Szóstka (wieś)

Szóstka

wieś
Kościół pw. Narodzenia NMP
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	bialski
Gmina	Drelów
Liczba ludności (2021)	438[2][3]
Strefa numeracyjna	83
Kod pocztowy	21-570[4]
Tablice rejestracyjne	LBI
SIMC	0011854[5]
Położenie na mapie Polski Szóstka
Położenie na mapie województwa lubelskiego Szóstka
Położenie na mapie powiatu bialskiego Szóstka
Położenie na mapie gminy Drelów Szóstka
51°52′48″N 22°47′08″E/51,880000 22,785556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Szóstka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Drelów^[5].

Wieś jest sołectwem w gminie Drelów^[6]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 438 mieszkańców^[7].

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Zabytkowy kościół pw. Narodzenia NMP, został wzniesiony w II połowie XIX wieku jako cerkiew prawosławna^[8].

Części miejscowości

Integralne części wsi Szóstka^[9][5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0011860	Nowiny	kolonia
1021607	Rożyszcza	część wsi

Historia

Powstanie wsi jest związane z kolonizacją rusińską na Południowym Podlasiu, która największy rozkwit przeżywała od połowy XV w. przez cały wiek XVI. Do cech szczególnych tego osadnictwa należało niewątpliwie to, iż Wielki Książę Litewski w pierwszej kolejności nadawał ziemię możnowładcom pochodzenia litewskiego lub ruskiego. Ci natomiast zasiedlali swe świeżo pozyskane dobra ruską ludnością chłopską^[10].

Głównym powodem ufundowania cerkwi w nowo lokowanej wsi w Szóstce, było zapewnienie obsługi potrzeb religijnych osiedlającej się tam ludności prawosławnej.

W XIV–XVI wieku wieś Szóstka administracyjnie leżała w granicach województwa trockiego, będącego częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego^[11].

W 1551 roku król Zygmunt August edyktem zniósł ograniczenia ludności prawosławnej w dostępie do urzędów i godności, które zostały ograniczone Unią w Krewie, w 1385 roku^[12].

W tym samym roku, w 1551, Stefan Zbaraski (ur. 1518 w Trokach, zm. 1585)^[13] ufundował we wsi Szóstka prawosławną cerkiew pw. Narodzenia NMP^[14].

Po Unii Lubelskiej w 1569 roku wieś Szóstka wraz z okolicznymi miejscowościami stała się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[15].

Następny kościół we wsi Szóstka dla wyznawców greckokatolickich, oraz innych wyznań, wybudowany został w 1758 r. Nie jest znany projekt oraz wykonanie^[16].

W XVII wieku wieś była własnością starosty guzowskiego i nowomiejskiego Stanisława Opalińskiego, leżała w województwie podlaskim w 1673 roku^[17]. Do 1954 roku istniała gmina Szóstka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Nie jest znany proces przekształcania parafii prawosławnej w parafię unicką po Unii Brzeskiej w 1596 roku^[18]. W pierwszej połowie XIX wieku parafia w Szóstce niewątpliwie była parafią greckokatolicką^[19]. W 1875 roku parafia greckokatolicka w Szóstce, została zamieniona na prawosławną^[20].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 135873
2. Wieś Szóstka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-03] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-27] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1258 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju) [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-11-18] .
6. Strona gminy, sołectwa [dostęp 2023-11-27]
7. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
8. P. Cynalewska-Kuczma: Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2004, s. 150. ISBN 83-232-1463-8.
9. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. brak numeru strony
10. HelenaH. Giebień HelenaH., Sytuacja społeczno-polityczna na Białorusi w świetle trwających protestów, „Przemiany Ustrojowe”, 2021, DOI: 10.51484/pu.2021/a/2, ISSN 2719-9355 [dostęp 2022-03-29] .
11. Przeczytaj – Zintegrowana Platforma Edukacyjna [online], zpe.gov.pl [dostęp 2022-05-16] .
12. Antoni Mironowicz, Kościół Prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej, Elpis 1/1, 85-125, s. 91.
13. ZBIGNIEWZ. ANUSIK ZBIGNIEWZ., Latyfundia książąt Zbaraskich w XVI i XVII wieku, „PRZEGLĄD NAUK HISTORYCZNYCH”, R. VIII, nr 1, 2009 [dostęp 2022-03-29] . Brak numerów stron w czasopiśmie
14. PiotrP. Kiryluk PiotrP., Cerkiew prawosławna na Podlasiu do końca XVI wieku, „Elpis”, 21, 2019, s. 41–50, DOI: 10.15290/elpis.2019.21.06 [dostęp 2022-03-29] .
15. Rzeczpospolita Obojga Narodów – Poradnia językowa PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2022-05-16] .
16. Regionalny Portal InformacyjnyR.P.I. PODLASIE24.PL Regionalny Portal InformacyjnyR.P.I., Święte znaki w parafii Szóstka [online], Regionalny Portal Informacyjny PODLASIE24.PL [dostęp 2022-03-29] .
17. Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny: struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 120.
18. unia brzeska, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-04-04] .
19. Zespół – Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2022-04-04] .
20. Zespół – Szukaj w Archiwach [online], szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2021-06-22] .

Linki zewnętrzne

• Szóstka 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 23 .