Skworczyk wulkaniczny
| Aplonis ulietensis | |||
| (J. F. Gmelin, 1789) | |||
 Akwarela (Georg Forster, 1774) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
skworczyk wulkaniczny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Skworczyk wulkaniczny[3] (Aplonis ulietensis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny szpakowatych (Sturnidae). Znany wyłącznie z wyspy Raiatea (Polinezja Francuska). Został odkryty w 1774, nie był już później notowany. Wymarły.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy gatunek opisał naukowo Johann Friedrich Gmelin w 1789. Skworczyk wulkaniczny znany jest z ilustracji akwarelą Georga Forstera z 1774 oraz opisów Johanna Reinholda Forstera i Lathama, które dotyczyły samicy odłowionej pod koniec maja 1774 na wyspie Raiatea podczas drugiej podróży Jamesa Cooka. Okaz ten zaginął; w momencie opisania go przez Lathama (1783) znajdował się w kolekcji Josepha Banksa[1]. Skworczyk wulkaniczny nie jest uznawany przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny[4]. Nie jest również uwzględniany w bazie Integrated Taxonomic Information System. Był przedmiotem systematycznych kontrowersji[1]. Richard Bowdler Sharpe znalazłszy nieoznakowany okaz w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie próbował go połączyć z ilustracją Forstera; później okazało się jednak, że jest to odrębny gatunek – skworczyk skromny (A. mavornata) pochodzący z Mauke[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Według Lathama długość ciała skworczyka wulkanicznego wynosiła około 22 cm (8,5 cala). Upierzenie było ogółem rdzawobrązowe, lotki miały popielate krawędzie. Spód ciała ochrowy. Ogon był popielaty, zaokrąglony, sterówki z brązowymi krawędziami. Nogi ciemnoszare. Język był na końcu rozwidlony, pokryty wypustkami. Dziób był szary. Według Lathama dziób miał na końcu wcięcie, nie wspomniał o tym jednak Forster i nie widać tego na jego ilustracji[1].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje skworczyka wulkanicznego za gatunek wymarły (EX, Extinct)[6]. Nie był notowany po 1774. Andrew Garret prowadził poszukiwania w 1850, jednak wtedy ptaków nie było już na wyspie[1]. Za wymarcie odpowiadają najpewniej zawleczone na wyspę szczury[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 278. ISBN 978-1-4081-5861-6.
- ↑ Aplonis ulietensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Mainatinae Lesson, 1831 - gwarki (wersja: 2020-11-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-24].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nuthatches, Wallcreeper, treecreepers, mockingbirds, starlings, oxpeckers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-24]. (ang.).
- ↑ Fuller, Errol: Extinct Birds. Oxford: Oxford University Press, 2000, s. 314–315. ISBN 0-19-850837-9.
- ↑ a b Raiatea Starling Aplonis ulietensis. BirdLife International. [dostęp 2017-06-15].