To nie ja!

Ten artykuł dotyczy utworu Edyty Górniak. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

To nie ja!
(Once in a Lifetime)

Wykonawca singla z albumu Dotyk
Edyta Górniak
Wydany	11 marca 1994
Nagrywany	1993–1994
Gatunek	pop
Długość	3:00
Wydawnictwo	ORCA
Producent	Graham Sacher
Format	single CD, promo
Kompozytor	Stanisław Syrewicz
Twórca tekstu	Jacek Cygan
Singel po singlu
— „To nie ja! (Once in a Lifetime)” (1994) „Jestem kobietą” (1994)

To nie ja! (ang.: Once in a Lifetime) – debiutancki singel polskiej piosenkarki Edyty Górniak, wydany w 1994 i promujący jej debiutancki album studyjny, zatytułowany Dotyk z 1995^[1].

Singiel był wielokrotnie notowany na listach przebojów na terenie całej Polski, uzyskał status złotej płyty w kraju^[2].

W 1994 utwór reprezentował Polskę podczas 39. Konkursu Piosenki Eurowizji w Dublinie i zajął drugie miejsce w finale z wynikiem 166 punktów^[3].

Historia utworu

Nagrywanie

Muzyka do piosenki została skomponowana przez Stanisława Syrewicza w 1984 z myślą o nagraniu go przez amerykański zespół Chicago. Autorem pierwotnych słów do utworu, noszącego wtedy tytuł „No One Said It Was Easy”, był Don Black^[4]. W tym czasie zarejestrowana została jedynie wersja demonstracyjna numeru^[5]. Za namową Alicji Borkowskiej, piosenkarki i ówczesnej partnerki życiowej przedsiębiorcy Wiktora Kubiaka, nagranie utworu zaoferowano Edycie Górniak, która została zaproszona do reprezentowania Polski na Eurowizji 1994^[6].

Pierwszą propozycję tekstu napisał prawnik Mariusz Ejsmont^[6], jednak nie zyskała ona uznania Wiktora Kubiaka^[7]. Na początku stycznia 1994 Edyta Górniak skontaktowała się z autorem tekstów piosenek Jackiem Cyganem, aby ten napisał polski tekst do melodii^[7]. Jak zaznaczyła, słowa piosenki miały być zrozumiałe dla ludzi nieznających języka polskiego, jednak nie dodała, że utwór będzie reprezentować Polskę w Konkursie Piosenki Eurowizji^[8][9]. Tekst do piosenki kilkukrotnie modyfikowano, a ostateczna wersja powstała po trzech tygodniach pracy^[7]. Równocześnie powstała druga propozycja konkursowa dla Górniak, „Śpijcie, dzieci nocy” do muzyki Piotra Rubika^[10]. Po konsultacji z TVP zdecydowano, że Górniak pojedzie na konkurs z utworem „To nie ja!”.

Nagrania piosenki zrealizowano w marcu w studiu RG Jones Studios w Londynie^[1]. Producentem został Graham Sacher, który stworzył także anglojęzyczny tekst do piosenki^[1]. Aranżację partii smyczkowej w numerze wykonał Mike Mowes, a za realizację nagrań i miksowanie odpowiadał Gerry Kitchenham^[11].

Po finale Konkursu Piosenki Eurowizji kompozytor piosenki został oskarżony przez izraelskiego piosenkarza Joniego Nameriego o popełnienie plagiatu jego piosenki „Zakochany mężczyzna” z 1987, jednak ostatecznie zarzuty oddalono^[5][12].

W 2000 ukazał się remiks utworu „To nie ja” na singlu promującym słuchowisko radiowe RMF FM Exclusive, wydanym nakładem wytwórni płytowej Pomaton EMI^[13].

Wydanie i odbiór

Początkowo „To nie ja!” został nagrany na 200 kasetach reklamowych niskiej jakości, przez co niemożliwa była jego emisja w rozgłośniach radiowych^[5]. Utwór ukazał się w formie singla w kwietniu 1994 jako pierwszy utwór promujący debiutancki album studyjny Górniak zatytułowany Dotyk z 1995^[14]. Niedługo po premierze dotarł do pierwszego miejsca m.in. na Liście Przebojów Programu Trzeciego^[15] czy w notowaniu Top 15 Wietrznego Radia w Chicago^[16].

Podczas prób do występu w 39. Konkursu Piosenki Eurowizji utwór zdobywał pozytywne opinie ludzi zebranych w Point Theatre w Dublinie, głównie dzięki emocjonalnemu wykonaniu Górniak^[17]. Po finałowym występie Górniak była jedynym uczestnikiem widowiska, który po występie został powitany za kulisami owacjami na stojąco przez pozostałych wykonawców^[5].

