Tadeusz Kwinta

Tadeusz Kwinta
Ilustracja
Kwinta w Piwnicy pod Baranami, 2013
Data i miejsce urodzenia

18 października 1938
Kraków

Zawód

aktor

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Tadeusz Edward Kwinta (ur. 18 października 1938 w Krakowie) – polski aktor, reżyser, artysta kabaretowy, autor scenariuszy telewizyjnych, utworów scenicznych i wierszyków dla dzieci.

W 2008 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się i wychował w Krakowie[2]. Jego matka występowała w teatrze i zaraziła go tą pasją[3]. Należał do szkolnego kółka teatralnego[3]. W młodości grał w piłkę nożną[2]. W 1951 w wieku 13 lat zastąpił Romana Polańskiego w głównej roli Piotrusia w inscenizacji powieści Walentina Katajewa Samotny biały żagiel[4] w adaptacji i przekładzie Władysława Bodnickiego w krakowskim Państwowym Teatrze Młodego Widza (dzisiejszy Teatr „Bagatela” im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego) prowadzonym przez Marię Biliżankę[5]. Z teatrem Billiżanki i radiowym zespołem „Wesoła Gromadka” przy ul. Karmelickiej współpracował do roku 1956, kiedy przygotowywano premierę przedstawienia Timur i jego drużyna, która nie doszła do skutku; sztuka radziecka nie mogła być wystawiana i pojawił się sprzeciw szkoły teatralnej, by tylko studenci występowali w teatrach argumentując to tym, że to wypacza charakter młodego człowieka[4]. Po maturze złożył dokumenty na studia na kierunku architektury, zanim dostał się do krakowskiej PWST[5]. Na ostatnim roku studiów zagrał Tartuffe’a w komedii Moliera Świętoszek (1960) w reż. Tadeusza Burnatowicza.

Piwnica pod Baranami

[edytuj | edytuj kod]

W październiku 1956 – jako student pierwszego roku krakowskiej PWST – związał się z kabaretem Piwnica pod Baranami[6], gdzie rozpoczął występy w programach – Czym jest socjalizm, zdjętym przez cenzurę eseju Leszka Kołakowskiego[6][7], i Polska stajnia narodowa[5]. W krakowskim kabarecie spędził kolejnych 15 lat, w latach 80. XX wieku zaczął się w nim pojawiać, a w 2001 powrócił na stałe[8].

Kariera teatralna

[edytuj | edytuj kod]

Po studiach został zaangażowany przez Krystynę Skuszankę do Teatru Ludowego w Nowej Hucie, z którym był związany w latach 1960–1967, 1974–1979 i 1981–1986. W Teatrze Ludowym zadebiutował w roli policjanta w sztuce Jerzego Broszkiewicza Dziejowa rola Pigwy (1960) w reż. Jerzego Krasowskiego, wisiał jako Puk rozpięty na samych stopach na siatce, trzy metry nad ziemią i prowadził dialog[5], w szekspirowskim Śnie nocy letniej (1963) w reż. Lidii Zamkow-Słomczyńskiej, a potem wystąpił jako Iwan Kuźmicz Szpiekin w Rewizorze Nikołaja Gogola (1963) w reż. Józefa Szajny oraz Zemście Aleksandra hr. Fredry jako Wacław (1966) w reż. Olgi Lipińskiej i Papkin (1983) w reż. Stanisława Igara. Był związany z teatrami: Śląskim w Katowicach (1967–1969), Starym im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1969–1971), Rozmaitości w Krakowie (1971–1974), Komedia w Warszawie (1979–1981) i Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1990–2004). W latach 1986–1990 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru Bagatela w Krakowie.

