Stanisław Stroński

Stanisław Stroński
Data i miejsce urodzenia	18 sierpnia 1882 ; Nisko
Data i miejsce śmierci	20 października 1955 ; Londyn
	Poseł na Sejm Krajowy Galicji X kadencji
Okres	od 5 grudnia 1913; do 14 marca 1914
	Poseł I kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1 grudnia 1922; do 27 listopada 1927
Przynależność polityczna	Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe
	Poseł II kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 27 marca 1928; do 30 sierpnia 1930
Przynależność polityczna	Związek Ludowo-Narodowy
	Poseł III kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 9 grudnia 1930; do 10 lipca 1935
Przynależność polityczna	Stronnictwo Narodowe
	Wiceprezes Rady Ministrów RP na uchodźstwie
Okres	od 30 września 1939; do 26 grudnia 1939
Przynależność polityczna	Stronnictwo Narodowe
	Minister bez teki RP na uchodźstwie
Okres	od 30 września 1939; do 18 lipca 1940
Przynależność polityczna	Stronnictwo Narodowe
	Minister informacji RP na uchodźstwie
Okres	od 20 lipca 1940; do 14 lipca 1943
Przynależność polityczna	Stronnictwo Narodowe
Następca	Stanisław Kot
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Stanisław Stroński (ur. 18 sierpnia 1882 w Nisku, zm. 20 października 1955 w Londynie) – polski filolog romanista, publicysta i polityk związany z ruchem narodowym, wiceprezes i minister w Rządzie RP na uchodźstwie, poseł na Sejm I, II i III kadencji w II RP z ramienia Stronnictwa Chrześcijańska-Narodowego, Związku Ludowo-Narodowego oraz Stronnictwa Narodowego.

Życiorys

członek Związku Młodzieży Polskiej „Zet” (tajnej organizacji działającej w polskich skupiskach akademickich trzech zaborów, założonej w 1887)
od 1904 członek Stowarzyszenia Demokratyczno-Narodowego (Narodowa Demokracja)
od 1905 członek Ligi Narodowej
1908 – jeden z twórców grupy Rzeczpospolita
1909 – uzyskał doktorat na uniwersytecie w Paryżu
od 1909 docent filologii romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego
1913–1914 – poseł do Sejmu Krajowego we Lwowie
w 1914 roku jako przedstawiciel Konserwatywnego Centrum był członkiem sekcji zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego^[1]
1914–1917 – internowany przez Austriaków
1918–1919 – członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu
od 1919 – profesor filologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
1920–1924 – redaktor warszawskiego dziennika Rzeczpospolita i Warszawianka (1924–1928)
1927–1939 – profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
1922–1935 – poseł na Sejm RP początkowo z ramienia Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego, potem Związku Ludowo-Narodowego, a następnie Stronnictwa Narodowego
1936–1938 – związany blisko z Frontem Morges i generałem Władysławem Sikorskim
1939–1943 – w rządzie emigracyjnym Władysława Sikorskiego wicepremier i minister informacji i dokumentacji.
1945–1948 i 1950–1954 – prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie
od 1950 członek założyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie
od 1951 – profesor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie

Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wokół literatury prowansalskiej, a zwłaszcza wokół trubadurów. W tej dziedzinie jest uważany za jednego z najważniejszych uczonych XX wieku, a jego prace są do tej pory cytowane we współczesnej, polskiej i zagranicznej, literaturze przedmiotu^[2].

Stroński był też autorem wielu tekstów historycznych i publicystycznych. Jest twórcą sformułowania Cud nad Wisłą^[3], powstałego przez analogię do Cudu nad Marną. Endecja rozpowszechniała ten tytuł, aby zminimalizować rolę Piłsudskiego w zwycięstwie nad bolszewikami w 1920, do czasu kiedy wyszło na jaw, że gen. Tadeusz Rozwadowski miał poważny udział w opracowaniu planu bitwy, która zapoczątkowała klęskę armii sowieckiej.

Autor artykułu prasowego Zawada, który stał się zaczątkiem kampanii nienawiści przeciwko pierwszemu prezydentowi RP Gabrielowi Narutowiczowi, zakończonej jego zamordowaniem. Po tym fakcie Stroński opublikował w „Rzeczpospolitej” artykuł Ciszej nad tą trumną…, w którym próbował zrzucić z prawicy odpowiedzialność za zabójstwo prezydenta. Był powszechnie uważany za moralnego sprawcę zabójstwa.

Stanisław Stroński w 1939 w rozmowie z Adamem Pragierem uznał, że to, co robił w 1922, jest najcięższym błędem jego życia^[4].

Zmarł 20 października 1955 roku w Londynie. Został pochowany na St Mary’s Roman Catholic Cemetery na Kensal Green w Londynie (kwatera NE, grób nr 502)^[5].

Rodzina

Był synem Kajetana (1854–1931), inżyniera drogowego, i Emilii Loevy (1856–1915), córki żydowskiego lekarza w Nisku. Miał sześcioro rodzeństwa.

Od 7 lutego 1907 był mężem Henryki z Jarockich^[6].

Zobacz też

Zapluty karzeł reakcji

Przypisy

↑ Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 146.
↑ S. Stroński, Le Troubadour Elias de Barjols, Toulouse, Privat, 1906; S. Stroński, Le Troubadour Folquet de Marseille, Cracovie, Académie des Sciences-Éditions du Fonds Osławski 1910; S. Stroński, La Légende amoureuse de Bertran de Born, Paris, Champion, 1914.
↑ Sławomir Z. Frątczak. Cud nad Wisłą. „Tygodnik Katolicko-Narodowy Głos”. Nr 32-33, 2005.
↑ Adam Pragier, Ciszej nad tą trumną!, Wiadomości 14 (1410), 8 kwietnia 1973, Londyn.
↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-20] (pol.).
↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 702. [dostęp 2021-10-22].

Linki zewnętrzne

Stanisław Stroński – Internetowy Polski Słownik Biograficzny

[Konstanty_Srokowski_N_K_N-1] Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 146.

[2] S. Stroński, Le Troubadour Elias de Barjols, Toulouse, Privat, 1906; S. Stroński, Le Troubadour Folquet de Marseille, Cracovie, Académie des Sciences-Éditions du Fonds Osławski 1910; S. Stroński, La Légende amoureuse de Bertran de Born, Paris, Champion, 1914.

[Frątczak2005-3] Sławomir Z. Frątczak. Cud nad Wisłą. „Tygodnik Katolicko-Narodowy Głos”. Nr 32-33, 2005.

[kpbc.umk-doccontent-3446-4] Adam Pragier, Ciszej nad tą trumną!, Wiadomości 14 (1410), 8 kwietnia 1973, Londyn.

[5] Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-20] (pol.).

[6] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 702. [dostęp 2021-10-22].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

W dniu zaprzysiężenia	Władysław Sikorski Stanisław Stroński (SN) Adam Koc August Zaleski
Późniejsi członkowie rządu	Jan Stańczyk (PPS) Józef Haller von Hallenburg (SP) Aleksander Ładoś (SL) Marian Seyda (SN) Kazimierz Sosnkowski Stanisław Kot (SL) Henryk Strasburger

W dniu zaprzysiężenia	Władysław Sikorski Stanisław Stroński Józef Haller Stanisław Kot Marian Seyda Jan Stańczyk Henryk Strasburger August Zaleski
Późniejsi członkowie rządu	Wacław Komarnicki Marian Kukiel Jan Kwapiński Herman Lieberman Stanisław Mikołajczyk Karol Popiel Edward Bernard Raczyński