Stepan Wytwycki

Stepan Wytwycki
Data i miejsce urodzenia	13 marca 1884 ; Uhorniki, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	9 października 1965 ; Nowy Jork
	Sekretarz spraw zagranicznych Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej
Okres	od 1919; do 6 czerwca 1919
Przynależność polityczna	Ukraińska Partia Narodowo-Demokratyczna
Poprzednik	Wasyl Panejko
Następca	Kost Łewycki
	Poseł V kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 6 listopada 1938; do 2 października 1939
Przynależność polityczna	Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne
	Prezydent Ukraińskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie
Okres	od 17 stycznia 1954; do 9 października 1965
Poprzednik	Andrij Liwycki
Następca	Mykoła Liwycki
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stepan Wytwycki herbu Sas^[1], ukr. Степан Витвицький (ur. 13 marca 1884 w Uhornikach, zm. 10 października 1965 w Nowym Jorku) – ukraiński polityk, dziennikarz, członek rządu ZURL, poseł na Sejm IV i V kadencji w II RP, prezydent Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji. Doktor praw, członek Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki.

Życiorys

W 1902 ze stopniem celującym ukończył c. k. gimnazjum w Stanisławowie^[2]. Studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie, następnie kontynuował studia w Wiedniu. Po ukończeniu studiów, w 1910 otworzył kancelarię adwokacką w Drohobyczu.

Był członkiem Ukraińskiej Partii Narodowo-Demokratycznej, jednym z organizatorów zjednoczenia Ukraińskiej Republiki Ludowej i Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej 22 stycznia 1919, sekretarzem (ministrem) spraw zagranicznych w rządzie ZURL. Z racji tej funkcji uczestniczył w rozmowach z misjami alianckimi gen. Josepha Barthélemy’ego (luty 1919) i gen. Louisa Bothy'ego (maj 1919) (por. Linia Curzona – geneza pojęcia).

Od października 1919 uczestniczył w Warszawie, jako zastępca Andrija Liwyckiego w rokowaniach polsko-ukraińskich, które zakończyły się w kwietniu 1920 zawarciem sojuszu pomiędzy Polską a URL w kwietniu 1920 (układ Piłsudski – Petlura). Stepan Wytwycki wycofał się jednak z rozmów, gdy 2 grudnia 1919 Symon Petlura zaakceptował Zbrucz jako granicę polsko-ukraińską, co pozostawiało całą Galicję Wschodnią po stronie polskiej. Stepan Wytwycki domagał się podziału Galicji wzdłuż tzw. linii Barthélemy’ego, co wobec zajmowania całego terytorium spornego przez wojsko polskie i uzależnienia odbudowy URL od militarnego wsparcia polskiego było postulatem nierealistycznym.

Po opuszczeniu składu delegacji URL w Warszawie Stepan Wytwycki kontynuował najpierw pracę jako minister spraw zagranicznych emigracyjnego rządu ZURL z siedzibą w Wiedniu (pod przewodnictwem Jewhena Petruszewycza), a następnie w latach 1921–1923 był przedstawicielem rządu ZURL w Paryżu i Londynie, gdzie bezskutecznie zabiegał o umiędzynarodowienie kwestii ukraińsko-galicyjskiej.

Po ostatecznym uznaniu przez aliancką Radę Ambasadorów suwerenności Polski nad Galicją Wschodnią (15 marca 1923) i rozwiązaniu następnego dnia rządu Jewhena Petruszewycza, powrócił do Polski i od 1924 ponownie otworzył praktykę adwokacką w Drohobyczu.

W latach 1925–1939 działacz Ukraińskiego Zjednoczenia Narodowo-Demokratycznego. Poseł na Sejm RP w latach 1935–1939. Wobec najazdu sowieckiego na Polskę i związanych z okupacją policyjnych represji NKWD wobec działaczy ukraińskich emigrował do Niemiec. Po wojnie pozostał na emigracji, najpierw w Niemczech, później w Stanach Zjednoczonych. Po śmierci Andrija Liwyckiego w 1954 został prezydentem Ukraińskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie, którym był do końca życia.