W 1960 po raz pierwszy wystąpił w Teatrze Polskiego Radia jako Czaplicki w Szczęśliwym dniu Stefana Żeromskiego w reż. Wojciecha Maciejewskiego. W latach 1967–1977 grał u Tadeusza Kantora w Teatrze Cricot 2[2], m.in. w Kurce Wodnej Witkacego (1967) w roli Efemera. Wyreżyserował Fircyka w zalotach Franciszka Zabłockiego (1974) z Krystyną Stankiewicz w krakowskim Teatrze Bagatela, pierwszą swoją sztukę Krawców szczęścia (1976) w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie[2] i Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry’ego (1991) w Teatrze STU. W 1974 zdobył I Wielką Nagrodą Publiczności i II nagrodę jury II Ogólnopolskiego Przeglądu Zawodowych Teatrów Małych Form w Szczecinie za rolę w monodramie Ciuchy historii wg Zbigniewa Załuskiego w adaptacji i reżyserii Ryszarda Filipskiego w Teatrze „Eref-66” w Krakowie[2]. Wspólnie z grupą Rafała Kmity przez lata występował gościnnie na polskich scenach w spektaklu muzycznym Aj waj! Czyli historie z cynamonem, który miał swoją premierę w 2005[9].

Kariera ekranowa

[edytuj | edytuj kod]

Na ekranie grał epizody w wielu filmach, w tym Monidło (1969) Antoniego Krauzego, Wiosna panie sierżancie (1974) Tadeusza Chmielewskiego i Rodzina Leśniewskich (1978) Janusza Łęskiego. Wsławił się rolą Myszowatego w kabarecie Olgi Lipińskiej[10].

Stał się postacią powszechnie rozpoznawalną wśród młodych telewidzów dzięki występom w cyklu programu umuzykalniającego dla dzieci i młodzieży TVP1 Po prostu muzyka (1982–1983)[11], za który w 1984 otrzymał nagrodę tygodnika „Ekran” – Złoty Ekran[5] i Srebrnego Światowida za nowe techniki w programach edukacyjnych na Festiwalu Filmów Dydaktycznych w Łodzi[5]. Potem zaistniał na telewizyjnym ekranie jako Sigma z programu edukacyjnego Przybysze z Matplanety (1983–1984)[12]. Jako aktor dubbingowy był narratorem serii Pampalini łowca zwierząt (1975–1980)[13] i Och! Pampalini!!! (1987)[14], a także w Bolku i Lolku (1986)[15].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Tadeusz Kwinta na scenie Piwnicy pod Baranami podczas wieczoru Ryszarda Horowitza

Polski dubbing

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-06-21].
  2. ↑ a b c d e Tomasz Gawiński, Szukamy ciągu dalszego – Tadeusz Kwinta: „Scena wciąż jest najważniejsza”, „Angora”, Nr 44/2016-10-29
  3. ↑ a b Joanna Weryńska: Aktorstwo wyssałem z mlekiem matki. „Gazeta Krakowska”, 2008-12-16. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)].
  4. ↑ a b Adam Sęczkowski: Tadeusz Kwinta: „Nigdy w życiu nie nudziłem się na scenie”. „Nasze Miasto”, 2017-04-03. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)].
  5. ↑ a b c d e f Wacław Krupiński: Mężczyzna, który może wszystko. „Dziennik Polski”, 2013-10-19. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)].
  6. ↑ a b Roman Soroczyński: Roman Soroczyński – Reżyseria poprzez odbiór. Pisarze.pl, 2016-05-23. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)].
  7. ↑ Joanna Olczak–Ronikier: Piwnica pod Baranami. Prószyński i S-ka, 1994. ISBN 83-7337-267-9.
  8. ↑ W cylindrze do Piwnicy. „Dziennik Polski”, 2006-06-24. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)].
  9. ↑ Aj waj! czyli historie z cynamonem. Teatr STU. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)].
  10. ↑ Tadeusz Kwinta. Teatr Groteska. [dostęp 2023-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-21)].
  11. ↑ Po prostu muzyka. Nostalgia.pl. [dostęp 2023-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-08)].
  12. ↑ Anna Markiewicz. Pocztówki z odległej Matplanety. „Życie Warszawy”. nr 1, s. 11, 2007-01-02. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-9437. 
  13. ↑ Pampalini łowca zwierząt w bazie filmpolski.pl
  14. ↑ Och! Pampalini!!! w bazie filmpolski.pl
  15. ↑ Bajki Bolka i Lolka w bazie filmpolski.pl

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]