Sabiha Sultan

Rukije Sabiha Sultan
Ilustracja
Imię i nazwisko

Osmański: رقیه صبیحه سلطان
Turecki: Rukiye Sabiha Sultan

Data i miejsce urodzenia

19 marca 1894
Pałac Ortaköy, Ortaköy, Stambuł, Imperium Osmańskie

Data i miejsce śmierci

26 sierpnia 1971 (77 lat)
Çengelköy, Stambuł, Turcja

Miejsce spoczynku

Cmentarz Aşiyan Asri

Rodzice

Mehmed VI
Nazikeda Kadın

Małżeństwo

Şehzade Ömer Faruk Efendi

Dzieci

Fatma Neslişah Sultan
Zehra Hanzade Sultan
Necla Hibetullah Sultan

Odznaczenia
Order Medżydów (Imperium Osmańskie) Order Dobroczynności (Imperium Osmańskie)
Multimedia w Wikimedia Commons

Rukije Sabiha Sultan (osmańskoturecki: رقیہ صبیحه سلطان; „urok” i „poranek” lub „piękna”; po 1952 r. Sabiha Osmanoğlu; ur. 19 marca 1894, zm. 26 sierpnia 1971) – księżniczka osmańska, trzecia i ostatnia córka sułtana Mehmeda VI i jego pierwszej żony Nazikeda Kadın. Była pierwszą żoną Şehzade'a Ömera Faruka, syna kalifa Abdulmecida II i Şehsuvara Hanıma.

Wczesne życie

[edytuj | edytuj kod]

Przyszła na świat 19 marca 1894 roku w rodzinnym pałacu w Ortaköy[1] jako córka Mehmeda VI, syn Abdulmejida I, i Gülistu Kadına. Matką była pierwsza żona jej ojca, Nazikeda Kadın[2], córka Hasana Marshana i Fatmy Horecan Aredby. Sabiha była trzecią i najmłodszą córką pary. Przez skomplikowany poród Nazikeda nie mogła później mieć kolejnych dzieci[1][2].

Sabiha miała dwie siostry, Münire Fenire Sultan, starszą od niej o 6 lat, oraz Fatmę Ulviye Sultan, starszą od niej o 2 lata[3]. Miała także przyrodniego brata, młodszego o 18 lat Şehzade Mehmeda Ertuğrula, urodzonego przez drugą żonę jej ojca, Müveddet Kadin[3][4][5].

Sabiha i jej siostra Ulviye uczyły się u Refika Beya[6], syna Mihrifeleka Hanima, drugiej gospodyni sułtana Abdülmecida I, oraz u Mlle Voçino. Ćwiczyły grę na fortepianie[7].

Małżeństwo

[edytuj | edytuj kod]

Sabiha Sultan była najbardziej podziwianą księżniczką swojego pokolenia. Ci, którzy ją znali, jak np. turecki poeta Yahya Kemal, często ją chwalili, mówiąc, że jest „inna” od reszty kobiet z rodziny cesarskiej[8].

Kiedy jej ojciec objął tron w 1918 roku, Sabiha wciąż była niezamężna. Miała jednak kilku zalotników[8]: Raufa Orbaya, krewnego Sazkara Hanıma, jednej z małżonków sułtana Abdülhamida II[9]; Mahmuda Kemaal Paszę, członka rządu; Babanzade Fuad Beya, starszego oficera; Suphi Bey z Damaszku, kapitana armii; Mehmed Ali Pasza, bratanka wielkiego wezyra Ahmeda Muhtara Paszy[10].

Wszyscy zostali natychmiast odrzuceni[8], ponieważ Sabiha wyraziła chęć poślubienia Şehzade'a Ömera Faruka, jej drugiego kuzyna, syna przyszłego kalifa Abdülmecida II i wnuka sułtana Abdülaziza.

Ślub

[edytuj | edytuj kod]
Sabiha Sultan (trzecia od prawej) w dniu ślubu. Razem z nią, od lewej do prawej: jej siostra Ulviye, szwagierka Dürrüşehvar, matka Nazikeda, przyrodni brat Ertuğrul i teściowa Şehsuvar.

Początkowo jej życzenie zostało odrzucone, ponieważ między rodziną Sabihy, potomkami sułtana Abdülmecida I, a rodziną Faruka, potomkami Abdülaziza (obaj byli przyrodnimi braćmi), trwał konflikt w związku z podejrzaną śmiercią Abdülaziza. Przypuszczano, że został zamordowany przez zwolenników Abdülmecida I[11]. Ostatecznie matki młodych, Şehzade Ömera Faruka i Nazikeda Kadın, wstawiły się za nimi u swoich małżonków, uzyskując zgodę na małżeństwo, które mogło przyczynić się do pogodzenia rodziny[12].