Zobacz też

Stefan Witwicki

Przypisy

↑ СОЦІАЛЬНО-ПОЛІТИЧНИЙ ПОРТРЕТ УКРАЇНСЬКОГО ПРОВОДУ ГАЛИЧИНИ ТА БУКОВИНИ в РЕВОЛЮЦІЇ 1918–1919 РОКІВ. [dostęp 2007-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-30)].
↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stanisławowie za rok szkolny 1902. 1902, s. 42.

Bibliografia

Biografia Stepana Wytwyckiego w Małym Słowniku Historii Ukrainy (ukr.)
Petro Arsenycz: Wytwyćkyj Stepan. W: Encykłopedija suczasnoji Ukrajiny. Т. 4: В – Вог. Kijów: Wyd. Наукова думка, 2005, s. 457. (ukr.)
Stepan Wytwyćkyj (ukr.)

[1] СОЦІАЛЬНО-ПОЛІТИЧНИЙ ПОРТРЕТ УКРАЇНСЬКОГО ПРОВОДУ ГАЛИЧИНИ ТА БУКОВИНИ в РЕВОЛЮЦІЇ 1918–1919 РОКІВ. [dostęp 2007-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-30)].

[2] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stanisławowie za rok szkolny 1902. 1902, s. 42.

[a-3] Przewodniczący Sekretariatu Generalnego.

[b-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Przewodniczący Rady Ministrów Ludowych.

[c-5] Hetman Rady Ministrów Ludowych.

[d-6] W latach 1922–1991 republika związkowa ZSRR.

[e-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych.

[f-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Przewodniczący Rady Ministrów.

[1]

[2]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

Zachodnioukraińska Republika Ludowa 1918–1919	Jewhen Petruszewycz (1919)
Ukraińska Republika Ludowa i Hetmanat 1917–1921 (na emigracji 1921–1992)	Mychajło Hruszewski (1917–1918) Pawło Skoropadski (1918) Wołodymyr Wynnyczenko (1918–1919) Symon Petlura (1919–1926) Andrij Liwycki (1926–1954) Stepan Wytwycki (1954–1965) Mykoła Liwycki (1967–1989) Mykoła Pławjuk (1989–1992)
Ukraina od 1991	Łeonid Krawczuk (1991–1994) Łeonid Kuczma (1994–2005) Wiktor Juszczenko (2005–2010) Wiktor Janukowycz (2010–2014) Ołeksandr Turczynow (2014; p.o.) Petro Poroszenko (2014–2019) Wołodymyr Zełenski (od 2019)

