Władysław Łoziński

Władysław Łoziński
Wojtek ze Smolnicy, Władysław Lubicz
Data i miejsce urodzenia	29 maja 1843 ; Opary
Data i miejsce śmierci	20 maja 1913 ; Lwów
Narodowość	polska
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
	Ważne dzieła
	Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Władysław Łoziński z Łoziny herbu Lubicz, ps. „Wojtek ze Smolnicy”, „Władysław Lubicz” (ur. 29 maja 1843 w Oparach, zm. 20 maja 1913 we Lwowie) – polski powieściopisarz, historyk i encyklopedysta^[1], badacz przeszłości kultury polskiej, sekretarz Ossolineum, Prezes Rady Wykonawczej Macierzy Polskiej^[1], kolekcjoner dzieł sztuki, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie^[2]. Członek Izby Panów austriackiej Rady Państwa.

Życiorys

Był synem Waleriana (poczmistrza) i Julii z Lewickich. Władysław Łoziński był bratem pisarza, zmarłego młodo w wyniku ran odniesionych w pojedynku – Walerego, prawnika Bronisława a także kuzynem historyka Karola Szajnochy i geologa Władysława Szajnochy. Miał dwie siostry, był żonaty z Jadwigą, z domu Starorypińska, po pierwszym mężu Liskowa (1844–1918).

Studiował na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Lwowskiego. Był redaktorem wielu lwowskich i galicyjskich gazet i czasopism literackich (Dziennik Literacki, Przegląd Powszechny, Gwiazdka Cieszyńska), przede wszystkim jednak Gazety Lwowskiej (po Adolfie Rudyńskim redaktor naczelny w latach 1873–1883), którą zreformował i rozbudował. Był pierwszym sekretarzem naukowym Fundacji im. Ossolińskich, wiceprezesem Towarzystwa Historycznego, prezesem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, członkiem Akademii Umiejętności (od 1891) i Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie. Był posłem do Rady Państwa, następnie członkiem Izby Panów Rady. Pełnił mandat posła V kadencji Sejmu Krajowego Galicji, wybrany z IV kurii okręgu Turka-Borynia.

Został wyróżniony tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Lwowskiego. W 1885 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Turka^[3]. W 1906 roku otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Lwowa oraz Medal miasta Lwowa^[4]^[5].

Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Jego prace z zakresu historii miały duży wpływ na polskie środowisko naukowe. Do korzystania z dzieł Władysława Łozińskiego w pracy nad Encyklopedią staropolską (1937–1939) przyznał się^{[styl do poprawy]} np. Aleksander Brückner^[6].

Kolekcja

W 1914 r. miasto umieściło Lwowską Galerię Obrazów (przemianowaną w 1998 r. na Lwowską Galerię Sztuki) w pałacu przy Ossolińskich 3, zakupionym wcześniej od Łozińskiego. Po wysiedleniu Polaków ze Lwowa po II wojnie światowej i utracie przez Polskę południowo-wschodnich ziem wraz ze Lwowem na rzecz Ukraińskiej SRR zarówno cenna kolekcja Łozińskiego, jak i inne eksponaty z muzeów Lwowa, w tym z Lwowskiej Galerii Obrazów, pozostały we Lwowie.

Dzieła

Powieści

Czarne godziny: powieść współczesna.. Lwów: nakładem Karola Wilda, 1869, s. 424. OCLC 560906633.
Hazardy : powieść współczesna. Lwów: Drukarnia E. Winiarza, 1870, s. 367. OCLC 33065739.
Historia siwego włosa : powieść. Poznań: nakładem Tygodnika Wielkopolskiego, 1871, s. 162. OCLC 189422882.
Katalog wystawy zabytków starożytnych we Lwowie. Lwów: Dyrekcja Powszechnej Wystawy Krajowej, 1894, s. 169. OCLC 292170958.
Legionista: powieść z przeszłości. Lwów: F. H. Richter, 1870, s. 320. OCLC 54496852.
Madonna Busowiska^[7] (1886)
Nowe opowiadania imć Pana Wita Narwoya : rotmistrza Konnej Gwardyi Koronnej, 1764-1773. Lwów: Nakładem Księgarni Gubrynowicza i Schmidta, 1884, s. 329. OCLC 28154631.
Oko proroka [czyli Hanusz Bystry i jego przygody] : powieść historyczna z XVII w.^[8] (1899)
Opowiadania imć pana Wita Narwoja rotmistrza Konnej Gwardji Koronnej : a. d. 1760-1767 (1873)
Pierwsi Galicjanie : powieść z przeszłości. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1867, s. 437. OCLC 33052539.
Przybłęda : obrazek dramatyczny z życia ludu ruskiego ze śpiewkami : w 2 aktach oryginalnie napisany przez Hizopa Ziółka. Lwów: Karol Stupiński, 1864, s. 52. OCLC 292131875.
Skarb watażki : powieść z końca XVIII wieku (1875)

