Saussurea alpejska

Saussurea alpejska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

saussurea

Gatunek

saussurea alpejska

Nazwa systematyczna
Saussurea alpina (L.) DC.
Ann. Mus. Natl. Hist. Nat. xvi. (1810) 198[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Saussurea alpejska[4], opierstka alpejska[5] (Saussurea alpina Spreng) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae). Nazwę rodzajową nadano dla uczczenia szwajcarskiego botanika i mineraloga Théodore de Saussurea. Występuje tylko w arktycznych obszarach i tundrach Europy Północnej i Azji oraz w Alpach i Tatrach w Europie Środkowej. W Polsce występuje tylko w Tatrach i jest rzadka[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Łodyga
Pojedyncza, wzniesiona, gruba, o wysokości 5–30 cm, w górnej części kutnerowata. Nie jest oskrzydlona[6].
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Dolne liście na wąsko oskrzydlonych ogonkach, szerokolancetowate i niemal całobrzegie, wyższe węższe, mniejsze, oraz krótkoogonkowe lub siedzące[5]. Są niemal całobrzegie, lub słabo, odlegle ząbkowane, na spodniej stronie pajęczynowato-wełnisto owłosione[6].
Kwiaty
Zebrane w kilka lub kilkanaście walcowatodzwonkowych, siedzących lub wyrastających na krótkich szypułkach koszyczków. Pojedynczy koszyczek ma wraz z kwiatami długość 1,5–2 cm. Łuski okrywy zazwyczaj ciemne, często brudnofioletowo nabiegłe. Mają ciemniejsze brzegi, zewnętrzne łuski są zazwyczaj podługowate i węższe od wewnętrznych[6]. Wszystkie kwiaty w koszyczku są obupłciowe rurkowate i jasnofioletowe. Kielich w postaci puchu kielichowego[5]. Słupek z dwoma łukowato zagiętymi znamionami, pręcików 5, krótszych od słupka. Kwiaty mają lekki waniliowy zapach[7].
Owoc
Niełupki o długości ok. 3–4 mm, z dwoma rzędami włosków puchu kielichowego. Włoski zewnętrzne są szczecinkowate i ok. trzykrotnie krótsze od piórkowatych włosków wewnętrznych[6].
  • Morfologia
    Morfologia
  • Kwiatostan
    Kwiatostan
  • Owocostan
    Owocostan

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Rośnie na trawiastych zboczach i upłazach. Kwitnie od lipca do września[6]. W Tatrach występuje głównie w piętrze kosodrzewiny i piętrze halnym, tylko sporadycznie można ją spotkać w reglu górnym[5]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Festuco-versicoloris-Seslerietum[8].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Bywa uprawiana jako roślina ozdobna.

 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2012-12-18].
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c d e Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Halina Piękoś-Mirkowa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  6. ↑ a b c d e Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  7. ↑ Alpine Saw-wort, Saussurea alpina – Flowers – NatureGate. [dostęp 2013-08-06].
  8. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.