Ryszard Krynicki

Ryszard Krynicki
Ilustracja
Ryszard Krynicki (2018)
Data i miejsce urodzenia

28 czerwca 1943
St. Valentin

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Ilona Witkowska i Ryszard Krynicki na IX Festiwalu Góry Literatury (2023)

Ryszard Krynicki (ur. 28 czerwca 1943 w St. Valentin) – polski poeta, tłumacz literacki i wydawca. Zaliczany jest do poetów Nowej Fali[1][2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył II Liceum Ogólnokształcące w Gorzowie Wielkopolskim, następnie podjął studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[3].

Debiutował w 1964 w poznańskim klubie „Od Nowa”, gdy po raz pierwszy publicznie wygłosił swój utwór (pozbawiony tytułu). Pierwszy jego wiersz drukiem, pt. Wczasowstąpienie, ukazał się dwa lata później w czasopiśmie „Pomorze”. W 1968 opublikował arkusz Pęd pogoni, pęd ucieczki, zamieszczony w wydanym rok później pierwszym tomie poetyckim Akt urodzenia[3]. Publikował również w emigracyjnym tygodniku „Wiadomości”[4].

W latach 70. oraz 80. związany z opozycją. Był sygnatariuszem Listu 59, stanowiącego protest przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W konsekwencji od 1976 do 1980 był objęty zakazem druku[1]. Był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników, od 1977 do 1981 publikował w czasopiśmie „Zapis”[5]. W 1980 uczestniczył w głodówce w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej, zorganizowanej na znak solidarności z więzionymi wówczas Dariuszem Kobzdejem i Mirosławem Chojeckim[6]. Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[7]. Był autorem tekstów w opozycyjnych czasopismach – „Solidarności Wielkopolski”, „Obserwatorze Wielkopolskim” i „Bez Debitu”. Publikował również w kwartalniku „Zeszyty Literackie”[5].

W 1988 współtworzył w Poznaniu wydawnictwo a5, specjalizujące się w wydawaniu książek poetyckich. Od 1991 prowadzi to przedsiębiorstwo (przeniesione później do Krakowa) wraz z żoną Krystyną Krynicką[3]. Jest autorem słów piosenki Świat w obłokach, którą wykonywali Marek Grechuta i Grzegorz Turnau. W 2014 ukazał się cykl rozmów z poetą zatytułowany Gdybym wiedział. Rozmowy z Ryszardem Krynickim[8].

W 2015 został członkiem krajowym czynnym Polskiej Akademii Umiejętności[9]. Do sierpnia 2020 należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[10].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Jest laureatem m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich i Nagrody Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego. W marcu 2005 został wyróżniony nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za książkę Kamień, szron[11], za którą nominowany był także do Nagrody Literackiej „Nike”. W 2008 otrzymał Nagrodę Poetycką „Kamień”, przyznawaną podczas Lubelskiego Festiwalu „Miasto Poezji”, a w 2015 został laureatem Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta[12]. Nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2014 w kategorii tłumaczenie na język polski za tłumaczenie książki Psalm i inne wiersze Paula Celana[13]. W 2021 Ryszard Krynicki został laureatem Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt pracy twórczej[14].

W 2005 został uhonorowany przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[15]. Został laureatem Nagrody Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego (2014)[16] oraz Nagrody PAU im. Erazma i Anny Jerzmanowskich (2023)[17].

W 2018 otrzymał honorowe obywatelstwo Poznania[18].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Poezja

[edytuj | edytuj kod]
  • Pęd pogoni, pęd ucieczki (Zrzeszenie Studentów Polskich, Warszawa 1968)
  • Akt urodzenia (Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1969)
  • Organizm zbiorowy (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975)
  • Nasze życie rośnie (Instytut Literacki, Paryż 1978)
  • Niewiele więcej (Krakowska Oficyna Studentów, Kraków 1981)
  • Jeżeli w jakimś kraju (Galeria Bez Miejsca, Poznań 1982)
  • Wiersze, głosy (Galeria Bez Miejsca, Poznań 1985)
  • G (Biuro Literackie, Legnica 1999)
  • Kamień, szron (Wydawnictwo a5, Kraków 2004)
  • Wiersze wybrane (Wydawnictwo a5, Kraków 2009)
  • Przekreślony początek. Dwadzieścia dwa wiersze z lat 1965–2010 (Biuro Literackie, Wrocław 2013)
  • Wiersze wybrane (Wydawnictwo a5, Kraków 2014)
  • Haiku. Haiku mistrzów (Wydawnictwo a5, Kraków 2014)
  • Pęd pogoni, pęd ucieczki (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2016)
  • Język, to obnażone serce. Niezabliźniony świat. 70 wierszy (Universitas, Kraków 2023)

Pozostałe

[edytuj | edytuj kod]
  • Gdybym wiedział. Rozmowy z Ryszardem Krynickim (Biuro Literackie, Wrocław 2014)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Ryszard Krynicki. culture.pl. [dostęp 2015-04-01].
  2. ↑ Cień Nowej Fali. W: Janusz Drzewucki: Charakter pisma. Szkice o polskiej poezji współczesnej. Kraków-Warszawa: Instytut Książki-„Twórczość”, 2015. ISBN 978-83-61005-24-7.
  3. ↑ a b c Ryszard Krynicki. teatrnn.pl. [dostęp 2015-04-01].
  4. ↑ Nasi autorzy. Jerzy Narbutt. „Wiadomości”. Nr 26 (1631), s. 6, 3 lipca 1977. [dostęp 2017-05-31]. 
  5. ↑ a b Ryszard Krynicki. slownik-niezaleznidlakultury.pl. [dostęp 2015-04-01].
  6. ↑ Grzegorz Waligóra: Głodówka w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej. encysol.pl. [dostęp 2023-07-15].
  7. ↑ Apel (64 intelektualistów wraz z załączonym suplementem zawierającym nazwiska sygnatariuszy apelu). karta.org.pl. [dostęp 2020-09-26].
  8. ↑ Gdybym wiedział. Rozmowy z Ryszardem Krynickim. biuroliterackie.pl, 16 grudnia 2014. [dostęp 2021-08-05].
  9. ↑ Członkowie. „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności”. Rok 2015/2016, s. 24, 2016. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. [dostęp 2017-10-26]. 
  10. ↑ Rezygnujemy z członkostwa w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich. „Zeszyty Literackie”, 14 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-21].
  11. ↑ Laureaci nagrody „Krakowskiej Książki Miesiąca” w latach 2009–1995. biblioteka.krakow.pl. [dostęp 2023-10-17].
  12. ↑ Laureat Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta 2015. fundacjaherberta.com. [dostęp 2015-03-31].
  13. ↑ Nominowani 2014. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 2015-12-07].
  14. ↑ Wrocław: Ryszard Krynicki laureatem Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt twórczości. wnp.pl, 18 maja 2021. [dostęp 2021-06-21].
  15. ↑ Medal Gloria Artis dla twórców i działaczy kultury. wp.pl, 5 października 2005. [dostęp 2015-04-01].
  16. ↑ Nagroda im. Jana Parandowskiego. Dotychczasowi laureaci. Polski PEN Club. [dostęp 2019-09-18].
  17. ↑ Nagroda im. Erazma i Anny Jerzmanowskich: Laureaci Nagrody. pau.krakow.pl. [dostęp 2023-06-21].
  18. ↑ Uroczysta sesja w Ratuszu. poznan.pl, 29 czerwca 2018. [dostęp 2018-07-22].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]