W 2012 utwór zajął szóste miejsce w organizowanym przez internetowe radio ESC Radio plebiscycie Eurovision Top 250 na największy przebój w historii Konkursu Piosenki Eurowizji^[18][19]. W 2013 piosenka spadła na 14. miejsce głosowania^[20], a w 2014 – na 30.^[21][22].

W 2015 piosenka została uznana największym hitem lat 90. w głosowaniu widzów stacji Kino Polska Muzyka^[23].

Teksty i interpretacja

Słowa piosenki nawiązują do treści Biblii. Jak tłumaczył Jacek Cygan w swojej książce Życie jest piosenką, piosenka jest „alegorią losów kobiety, a Edyta (...) nie chce ponosić winy za grzech biblijnej Ewy, za całe zło, które jest na świecie”^[17].

Teledysk

Oficjalny teledysk do piosenki został opublikowany w kwietniu 1994, jego reżyserem został Bolesław Pawica. Klip został utrzymany w czarno-białej kolorystyce^[11]. Piosenkarka zrealizowała również teledysk do anglojęzycznej wersji utworu, który został nagrany w innej konwencji, a Górniak wystąpiła w nim w żółtej kreacji^[24].

Występy na żywo

Utwór został zgłoszony do stawki finałowej 39. Konkursu Piosenki Eurowizji przez Edytę Górniak, która cztery miesiące wcześniej odeszła z Teatru Buffo, gdzie grała m.in. w musicalu Metro. Piosenkarka przyjęła wówczas propozycję nadawcy Telewizji Polskiej (TVP) dotyczącą reprezentowania Polski jako pierwsza polska piosenkarka w historii udziału nadawcy w widowisku^[25]. Początkowo decyzji sprzeciwiał się ówczesny menedżer artystki, Wiktor Kubiak, jednak Górniak zdecydowała się przyjąć zaproszenie od stacji^[26]. Po przylocie do Dublina, gdzie odbywał się konkurs, Górniak przeziębiła się i zachorowała na zapalenie krtani i tchawicy^[27][28], przez co miała problemy ze śpiewaniem podczas prób do występu, które rozpoczęły się 24 kwietnia^[5]. W trakcie próby generalnej, transmitowanej do wszystkich krajów oraz lokalnych komisji jurorskich oceniających wszystkie propozycje konkursowe, piosenkarka zdecydowała się zaśpiewać fragment utworu w języku angielskim, ponieważ łatwiej było jej wówczas zaśpiewać z bólem gardła^[5][29][30]. Wykonanie wywołało kontrowersje i zostało uznane za naruszenie regulaminu widowiska nakazującego śpiewanie wszystkim uczestnikom swoich propozycji w języku ojczystym. Sprzeciw wobec uczestnictwu Górniak wyraziły delegacje m.in. z Hiszpanii, Szwecji i Grecji, samej reprezentantce groziła natomiast dyskwalifikacja. Do organizatorów konkursu, Europejskiej Unii Nadawców, nie napłynął jednak oficjalny protest, dzięki czemu Górniak została dopuszczona do udziału^[5][31]. Ostatecznie zdobyła ona łącznie 166 punktów, w tym maksymalne noty 12 punktów od komisji jurorskich z Wielkiej Brytanii, Austrii, Estonii, Litwy i Francji, dzięki czemu zakończyła udział na drugim miejscu^[32]. Podczas występu miała na sobie sukienkę wartą 30 milionów starych złotych zakupioną w Hongkongu^[33][34]. Na scenie towarzyszył jej żeński chórek, w którego skład weszła Alicja Borkowska oraz dwie irlandzkie piosenkarki^[35].

Dwa miesiące po udziale w Konkursie Piosenki Eurowizji Górniak zaśpiewała utwór podczas 31. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu^[31], a w 1995 – podczas gościnnego występu na 32. Festiwalu Sopockim^[36].

W czerwcu 2006 zaśpiewała piosenkę na Festiwalu Zaczarowanej Piosenki im. Marka Grechuty, towarzysząc jednej z uczestniczek, Paulinie Gil^[37][38]. We wrześniu zaprezentowała nową wersję utworu podczas organizowanej w Warszawie gali powitalnej finalistek Miss World 2006^[39][40][41].