Prace naukowe

Ormiański epilog lwowskiej sztuki złotniczej. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1901, s. 52. OCLC 292138012.
Patrycyat i mieszczaństwo lwowskie w XVI i XVII wieku. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1890, s. 305. OCLC 189429025.
Malarstwo cerkiewne na Rusi. Lwów: Drukarnia Władysława Łozińskiego, 1887, s. 61. OCLC 297789529.
Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku (wyd. 1 – 1903; wyd. 2 poszerzone – 1904; wyd. 3 poszerzone – 1911–1913): t.1 (wyd. 4 powtórzone – 1931), t.2 (wyd. 3 – 1913)
Sztuka lwowska w XVI i XVII wieku : architektura i rzeźba (1889)
Złotnictwo lwowskie w dawnych wiekach : 1384-1640. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1889, s. 109. OCLC 46733045.
Życie polskie w dawnych wiekach (1907)
Pogadanki teatralne Lwów 1866

Ekranizacje

W latach 80. XX wieku reżyser i scenarzysta Paweł Komorowski zekranizował powieść Władysława Łozińskiego Oko proroka:

Oko proroka – polsko-bułgarski film z 1982 roku
Przeklęte oko proroka – polsko-bułgarski film z 1984 roku (kontynuacja)
Oko proroka czyli Hanusz Bystry i jego przygody – polsko-bułgarski serial telewizyjny z 1985 roku

Przypisy

↑ ^a ^b Finkel 1898 ↓.
↑ Fryderyk Papée. Towarzystwo historyczne 1886–1900. „Kwartalnik Historyczny”, rocznik LI, zeszyt 1-2. Lwów 1937, s. 6.
↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 56 z 10 marca 1885.
↑ Dyplom i medal złoty dla Pana Prezydenta R. P.. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 206 z 9 września 1936.
↑ Honorowy obywatel Lwowa. „Nowości Illustrowane”. Nr 42, s. 14, 27 października 1906.
↑ Brückner 1990 ↓, s. VI.
↑ WładysławW. Łoziński WładysławW., Madonna Busowiska, wyd. 1911, Lwów: Księgarnia H. Altenberga, 1911 .
↑ WładysławW. Łoziński WładysławW., Oko proroka, wyd. 1937, Lwów: Macierz Polska, 1937 .

Bibliografia

Ludwik Finkel: Encyklopedya zbiór wiadomości z wszystkich gałęzi wiedzy, t. I. Lwów: Macierz Polska, Nakładem Wydawnictwa Macierzy Polskiej, druk. E. Winiarza, 1898, s. III-IX.
Magdalena Rudkowska: Wyszedł z dworu : przeżycie i doświadczenie historyczne w twórczości Władysława Łozińskiego. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2002, s. 151. ISBN 83-7181-257-4. OCLC 52072995.
† Władysław Łoziński. „Gazeta Lwowska”, s. 5-6, Nr 115 z 22 maja 1913.
Aleksander Brückner: Encyklopedia staropolska, tom I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990. ISBN 83-01-09328-5.

Linki zewnętrzne

Utwory Władysława Łozińskiego w serwisie Wolne Lektury
Dzieła Władysława Łozińskiego w bibliotece Polona

[CITEREFFinkel1898-1] Finkel 1898 ↓.

[2] Fryderyk Papée. Towarzystwo historyczne 1886–1900. „Kwartalnik Historyczny”, rocznik LI, zeszyt 1-2. Lwów 1937, s. 6.

[3] Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 56 z 10 marca 1885.

[4] Dyplom i medal złoty dla Pana Prezydenta R. P.. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 206 z 9 września 1936.

[5] Honorowy obywatel Lwowa. „Nowości Illustrowane”. Nr 42, s. 14, 27 października 1906.

[CITEREFBrückner1990VI-6] Brückner 1990 ↓, s. VI.

[7] WładysławW. Łoziński WładysławW., Madonna Busowiska, wyd. 1911, Lwów: Księgarnia H. Altenberga, 1911 .

[8] WładysławW. Łoziński WładysławW., Oko proroka, wyd. 1937, Lwów: Macierz Polska, 1937 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]