 marca 2021 [dostęp 2023-12-31] .
91. MonikaM. Piorun MonikaM., Adwokatka kościelna z 4 dzieci i doktoratem. Kim jest żona Romana Giertycha? [online], natemat.pl, 16 października 2020 [dostęp 2023-11-01] .
92. RafałR. Przedmojski RafałR., Sikorski odznaczył Giertycha [online], wprost.pl, 2 stycznia 2009 [dostęp 2009-12-13] .
93. MichałM. Karnowski MichałM., Chowany na wodza, czyli historia Romana Giertycha, „Dziennik Polska-Europa-Świat”, 6 kwietnia 2007 . Brak numerów stron w czasopiśmie

Linki zewnętrzne

• Posłowie V kadencji: Roman Giertych [online], sejm.gov.pl [dostęp 2015-06-18] .

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000078641482
• VIAF: 101859074
• LCCN: n96049174
• GND: 120378671
• SUDOC: 264944623
• NKC: js20061027024
• PLWABN: 9810643611805606
• NUKAT: n96100949
• LIH: LNB:BzWw;=Ca

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3905402