Stożkówka bladawa

Stożkówka bladawa
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

gnojankowate

Rodzaj

stożkówka

Gatunek

stożkówka bladawa

Nazwa systematyczna
Conocybe subpallida Enderle
Z. Mykol. 57(1): 92 (1991)

Stożkówka bladawa (Conocybe subpallida Enderle) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae).

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Conocybe, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1991 r. Manfred Enderle na pastwisku w Niemczech[1]. Synonimy[2]:

  • Conocybe mesospora var. subalpina Singer 1989
  • Conocybe subalpina (Singer) Singer & Hauskn. 1992
  • Conocybe subpallida var. subalpina (Singer) Arnolds 2003

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

O średnicy 10–30 mm, początkowo półkulisty, dzwonkowato-stożkowaty lub stożkowo-wypukły, później wypukły do płasko-wypukłego lub płasko-stożkowatego. Jest higrofaniczny, nieprążkowany lub bardzo lekko prążkowany, gładki lub lekko promieniście pomarszczony, w stanie świeżym bladożółty, jasno brązowopomarańczowy, ochrowy lub jasnożółty, w środku ciemniejszy, ochrowobrązowy, jasnobrązowy lub ciemnobrązowy, czasami z lekkim oliwkowym odcieniem, po wyschnięciu bladoochrowy lub blado szarobrązowy[3].

Blaszki

Wąsko przyrośnięte do prawie wolnych, średnio gęste (L = 23–28, l = 3–7), brzuchate, o szerokości do 3 mm, początkowo jasnopomarańczowe, później jasnordzawobrązowe. Krawędzie bledsze, drobno kłaczkowate[3].

Trzon

Wysokość 50–85 mm, grubość 1,5–2,5 mm, cylindryczny z bulwiastą podstawą o szerokości do 6 mm, pusty. Powierzchnia wzdłużnie oprószono-prążkowano, początkowo biaława do bladożółtawej, później brązowożółta do jasno miodowobrązowej, u podstawy ciemniejsza do gliniastobrązowej[3].

Miąższ

W kapeluszu o szerokości do 1,5 mm, białawy z żółtawym odcieniem, w trzonie jasnobrązowy, u podstawy do ciemno gliniastobrązowego, bez wyraźnego zapachu i smaku[3].

Wysyp zarodników

Jasnobrązowy do rdzawego[3].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 9,5–13,2 × 6,5–8 × 6–6,7 μm, Qe = 1, 59, dość wyraźnie soczewkowate, w widoku z przodu jajowate do elipsoidalno-jajowatych, w profilu wąskoelipsoidalne, z centralną porą rostkową o szerokości do 1,5 μm, grubościenne, w wodzie miodowobrązowe, w KOH czerwonobrązowe. Podstawki maczugowate, 4-zarodnikowe, 15–23 × 8–11,5 μm. Pleurocystyd brak. Cheilocystydy 15–14,5× 24 × 6–9,5 μm. Pileocystydy rozproszone, 22–26 × 6–10,3 μm, w kształcie kręgli, z szyjką o długości do 7,5 × 2,0 μm i główką o szerokości 3–4,5 μm. Kaulocystydy głównie w kształcie kręgli, 12–31 × 7–9,5 μm z szyjką do 4 × 2 μm i główką o szerokości 3,5–5 μm, w pobliżu wierzchołka trzonu z domieszką elementów o kształcie, maczugowatym (do 15,0 × 7,0 μm), wąsko butelkowatych i cylindrycznych 24–43 × 6–7 μm. Skórka kapelusza zbudowana z komórek o kształcie zbliżonym do kuli lub gruszkowatych, o szerokości 10–25 μm. Sprzążki obecne[3].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Podano stanowiska w wielu miejscach w Europie[4]. W Polsce do 2003 r. dwa stanowiska podał W. Wojewoda w Ojcowskim Parku Narodowym (w wąwozie Skałbania i w Bramie Krakowskiej)[5]. W późniejszych latach podano nowe, liczne stanowiska. W internetowym atlasie grzybów znajduje się na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].

Grzyby saprotroficzne występujące na terenach trawiastych[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2025-01-24] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2025-01-24] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Mykoma P. Prydiuk, Some Conocybe species rare or new for Ukraine. 1. Section Conocybe, „Österr. Z. Pilzk.”, 23, 2014, s. 9–10 [dostęp 2025-01-24].
  4. ↑ Występowanie Conocybe subpallida na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2025-01-24] (ang.).
  5. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 140, ISBN 83-89648-09-1.
  6. ↑ Conocybe subpallida (stożkówka bladawa) [online], grzyby.pl [dostęp 2025-01-24].