Sonet 116 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 116 na język polski przez Konstantego Piotrowskiego z 1836 roku[1][2]

Let me not to the marriage of true minds
Admit impediments. Love is not love
Which alters when it alteration finds,
Or bends with the remover to remove:
O, no! it is an ever-fixèd mark,
That looks on tempests and is never shaken;
It is the star to every wandering bark,
Whose worth’s unknown, although his height be taken.
Love’s not Time’s fool, though rosy lips and cheeks
Within his bending sickle’s compass come;
Love alters not with his brief hours and weeks,
But bears it out even to the edge of doom.

If this be error and upon me proved,
I never writ, nor no man ever loved.
William Shakespeare[3]

Spójnie serc wiernych nie znają przeszkody;
Nie jest już miłość miłością, jeżeli,
Widząc przemianę, chce z nią iść w zawody,
Jeśli z burzącym chęć burzenia dzieli:
Miłość jest wieżą, której nic nie szkodzi —
Nie wstrząśnie wichr nią żaden u wybrzeży;
Gwiazdą przewodnią dla zbłąkanej łodzi —
Sternik wysokość, nie jej wartość mierzy.
Nie błaznem Czasu jest miłość, choć po nią,
Po róże lic jej, sięga jego kosa.
Niech sobie chwile i tygodnie gonią,
To trwa, aż grób li zgotują niebiosa.

Jeśli to myłka, nie pisałbym przecie
I chyba nikt tu nie kochał na świecie.

Sonet 116 (incipit LEt me not to the marriage of true mindes[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Sonet 116 podobnie jak 115, wskazuje na sprzeczność w tradycyjnym ujęciu miłości, w którym jeżeli miłość zmienia się w czasie, oznacza to, że jest niedoskonała, jednakże jeżeli wzrasta w czasie, to jest idealna[6].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[7][8], wygłasza pean na cześć miłości[9][10]. Chociaż sonet ten jest tradycyjnie traktowany jako hymn dla wiecznej i idealnej miłości, współcześnie interpretowany jest jako wyraz zwątpienia w możliwość jej istnienia[9].

W drugim wersie znajduje się odniesienie do przysięgi małżeńskiej z Modlitewnika powszechnego kościołów anglikańskich, natomiast w wersie jedenastym do dnia Sądu Ostatecznego z Apokalipsy św. Jana[11]. Wersy 5–8 zawierają nawiązanie do Sonetów do Laury (sonet 73 Poi che per mio destino[b] oraz 189 Poi che per mio destino[c]) Francesca Petrarki oraz sonetu Thomasa Wyatta My galley charged with forgetfulness[6].

Sonet 116 jest jednym z najbardziej znanych sonetów Szekspira, był oceniany wysoko również przez Samuela Taylora Coleridge’a[12]. W dwunastu z trzynastu zachowanych kopii sonetów, sonet ten chociaż umieszczony jest pomiędzy sonetem 115 a 117, nosi numer 119[6].

Polskie przekłady

[edytuj | edytuj kod]
1836 Niech mi nie mówią, aby związek duszy z duszą, Konstanty Piotrowski [13]
1850 Niech mi nie mówią, aby związek duszy z duszą, Konstanty Piotrowski [14]
1911 Niech mi nie wątpią we związek przyjaźni Artur Górski [15]
1913 W związku dwu duchów nie uznam zawady, Maria Sułkowska [16]
1922 Spójnie serc wiernych nie znają przeszkody; Jan Kasprowicz [4]
1946 Niechaj do prawych umysłów złączenia Aleksander Mierzejewski [17]
1948 Nie zerwie się małżeństwo wiernych sobie duchów, Władysław Tarnawski [18]
1958 Niech małżeństwu dusz w drodze nie stanie Jerzy Pietrkiewicz [19]
1961 Żadnych przeszkód dla myśli szczerych zjednoczenia Wiesław Strzałkowski [20]
1968 W małżeństwie wiernych dusz nie przyznawajmy roli Marian Hemar [21]
1979 Zdrady są w zawiązku dusz wiernych nieznane, Maciej Słomczyński [22]
2011 Nie ma miejsca we wspólnej dwojga serc przestrzeni Stanisław Barańczak [7]
2015 Niech nie nie znam przeszkód w związku dusz oddanych, Ryszard Długołęcki [23]

Kultura masowa

[edytuj | edytuj kod]

W serialu Przystanek Alaska sonet 116 zostaje odczytany na pogrzebie tajemniczego mężczyzny w odcinku 11 (sezon 2) Wszystko marność[24].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. a b c Stephen Booth: Shakespeare's sonnets edited with analytic commentary. New Haven and London: Yale University Press, 1977, s. 378-384. ISBN 978-0-300-08506-8.
  7. a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  8. Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  9. a b Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXIII. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2018-08-14]. (ang.).
  10. Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 469-471. ISBN 0-674-63712-7.
  11. Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 322-323, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  12. Don Paterson: Reading Shakespeare's Sonnets. A New Commentary by Don Paterson.. Londyn: Faber and Faber Ltd., 2010, s. 319-321. ISBN 978-0-571-24505-5.
  13. Konstanty Piotrowski: Poezye Konstantego Piotrowskiego. Berdyczów: W Drukarni XX. Karmelitów, 1836.
  14. Konstanty Piotrowski: Wybór sonetów Szekspira, Miltona i lorda Bajrona : z dodatkiem Hymnu Miltona. Wilno: drukiem T. Glücksberga księgarza i typografa szkół biał. naukowego okręgu, 1850.
  15. Artur Górski (tłum.). William Szekspir. Sonety.. „Sfinks. Czasopismo Literackie, Artystyczne i Naukowe”, s. 21-27, 1911. 
  16. Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  17. Aleksander Mierzejewski (tłum.). Nowe przekłady z poezji angielskiej. „Dziennik Polski”, s. 5, 1946. 
  18. Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  19. Jerzy Pietrkiewicz: Antologia liryki angielskiej (1300-1956). Londyn: Veritas, 1958.
  20. Wiesław Strzałkowski: William Szekspir. Sonety.. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1961.
  21. Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  22. Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  23. Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.
  24. Przystanek Alaska odc. All Is Vanity w bazie IMDb (ang.)

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]