W 2007 zaśpiewała piosenkę podczas koncertu jubileuszowego Jacka Cygana Cyganeria zorganizowanego w ramach festiwalu TOPtrendy 2007 w Sopocie^[42][43]. W lutym 2010 wystąpiła z nią podczas gościnnego występu w finale Krajowych Eliminacji do 55. Konkursu Piosenki Eurowizji^[44][45], w maju – na jej koncercie zagranym w ramach festiwalu TOPtrendy z okazji 20-lecia działalności artystycznej^[46], a we wrześniu – na koncercie Sabat Czarownic^[47].

1 stycznia 2014 zaśpiewała „To nie ja!” podczas koncertu sylwestrowego organizowanego przez Telewizję Polską we Wrocławiu^[48]. W lutym wystąpiła z nią na gali Viva! Najpiękniejsi 2013, śpiewając w duecie z Marią Markiewicz, podopieczną fundacji I Ty możesz sięgnąć gwiazd^[49]. W maju zaśpiewała piosenkę podczas koncertu Tu bije serce Europy zorganizowanego z okazji 10. rocznicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej^[50][51].

Utwór znalazł się na setliście koncertów Górniak w ramach jej jubileuszowej trasy koncertowej pt. Love 2 Love^[52].

Lista utworów

1. „Once in a Lifetime” (muz. Stanisław Syrewicz, sł. Graham Sacher) – 3:00
2. „To nie ja” (muz. Stanisław Syrewicz, sł. Jacek Cygan) – 3:00

