Tibor Harsányi

Tibor Harsányi
Data i miejsce urodzenia

27 czerwca 1898
Magyarkanizsa

Pochodzenie

węgierskie

Data i miejsce śmierci

19 kwietnia 1954
Paryż

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, pianista

Tibor Harsányi (ur. 27 czerwca 1898 w Magyarkanizsa, zm. 19 kwietnia 1954 w Paryżu[1][2][3]) – węgierski kompozytor i pianista.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował w Akademii Muzycznej w Budapeszcie, gdzie jego nauczycielami byli Zoltán Kodály (kompozycja) i Sándor Kovács (fortepian)[1][2][3]. W 1923 roku osiadł w Paryżu[1][2][3]. Wspólnie z m.in. Aleksandrem Tansmanem, Aleksandrem Czeriepninem i Marcelem Mihalovici tworzył grupę zwaną École de Paris, skupiającą kompozytorów obcego pochodzenia[1][3]. Koncertował w krajach europejskich, wykonując muzykę własną i innych członków grupy[1]. Był też animatorem założonego przez Pierre’a-Octave Ferrouda stowarzyszenia Triton, propagującego współczesną muzykę kameralną[1][3]. Podczas II wojny światowej przebywał na południu Francji[1]. Po 1945 roku wznowił działalność koncertową[1]. Jego utwory wykonano na festiwalach Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Londynie (1946) i Salzburgu (1952)[1]. W 1950 roku otrzymał Prix Italia za operę radiową lllusion[1].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Tworzył muzykę osadzoną w tradycjach francuskich, o klarownej formie[1]. W niektórych utworach wykorzystywał elementy węgierskiego folkloru muzycznego, które jednak nie odgrywały roli decydującej w budowaniu tematów[1]. W swoich kompozycjach opierał się na drobnych formach motywicznych o ostrych konturach, posługiwał się dysonansową harmoniką, choć ujętą w ramy tonalne[1]. Od początku lat 20. XX wieku w niektórych utworach wprowadzał elementy zaczerpnięte z muzyki jazzowej[1].

Wybrane kompozycje

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • Suita (1927)
  • Uwertura symfoniczna (1929)
  • Aria, cadence et rondo na wiolonczelę i orkiestrę (1930)
  • Concertstück na fortepian i orkiestrę (1930)
  • La joie de vivre (1933)
  • Suite hongroise (1935, nowa wersja 1940)
  • Koncert skrzypcowy (1941)
  • Concertino na 2 skrzypiec i orkiestrę kameralną (1941)
  • Sérénade na trąbkę i orkiestrę smyczkową (1943)
  • Figures et rythmes (1945)
  • Danses variées (1945)
  • Divertissement français (1946)
  • Rhapsodie burlesque (1948)
  • Symphonie en ut (1951)

Utwory kameralne

  • Sonatina na skrzypce i fortepian (1918)
  • 2 kwartety smyczkowe (I 1925, II 1935, nowa wersja 1943)
  • 3 pièces na skrzypce i fortepian (1926)
  • Sonata na skrzypce i fortepian (1926)
  • Trio fortepianowe (1926)
  • Duo na skrzypce i wiolonczelę (1926)
  • Nonet na 5 instrumentów dętych i kwartet smyczkowy (1927)
  • Sonata na wiolonczelę i fortepian (1928)
  • Concertino na fortepian i kwartet smyczkowy lub orkiestrę smyczkową (1931)
  • Trio smyczkowe (1934)
  • Rapsodia na wiolonczelę i fortepian (1938)
  • koncert poranny Piquenique na 2 skrzypiec, wiolonczelę, kontrabas, fortepian i perkusję (1951)
  • Sonata na altówkę i fortepian (1954)

Utwory fortepianowe

  • 4 morceaux (1924)
  • La semaine (1924)
  • Rapsodia (1924)
  • Novelette (1925)
  • Sonata (1926)
  • 2 burlesques (1927)
  • 5 préludes brefs (1928)
  • Rythmes (1929)
  • Suite brève (1930)
  • 5 études rythmiques (1934)
  • Pastorales (1934)
  • 3 pièces lyriques (1944)
  • 3 impromptus (1952)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Cantate de Noël na chór, flet i orkiestrę smyczkową (1939)

Opery

  • opera kameralna Les Invités (wyst. Gera 1930)
  • opera radiowa Illusion (wyst. Paryż 1949)

Balety

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 81. ISBN 83-224-0453-0.
  2. a b c d Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1469. ISBN 978-0-02-865528-4.
  3. a b c d e The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 360. ISBN 0-674-37299-9.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]