Ślub odbył się 20 kwietnia 1920 roku w Pałacu Topkapi[13]. Celebransem był Şeyhülislam Hayrizade Ibrahim Efendi oraz przedstawiciele małżonków: Başkatip Ali Fuad Bey ze strony Sabiha i Ömer Yaver Pasha ze strony Faruka[14]. Przyjęcie odbyło się w Pałacu Yildiz[15][16][17][18].

Początkowo para osiedliła się w willi w Rumeli Hisarı, ale w październiku 1920 roku ojciec Sabihy podarował jej i jej siostrze Ulviye Sultan dwa pałace w Nişantaşı. Rezydencje były znane jako Pałace Bliźniacze. Małżonkowie zdecydowali się mieszkać w Nişantaşı zimą. Rumeli Hisarı stała się ich letnim domem[19].

Wydanie i wygnanie

[edytuj | edytuj kod]

W ciągu następnych trzech lat małżonkom urodziły się dwie córki. Pierwsza, Fatma Neslişah Sultan[3][20], przyszła na świat w 1921 roku, a po dwóch latach, zaledwie sześć miesięcy przed wygnaniem rodziny cesarskiej z Turcji[21], urodziła się Zehra Hanzade Sultan[3][22]. Faruk i ojciec Sabihy przebywali wówczas w Szwajcarii – Sabiha dołączyła do ojca i męża wraz z córkami, podróżując Orient Expressem. Ze Szwajcarii przenieśli się do Nicei, gdzie urodziła się ostatnia córka Sabihy i Faruka, Necla Hibetullah Sultan[3][18][23].

W 1930 roku Sabiha i Faruk gościli w swoim domku kuzyna Şehzade Ibrahima Tevfika i jego rodzinę, w tym jego najmłodszą córkę, Fevziye Sultan[24][25]. W domu mieszkała też matka Sabihy, Nazikeda Kadın, która zajmowała pokój gościnny. Okazjonalnie przebywał tu jej pasierb Şehzade Mehmed Ertuğrul, gdy przyjeżdżał w odwiedziny do przyrodniej siostry i siostrzenicy[25].

W 1938 roku Sabiha wraz z rodziną, w tym matką, przeprowadziła się do Aleksandrii w Egipcie, gdzie w 1941 roku zmarła już chora Nazikeda[26].

W 1940 roku, 19 września, Sabiha była obecna na ślubie swojej córki Hanzade z egipskim księciem Mehmedem Ali Ibrahimem[3]. Z kolei 26 września odbył się ślub jej drugiej córki Neslişah z Mohamedem Abdelem Moneimem, synem ostatniego kedywa Egiptu Abbasa Hilmi II[27][28]. Córka Necla wyszła za mąż za egipskiego księcia Amira Ibrahima trzy lata później[3].

Rozwód

[edytuj | edytuj kod]

Po ślubach córek małżeństwo Sabihy i Faruka popadło w kryzys. Faruk zakochał się w jednej ze swoich kuzynek, Mihribanie Mihrişah Sultan[29].

W 1944 roku, po śmierci kalifa Abdülmecida II, rodzina zebrała się, aby wybrać nową głowę cesarskiego rodu Osmanów. Sabiha stanęła po stronie Faruka na korzyść Şehzade Ahmeda Nihada, który ostatecznie objął to stanowisko[30]. Faruk skorzystał z okazji, aby oskarżyć Sabihę o manipulowanie córkami w celu skierowania ich przeciwko niemu i poprosił o rozwód[31], który udało mu się uzyskać 5 marca 1948 roku[27]. Dziesięć lat później Faruk rozwiódł się z Mihrişah. Oświadczył, że „rozwiódł się z najlepszą kobietą, aby poślubić najgorszą”[32].

Ostatnie lata

[edytuj | edytuj kod]

Po rozwodzie Sabiha opuściła willę w Maadi i przeprowadziła się do Heliopolis, do małego mieszkania bliżej domu córki Neslişah. Poprosiła córkę Hanzade, mieszkającą wówczas w Paryżu, aby w jej domu w Kairze mogła przechować meble i dobytek, który nie zmieścił się w nowym mieszkaniu. Hanzade zgodziła się, ale w 1952 roku, wraz z rewolucją egipską, która doprowadziła do wypędzenia z kraju rodziny królewskiej, wszyscy Osmanowie przebywający w Egipcie zostali wygnani, a ich majątek skonfiskowany[33].