Certyfikaty

Kraj	Certyfikat	Sprzedaż
Polska	Złoto[53]	50 000

Przypisy

1. Edyta – „Once in a Lifetime” - „To nie ja!” [online], Discogs [dostęp 2012-08-16]  (ang.).
2. Złote płyty CD przyznane w 1999 roku [online], ZPAV [dostęp 2020-09-17] .
3. BartoszB. Sadulski BartoszB., Eurokoszmar [online], Onet.pl, 25 maja 2012 [dostęp 2012-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-22]  (pol.).
4. Niezwykła rozmowa muzyczno-filmowa, czyli spotkanie ze Stanisławem Syrewiczem [online], Netkultura.pl, 23 maja 2012 [dostęp 2019-05-01]  (pol.).
5. GrzegorzG. Brzozowicz GrzegorzG., Gazeta Wyborcza nr 102 (1486) (5/1994) [online], e-gorniak.com, 31 maja 1994 [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
6. PiotrP. Krysiak PiotrP., Edyta Górniak: bez cenzury, Wydawnictwo „Akapit”, 2005, s. 53, ISBN 83-922376-0-9 .
7. PiotrP. Krysiak PiotrP., Edyta Górniak: bez cenzury, Wydawnictwo „Akapit”, 2005, s. 54, ISBN 83-922376-0-9 .
8. Jacek Cygan: Życie jest piosenką. Kraków: Znak, 2014, s. 94.
9. DagnaD. Starowieyska DagnaD., Jacek Cygan: Płynące słowa w piosence [online], Eks Magazyn, 8 września 2014 [dostęp 2014-02-12]  (pol.).
10. Jacek Cygan: Życie jest piosenką. Kraków: Znak, 2014, s. 96.
11. Jacek Cygan: Życie jest piosenką. Kraków: Znak, 2014, s. 98.
12. Jacek Cygan: Życie jest piosenką. Kraków: Znak, 2014, s. 105-06.
13. „To nie ja” [online], edytaportfolio.za.pl [dostęp 2012-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2014-08-09]  (pol.).
14. Edyta Górniak – „Dotyk” [online], Discogs [dostęp 2015-02-12]  (ang.).
15. Archiwum Listy Przebojów Radiowej Trójki - Edyta Górniak [online], Archiwum LP3 [dostęp 2012-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-18]  (pol.).
16. Top 15. Notowanie 39 z dnia 8/6/1994 [online], Wietrzne Radio [dostęp 2016-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-19] .
17. Jacek Cygan: Życie jest piosenką. Kraków: Znak, 2014, s. 100.
18. DanielD. Mourinho DanielD., Eurovision Top 250 – Congratulations, Željko Joksimović! [online], ESC Radio, 2012 [dostęp 2015-05-07]  (ang.).1 stycznia
19. Edyta Górniak lepsza od Abby [online], Onet.pl, 16 stycznia 2012 [dostęp 2015-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-18]  (pol.).
20. DanielD. Mourinho DanielD., Eurovision Top 250 – Congratulations, Loreen! [online], ESC Radio, 2013 [dostęp 2015-05-07]  (ang.).1 stycznia
21. DanielD. Mourinho DanielD., Loreen wins ‘Eurovision Top 250’ voting for second year in a row [online], ESC Radio, 2014 [dostęp 2015-05-07]  (ang.).1 stycznia
22. MaciejM. Błażewicz MaciejM., Cztery polskie piosenki w top250 Eurowizji! [online], OGAE Polska, 2015 [dostęp 2015-05-07]  (pol.).1 stycznia
23. „Autobiografia” i „To nie ja” największymi hitami lat 80. i 90. według widzów Kino Polska Muzyka [online], Kino Polska Muzyka, 4 maja 2015 [dostęp 2015-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-09]  (pol.).
24. Edyta Górniak – „Once in a Lifetime” [online], YouTube [dostęp 2015-02-12]  (ang.).
25. MirosławM. Pęczak MirosławM., Polityka nr 31 (2463) (7/2004) [online], e-gorniak.com, lipiec 2004 [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
26. MartaM. Sztokfisz MartaM., Magazyn PlusGSM nr 39 (6/2001) [online], e-gorniak.com, czerwiec 2001 [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
27. Edyta Górniak wspomina Eurowizję: Byłam chora [online], Interia.pl, 18 listopada 2013 [dostęp 2015-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-22]  (pol.).
28. Jacek Cygan: Życie jest piosenką. Kraków: Znak, 2014, s. 99.
29. KrzysztofK. Tadej KrzysztofK., Antena nr 24 (06/1994) [online], e-gorniak.com, czerwiec 1994 [dostęp 2015-02-12]  (ang.).
30. MarlenaM. Bielińska MarlenaM., Playboy nr 65 (4/1998) [online], e-gorniak.com, kwiecień 1998 [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
31. Jacek Cygan: Życie jest piosenką. Kraków: Znak, 2014, s. 102-103.
32. Eurovision Song Contest 1994 [online], Eurovision Song Contest [dostęp 2015-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-06]  (ang.).
33. Marcin Kydryński. 20 pytań. „Playboy”. 24, listopad 1994. Marquard Media Polska. (pol.). brak numeru strony
34. MarcinM. Kydryński MarcinM., Playboy nr 24 (11/1994) [online], e-gorniak.com, listopad 1994 [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
35. Poland - 1994 [online], Diggiloo Thrush [dostęp 2015-02-12]  (ang.).
36. Sopot Festival '95 [online], Bałtycka Agencja Artystyczna [dostęp 2015-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-12]  (pol.).
37. To nie ja // II. Festiwal Zaczarowanej Piosenki [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
38. Paulina Gil [online], zaczarowana.pl [dostęp 2015-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-12]  (pol.).
39. PawełP. Jurczak PawełP., Edyta Górniak sings for Miss World [online], ESC Today, 30 sierpnia 2006 [dostęp 2015-02-12]  (ang.).
40. AdamA. Plona AdamA., Dla Miss Świata zaśpiewa Edyta Górniak [online], Wiadomości24.pl, 30 sierpnia 2006 [dostęp 2015-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-12]  (pol.).
41. To nie ja // Gala powitalna Miss World 2006 [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
42. Edyta Górniak - „To nie ja byłam Ewa” [online], Ipla [dostęp 2015-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-12]  (pol.).
43. Medley // Cyganeria – jubileusz Jacka Cygana. Edyta wykonuje medley utworów: „Jestem kobietą”; „Dotyk”; „To nie ja” [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
44. Edyta Górniak i Mieczysław Szcześniak gwiazdami finału polskich eliminacji Eurowizji [online], Onet.pl, 9 lutego 2010 [dostęp 2015-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-12]  (pol.).
45. To nie ja / To nie tak jak myślisz // Eurowizja – Krajowe eliminacje 2010 [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
46. 20 piosenek na XX-lecie [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
47. To nie ja // Sabat czarownic [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
48. To nie ja // Disco sylwester z Dwójką we Wrocławiu [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
49. To nie ja // Podczas gali Viva! Najpiękniejsi 2013... [online], e-gorniak.com [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
50. „Tu bije serce Europy” i „Taniec źródeł”. Świętuj 10-lecie Polski w UE [online], Polskie Radio, 1 maja 2014 [dostęp 2015-02-12]  (pol.).
51. „Tu bije serce Europy” – koncert [online], TVP [dostęp 2015-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-12]  (pol.).
52. Edyta Górniak Setlist at Ergo Arena, Gdańsk, Poland [online], setlist.fm [dostęp 2015-12-02]  (ang.).
53. Złote płyty CD przyznane w 1999 roku [online], ZPAV [dostęp 2015-02-12]  (pol.).