Ukraińska Republika Ludowa (1917–1918)	Wołodymyr Wynnyczenko (1917)^[A] Dmytro Doroszenko (p.o., 1917)^[A] Wołodymyr Wynnyczenko (1917–1918)^[A] Wołodymyr Wynnyczenko (1918)^[B] Wsewołod Hołubowycz (1918)^[B]
Państwo Ukraińskie (1918)	Mykoła Sachno-Ustymowycz (p.o., 1918)^[C] Mykoła Wasyłenko (p.o., 1918)^[C] Fedir Łyzohub (1918)^[C] Serhij Herbel (1918)^[C]
Ukraińska Republika Ludowa (1918–1921)	Wołodymyr Czechiwski (1918–1919)^[B] Serhij Ostapenko (1919)^[B] Borys Martos (1919)^[B] Isaak Mazepa (1919–1920)^[B] Wiaczesław Prokopowycz (1920)^[B] Andrij Liwycki (p.o., 1920) Andrij Liwycki (1920–1921)
Zachodnioukraińska Republika Ludowa	Kost Łewycki (1918-1919) Sydir Hołubowycz (1919) Jewhen Petruszewycz (jako dyktator) (1919)
Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka (1921–1991)^[D]	Christian Rakowski (1921–1923)^[E] Włas Czubar (1923–1934)^[E] Panas Lubczenko (1934–1937)^[E] Mychajło Bondarenko (1937)^[E] Mykoła Marczak (p.o., 1937–1938)^[E] Demjan Korotczenko (1938–1939)^[E] Łeonid Kornijec (1939–1944)^[E] Nikita Chruszczow (1944–1946)^[E] Nikita Chruszczow (1946–1947)^[F] Demjan Korotczenko (1947–1954)^[F] Nikifor Kalczenko (1954–1961)^[F] Wołodymyr Szczerbycki (1961–1963)^[F] Iwan Kazaniec (1963–1965)^[F] Wołodymyr Szczerbycki (1965–1972)^[F] Ołeksandr Laszko (1972–1987)^[F] Witalij Masoł (1987–1990)^[F] Witold Fokin (1990–1991)^[F]
Ukraińska Republika Ludowa na Emigracji (1920–1992)	Andrij Liwycki (1920–1921) Wiaczesław Prokopowycz (1921) Andrij Liwycki (1921) Pyłyp Pyłypczuk (1921–1922) Andrij Liwycki (1922–1926) Wiaczesław Prokopowycz (1926–1939) Ołeksandr Szulhyn (1939–1940) Andrij Jakowliw (1944–1945) Kost Pankiwski (1945–1948) Isaak Mazepa (1948–1952) Stepan Baran (1952–1953) Spyrydon Dowhal (1954) Symon Sozontiw (1954–1957) Mykoła Liwycki (1957–1967) Atanas Figol (1967–1969) Spyrydon Dowhal (1969–1972) Wasyl Fedoronczuk (1972–1974) Teofil Łeontij (1974–1980) Jarosław Rudnycki (1980–1989) Iwan Samijłenko (1989–1992)
Ukraina (od 1991)	Witold Fokin (1991–1992) Wałentyn Symonenko (p.o., 1992) Łeonid Kuczma (1992–1993) Juchym Zwiahilski (p.o., 1993–1994) Witalij Masoł (1994–1995) Jewhen Marczuk (p.o., 1995) Jewhen Marczuk (1995–1996) Pawło Łazarenko (1996–1997) Wasyl Durdyneć (p.o., 1997) Wałerij Pustowojtenko (1997–1999) Wiktor Juszczenko (1999–2001) Anatolij Kinach (2001–2002) Wiktor Janukowycz (2002–2004) Mykoła Azarow (p.o., 2004) Wiktor Janukowycz (2004–2005) Mykoła Azarow (p.o., 2005) Julia Tymoszenko (p.o., 2005) Julia Tymoszenko (2005) Jurij Jechanurow (p.o., 2005) Jurij Jechanurow (2005–2006) Wiktor Janukowycz (2006–2007) Julia Tymoszenko (2007–2010) Ołeksandr Turczynow (p.o., 2010) Mykoła Azarow (2010–2014) Serhij Arbuzow (p.o., 2014) Arsenij Jaceniuk (2014–2016) Wołodymyr Hrojsman (2016–2019) Ołeksij Honczaruk (2019–2020) Denys Szmyhal (od 2020)

Ukraińska Republika Ludowa	Ołeksandr Szulhyn Wsewołod Hołubowycz Mykoła Lubynski
Państwo Ukraińskie	Mykoła Wasyłenko Dmytro Doroszenko Gieorgij Afanasjew
Dyrektoriat Ukraińskiej Republiki Ludowej	Wołodymyr Czechiwski Kost Macijewycz Wołodymyr Temnycki Andrij Liwycki Andrij Nikowski
Zachodnioukraińska Republika Ludowa	Wasyl Panejko Longyn Cehelski Stepan Wytwycki Kost Łewycki
Centrum Państwowe URL za Granicą	Andrij Nikowski Jan Karaszewicz-Tokarzewski Ołeksandr Szulhyn
Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka	Serhij Bakinski Wołodymyr Zatonski Mykoła Skrypnyk Christian Rakowski Ołeksandr Kornijczuk Dmytro Manuilski Anatolij Baranowski Łuka Pałamarczuk Dmytro Biłokołos Heorhij Szewel Wołodymyr Martynenko Wołodymyr Krawec Anatolij Złenko
Ukraina od 1991	Anatolij Złenko Hennadij Udowenko Borys Tarasiuk Anatolij Złenko Kostiantyn Hryszczenko Borys Tarasiuk Arsenij Jaceniuk Wołodymyr Ohryzko Petro Poroszenko Kostiantyn Hryszczenko Łeonid Kożara Pawło Klimkin Wadym Prystajko Dmytro Kułeba Andrij Sybiha