Rodzina Sabihy uciekła do Europy, gdzie mieszkała u swoich córek w Montreux i Paryżu[34]. Przez pewien czas mieszkała z siostrzeńcem Sultanzade Sabahaddinem Beyem, synem kuzynki Senihy Sultan[35].

W 1952 roku rząd turecki wycofał decyzję o wygnaniu księżniczek. Sabiha natychmiast zdecydowała się na powrót do Stambułu, gdzie zgodnie z ustawą o nazwiskach z 1934 roku przyjęła imię Sabiha Osmanoğlu. Osiadła w dzielnicy Nişantaşı, gdzie niegdyś znajdował się jej pałac[34].

Śmierć

[edytuj | edytuj kod]

Rukije Sabiha Sultan zmarła 26 sierpnia 1971 roku w swoim domu w wieku 77 lat. Została pochowana na cmentarzu Aşiyan Asri w Stambule[17][23].

Dzieci

[edytuj | edytuj kod]
Nazwa Narodziny Śmierć Notatki
Fatma Neslişah Sultan 2 lutego 1921[36] 2 kwietnia 2012[36] Raz żonaty i miał syna i córkę; zmarł w Stambule w Turcji[36]
Zehra Hanzade Sultan 12 września 1923[37] 19 marca 1998[37] Raz żonaty i miał syna i córkę; zmarł w Paryżu, Francja[37]
Hibetullah Necla Sultan 16 maja 1926[36] 6 października 2006[36] Urodzony w Nicei we Francji; raz ożenił się i miał syna; zmarł w Lizbonie w Portugalii[36]

Pochodzenie

[edytuj | edytuj kod]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Mahmud II
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4. Abdulmejid I
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Bezmiâlem Sultan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Mehmed VI
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Tahir Çaçba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. Gülistu Kadın
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. Sabiha Sultan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. Hasan Marshan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Nazikeda Kadın
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7. Fatma Horecan Aredba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Bardakçı 2017, str. 9–10
  2. ↑ a b Açba 2004, str. 66, 77
  3. ↑ a b c d e f g Jamil ADRA, Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005, 2005, str. 35-36.
  4. ↑ Sakaoğlu 2008, str. 708–709.
  5. ↑ Uluçay 2011, str. 262, 265
  6. ↑ Bardakçı 2017, str. 68–69
  7. ↑ Sakaoğlu 2008, str. 709.
  8. ↑ a b c Bardakçı 2017, str. 11, 13.
  9. ↑ Açba 2004, str. 83.
  10. ↑ Sakaoğlu 2008, str. 710.
  11. ↑ Bardakçı 2017, str. 27.
  12. ↑ Bardakçı 2017, str. 28.
  13. ↑ Bardakçı 2017, str. 29.
  14. ↑ Açba 2004, str. 101.
  15. ↑ Sakaoğlu 2008, str. 710–711.
  16. ↑ Bardakçı 2017, str. 30.
  17. ↑ a b Uluçay 2011, str. 266.
  18. ↑ a b Açba 2004, str. 102.
  19. ↑ Bardakçı 2017, str. 31.
  20. ↑ Bardakçı 2017, str. 31–32.
  21. ↑ Bardakçi 2017, str. 70 .
  22. ↑ Bardakçı 2017, str. 47.
  23. ↑ a b Sakaoglu 2008, str. 711.
  24. ↑ Bardakçı 2017, str. 141.
  25. ↑ a b Bardakçi 2017, str. 142.
  26. ↑ Bardakçı 2017, str. 152–154.
  27. ↑ a b Bardakçi 2017, str. 171.
  28. ↑ Açba 2004, str. 105 nr 16.
  29. ↑ Bardakçı 2017, str. 205.
  30. ↑ Bardakçı 2017, str. 207
  31. ↑ Bardakçı 2017, str. 208
  32. ↑ Bardakçı 2017, str. 209.
  33. ↑ Bardakçı 2017, str. 265–266.
  34. ↑ a b Bardakçi 2017, str. 266.
  35. ↑ Bardakçı 2017, str. 216.
  36. ↑ a b c d e f Bardakçı 2017, str. XVI.
  37. ↑ a b c Bardakçı 2017, str. XIV.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Açba, Leyla (2004). Bir Çerkes prensesinin harem hatıraları. L & M. ISBN 978-9-756-49131-7
  • Bardakçı, Murat (2017). Neslishah: The Last Ottoman Princess. Oxford University Press. ISBN978-9-774-16837-6
  • Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. ISBN 978-9-753-29623-6
  • Uluçay, M. Çağatay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ötüken. ISBN 978-9-754-37840-5